1/5/08

Radzichovskii over machtswissel

http://www.rg.ru/2007/12/18/radzichovsky.html

Politicoloog Radzichovskii verwoordt wat mijns inziens de essentie is van het politieke proces in het afgelopen en komende jaar: “Poetin draagt iets geheel nieuws voor Rusland aan; een traditie van een vreedzame en wettelijke wissel van het staatshoofd. In hoeverre er sprake zal zijn van een echte machtswissel, – vooral wanneer Poetin premier wordt - blijft de grote vraag. Maar op welke manier dan ook, een dergelijke traditie is van uitzonderlijk belang van het land. Daarbij moet aangetekend worden dat het voor Poetin veel moeilijker is om afstand te nemen van de macht dan dat voor de zieke Jeltsin met zijn rating van nul was. Jetsin werd door iedereen weggeduwd. Poetin wordt door iedereen vastgehouden.”

Over de keuze voor Medvedev zegt hij: “ De symbolische betekenis van Poetin’s beslissing is duidelijk. Het is een signaal aan stad en land dat onze politiek tenminste niet alleen antiliberale maar ook liberale retoriek kent en wellicht nog belangrijker, dat bij elke willekeurige verhitting van antiwesterse retoriek, Rusland strategisch gezien blijft geloven in de keus voor Europa. Ik hoop dat dit wederzijds is.”

Verhoudingen president en premier

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=835300
http://www.gazeta.ru/comments/2007/12/26_a_2475019.shtml
http://www.rg.ru/2007/12/12/politicogi-medv.html
http://www.rg.ru/2007/12/12/zorkin.html

Kommersant onderzoekt de verhoudingen tussen premier en president in Rusland’s recente geschiedenis. Het eerste premierschap van Poetin onder Jeltsin toont aan dat het mandaat van de premier groot kan zijn. Poetin’s prioriteiten waren toentertijd de militaire operaties in Tsjetsjenië en het aannemen van een nog door Primakov opgesteld budget. Gazeta.ru noemt Tsjernomyrdin, Primakov en deels Kasjanov als premiers die tijdens hun termijn(en) hun mandaat wisten te verbreden en er zich als het ware een tweede machtscentrum rondom de premier formeerde.

De laatste premiers, Fradkov en Zoebkov, hebben echter eerder een coördinerende dan een aansturende functie. Sinds Poetin’s tweede termijn bezoekt de premier wekelijks de residentie van de president voor rapportering en richtlijnen. De premier zit in de regel alle kabinetsvergaderingen voor, alsmede een reeks regeringscommissies. Het voorzitten van dergelijke vergaderingen kan overgedragen worden aan een van de vicepremiers, maar dit gaat dan wel ten koste van het belang dat er aan die vergadering gegeven wordt. In dit systeem geeft de premier door zijn aanwezigheid aan waar de prioriteiten liggen.

De premier moet ook zoveel mogelijk aanwezig zijn bij speciale bijeenkomsten georganiseerd vanuit de presidentiële administratie. Dit zijn er gemiddeld 10 tot 15 per maand. Weet hij immers niet wat zijn ministers met de president of zijn adviseurs bespreken, dan verliest de premier de macht over zijn ondergeschikten. Onder Poetin is het voor de premiers vooral lastig om controle te houden over de communicatie van de rechtshandhavende instanties en ‘veiligheidsinstituten’ met de president.

Naast de politieke noodzaak overal aanwezig te zijn is er de papierwinkel die voorkomt uit de belangrijkste regeringstaak; de uitwerking van het federale budget en de federale doelgerichte programma’s. Deze papierwinkel is, volgens Kommersant, significant groter dan de stapel die de president voor de kiezen krijgt.
Het artikel van Kommersant roept bewust de vraag op of Poetin wel zo’n premier wil zijn. Wordt Poetin premier dan zal er wat veranderen, is de conclusie. De verhoudingen tussen premier en president zijn echter al vaker aan verandering onderhevig geweest en de constitutie geeft veel ruimte voor flexibele interpretatie, zegt bijvoorbeeld gazeta.ru.

Zo noemt gazeta.ru bronnen die zeggen dat er voor een meer dualistische structuur met een sterkere premier geen constitutionele verandering nodig is. Zo’n verandering zou bijvoorbeeld inhouden dat de president voor het ontslaan van een ‘opstandige’ premier een ruime meerderheid van tweederde of zelfs viervijfde van het parlement nodig heeft.

Politicoloog Chleb Pavlovskii zegt in Rossiiskaja Gazeta: “De herverdeling van mandaten kan positief uitpakken. Zowel de macht van de president als die van de premier zal toenemen. Een premier, die volledig op het parlement kan leunen en tevens leider is van de grootste partij, zal een zeer sterk figuur zijn. Het mandaat van de president wordt hierdoor overigens niet aangetast. Er zal een stevigere band ontstaan tussen de wetgevende en uitvoerende machten, alsmede de presidentiële vertikaal. Het premierschap opent ook het logische perspectief voor Poetin om Rusland in de internationale arena te vertegenwoordigen."

Politicoloog Vjatsjeslav Nikonov: “Wanneer Poetin het voorstel van Medvedev accepteert dan zal ‘de configuratie van de macht’ merkbaar veranderen. Deze configuratie zal policentristischer worden en meer overeenkomen met het klassieke schema van ‘beheersing door tegengewichten’. Het is duidelijk dat de presidentspositie een sterk machtscentrum blijft en dat de regering dit zal worden. Elk orgaan, dat door Poetin geleid wordt, kan immers niet zwak blijven.” Ook Nikonov denkt dat er geen aanpassing van de constitutie nodig is om Poetin als premier meer bevoegdheden te geven: “ Wanneer je de constitutie aandachtig leest, zul je zien dat het mandaat van de premier breed omschreven is.”

De voorzitter van het Constitutionele Hof, Valerii Zorkin: “Ik was en blijf een voorstander van een sterke presidentiële republiek. Waarschuwend dat Rusland door zowel interne als externe factoren nog moeilijke tijden tegemoet gaat, zegt hij “ dat er in periodes van crisis een nog ruimer gebruik van het presidentiële mandaat nodig kan zijn.” Rommelen aan de constitutie is sowieso onwenselijk: “De versteviging van het principe van de superioriteit van het constitutionele recht en gezag zijn de belangrijkste opgaven van deze tijd. Wanneer de staat dat niet doet, dan zal het nooit afrekenen met de misdaad, de corruptie en andere vormen van rechtsovertredingen.”

Sociaalgeografische verschillen in verkiezingsuitslag

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=836421

Dmitri Kamyshev, sociaal geograaf bij het RAN, spreekt over een ‘zone van verhoogde electorale bestuurbaarheid’. Zijn onderzoek kijkt in welke 20 regio’s de uitslag voor de winnende partij het hoogst is en in welke 20 regio’s deze uitslag het laagst is. Het verschil is groot. In de groep regio’s waar Verenigd Rusland bij de parlementsverkiezingen van 2007 de meeste stemmen kreeg, verzamelde de partij 80,7% van de stemmen. In de groep van 20 regio’s waar VR het laagst scoorde, is dit gemiddeld 55,3%.

Tot de tweede groep behoren de grote steden en geürbaniseerde regio’s; ‘ontwikkeld Rusland’. Tot de eerste groep; de ‘nationale republieken’ en het platteland van de ‘Russische’ provincies.

Binnen de groep regio’s, waar de bestuurlijke invloed op de verkiezingsuitslag traditioneel groot is, lijkt de effectiviteit van de ‘administratieve druk’ toegenomen. Kamyshev noemt als voor beeld een kiesdistrict in Karatsjaevo-Tsjerkessie waar alle 17.779 inwoners op Verenigd Rusland hebben gestemd. De ‘zone’ lijkt zich ook uit te breiden. Ook kiesdistricten op het platteland van regio’s, die traditioneel niet tot de ‘zone van verhoogde electorale bestuurbaarheid’ behoren, zoals Tjoemen, Penza en Rostov, scoorden bij deze verkiezingen percentages van boven de 90%.

Chinees model voor democratisering

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=837275

Kommersant ziet een verband tussen de democratiseringsprocessen in China en Rusland. De aanleiding voor deze observatie is een artikel gepubliceerd op de website van de Chinese nieuwsservice Xinhua. Dit Chinese artikel stelt dat de Russische overheid eindelijk gebruik maakt van het progressieve model van het Chinese partijbestel.

Het Chinese model kent verschillende democratische partijen, die de lijn van Communistische Partij van China onderschrijven, legt de krant uit. De laatste tijd krijgen de bijeenkomsten van deze partijen meer publiciteit en worden ze bezocht door hoge functionarissen uit de CCP. De populariteit van deze partijen zou in de toekomst een rol kunnen spelen in de keuze voor het volgende staatshoofd. Verontrust door de gekleurde revoluties in de postsovjet ruimte en Kirgizië in het bijzonder, schrijft Kommersant, is Peking begonnen een systeem te ontwikkelen waarbij verschillende groepen binnen de bevolking hun belangen kunnen behartigen zonder dat de monopolie op de macht van de CCP wordt ondermijnd.

De parallellen met het Russische partijbestel, waarbij de kieswet en het politieke en mediaklimaat zo zijn aangepast dat formatie van enkele aan de huidige machtsorde loyale partijen wordt bevorderd, lijken mij niet geheel uit de lucht gegrepen. Het aandeel van de Chinezen in deze ontwikkelingen blijft natuurlijk twijfelachtig. Er hebben recent wel twee besloten bijeenkomsten plaatsgevonden tussen de Russische partij Verenigd Rusland en de CCP, voegt Kommersant toe.

Rechtvaardig Rusland

http://www.expert.ru/topics/130427/
http://www.rg.ru/2007/12/26/duma.html

Sinds het op de valreep een plaats in het parlement heeft veroverd, is de partij Rechtvaardig Rusland met een tweede leven begonnen. Partijleider Mironov zegt verregaande gesprekken te voeren met de Agrarische Partij. Deze partij haalde tijdens de verkiezingen iets minder dan 3% van de stemmen. Plotnikov, de leider van de agrariërs, zegt dat er van een verenigingsproces nog geen sprake. Hij wil eerst de verschillende mogelijkheden, inclusief samenwerking met VR, aan zijn achterban voorleggen.

Mironov, de partijleider van RR, wil uiteindelijk alle linkse partijen inclusief de KPRF verenigen. De KPRF wil bij monde van Zjoeganov wil daar niets van weten. Beide partijen vinden elkaar echter wel in wetsvoorstellen voor een progressieve belastingschaal (hoge inkomens betalen relatief meer belasting, JM) en een belasting op luxeartikelen.

Ook vanuit de hogere regionen van de macht lijkt het project voor een partijbestel met twee of drie grote partijen, waaronder een linkse/sociaal democratische partij, opnieuw opgepakt te worden. Nu de verkiezingen voorbij zijn en de voortgang van het beleid gewaarborgd lijkt, is blijkbaar zelfs Verenigd Rusland geneigd of geïnstrueerd om Rechtvaardig Rusland de ruimte te geven. Oleg Morozov, van VR vertelt Rossiiskaja Gazeta: “We mogen nu wat ontspannen en denken over een tweede grote invloedrijke partij. … Het is toch paradoxaal. Er is in Rusland nog steeds geen sociaal democratische partij geworteld om de eenvoudige reden dat er te veel personen zijn die dat willen. Bovendien vinden deze pogingen altijd plaats vanuit ‘een politiek project’ en niet vanuit daadwerkelijke partijvorming. We zullen zien of Rechtvaardig Rusland uitgroeit tot de Russische sociaal democratische partij. De voorwaarden zijn er.

Verdeling parlementsposten

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=837884
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=838266
http://www.rg.ru/2007/12/25/kobzon-govoruhin.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=839671

Het nieuwe parlement kent 32 comités. Elk van de drie ‘oppositiepartijen’ heeft het voorzitterschap van twee commissies toegewezen gekregen. In het vorige parlement leverde de fractie van Verenigd Rusland alle commissievoorzitters. Eerst zou het parlement pas in januari bijeenkomen. Poetin eist echter dat zijn beloftes voor een verhoging van de uitkeringen (14%) en de salarissen voor dienstplichtigen (18%) per 1 februari ingaan. De wetmakers moeten daarom voort maken. Kommersant gaat er ook vanuit dat het Poetin is geweest die VR verplicht heeft om de voorzitterschappen van de commissies te delen.

Er ontstond een relletje rondom de persoon van Jozef Kobzon, ten tijde van Brezjnev de ‘officiële stem van de Sovjet Unie’. In het vorige parlement was hij voorzitter van de commissie voor cultuur. De partijleiding van Verenigd Rusland koos dit keer echter voor de jurist met een ambtenaarsverleden, mijnheer Ivlijev. Wellicht in ruil voor eerder verleende diensten? Velen die de cultuur een goed hart toedragen spreken van schande. Een vrouwelijke parlementariër van de KPRF: “Kobzon is niet gewoon een parlementariër, hij is volksbezit.” Gryzlov hield zijn poot stijf, beargumenterend dat iemand met meer kennis van de wet dit keer de voorkeur krijgt en dat Ivlijev en Kobzon een goed tandem zullen vormen. Zjirinovskii benoemde de bluf van de muitende parlementariërs: “Wie het er niet mee eens is, kan zijn zetel inleveren. Er zijn anderen die uw plaats willen. Er staat een lange rij.”

Nobelprijswinnaar en communist Zhores Alferov kreeg als oudste parlementslid de eer om de eerste vergadering te openen. Het champagneglas heffend maakte hij duidelijk voor wie zijn partij opkomt: “De rand van dit glas, waarin we de champagne schenken, symboliseert het verschil in inkomsten tussen de rijkste en de armste 10% van de bevolking. Om het probleem op te lossen moeten we het glas breken.”

Buitenlands beleid

http://www.expert.ru/printissues/expert/2007/47/vneshnyaya_polikia_rossii/

Hieronder volgen enkele uitspraken van Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov uit een open brief gepubliceerd in Ekspert:

“We hebben in de laatste jaren een adequate theoretische basis gevormd voor een Russische diplomatie die verbonden is met onze tradities, met concrete nationale belangen en reële vormen van internationaal leven (waarschijnlijk bedoelt hij internationale organisaties, JM) Interessant is te lezen hoe hij de lessen van ‘het einde van de koude oorlog’ verbindt aan zijn visie voor de nieuwe Russische diplomatie. “Ik (Lavrov, JM) doel op een brede, open kijk, een vorm van intellectuele emancipatie, de afwijzing van taboes en sjablonen. De behoefte om de internationale realiteit aan het ene of het andere geïdeologiseerde schema aan te passen is een symptoom van intellectueel en psychologisch isolationisme.”

“Het westen moet inzien dat wij niet op confrontatie uit zijn, maar onze strategische belangen moeten beschermen.” … “Ook al gaat onze diplomatie uit van non-confrontatie, er bestaat voor Rusland een rode lijn, een punt waarbij er een reëel gevaar ontstaat voor onze nationale veiligheid of voor de bestaande internationale rechtsorde. Op dergelijke punten moeten wij reageren en tot het einde op de bres staan voor onze belangen.”

“Rusland handelt niet! Onze internationale partners moeten dit leren begrijpen. Elke vraag staat op zich. Deals op basis van het uitruilen van het ene belang voor de ander zijn uitgesloten.”

Over het Russische democratiseringsproces zegt Lavrov: “Niet voor het eerst in de geschiedenis, botst een samenleving, dat zich in een toestand van intellectuele gisting bevindt, met de verleidingen van het axioma dat ‘het licht uit het westen komt’, dat het aldaar verworvene het eindproduct is van de menselijke ontwikkeling; het einde der geschiedenis. Vaak raakt zo’n samenleving dan gedesoriënteerd en gedemobiliseerd. Het resultaat is een verlies voor de democratische ontwikkeling, een verlies voor het voornemen voor pluralisme en concurrentie.

Wit-Rusland

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=834857
http://www.rg.ru/2007/12/15/putin.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=838631
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=836507

Poetin bracht voor het eerst een officieel bezoek aan Minsk. Opvallend was dat Poetin na aankomst eerst een gesprek had met de Wit-Russische premier Sidorskii. Volgens het protocol verwachtte president Loekasjenko op dat moment Poetin voor het diner in zijn residentie.

Over de mogelijke Unie van Wit-Rusland en de Russische Federatie werd tijdens de persmomenten met geen woord gerept. Een concreet resultaat van het bezoek is de lening van 1,5 miljard dollar aan Wit-Rusland in ruil voor een verder akkoord over de geleidelijke verhoging van gasprijzen. Dit bedrag zal nog voor de jaarovergang overgemaakt worden en het tekort in het budget van Wit-Rusland over 2007 opvangen. Dit tekort bedraagt 1,2 miljard dollar.

Een week later stelde minister van financiën Koedrin Wit-Rusland nog eens een lening van 2 miljard dollar in het vooruitzicht. In ruil hiervoor zou Minsk staatsobligaties ter waarde van tenminste 10 miljard roebel (~277 miljoen dollar) moeten uitgeven op de Russische markt.

Experts denken dat de ruime kredietverstrekking aantoont dat de Russische Federatie niet langer geïnteresseerd is in een formele unie met Wit-Rusland, maar zich geleidelijk sterker in de economie van Wit-Rusland wil nestelen. Waarom zou ‘Kremlin inc.’ een politiek monster nastreven, wanneer het via de transnationale weg veel makkelijker haar economische invloed kan uitbreiden?

Diversificatie gasleidingen naar Europa

http://www.rg.ru/2007/12/21/a197894.html
http://www.rg.ru/2007/12/19/medvedev-yamal.html

Het transport van Kazachs en Turkmeens gas via leidingen over Russisch en Grieks grondgebied naar Oost- en Zuid Europa is weer twee stappen dichterbij gekomen.
De premiers van Griekenland en Rusland tekenden in Moskou een verdrag dat een bedrijf opricht dat de bouw van de Bourgas-Alexandroupolis gasleiding gaat voorbereiden. Deze leiding zal vanuit een haven in de Zwarte Zee het gas naar de Middellandse Zee transporteren en omzeilt zo de flessenhals van de Bosporus. Daarnaast wordt de leiding ook direct verbonden met een netwerk van gasleidingen in Oost- en Zuid Europa.

Daags later tekenden de presidenten van Turkmenistan, Kazachstan en de Russische Federatie een akkoord over de Prikaspische gasleiding, een renovatie en capaciteitsverhoging van de al bestaande maar in verval geraakte KTK leiding. Het gas wordt via Russisch grondgebied naar de haven van Novorossiisk vervoerd. Vandaar kan het gas per schip naar Bourgas.

Dezelfde week nam Medvedev samen met de Minister van Buitenlandse Zaken van Duitsland, Steinmeier, een nieuw gasveld in Jamal in gebruik. Het gas uit dit veld zal gebruikt worden om de te bouwen Nordstream te bevoorraden. De heren waren niet van plan het Siberische klimaat te trotseren. Ze drukten vanuit het behaaglijke Moskou op een symbolische knop.

Prioriteiten in 2008

http://www.rg.ru/2007/12/20/plan.html

Rossiiskaja Gazeta zet de prioriteiten van het kabinet voor 2008 op een rijtje. Dit nieuws gaat gepaard met berichtgeving over extra vergaderingen en een verkorte vakantieperiode. Het beeld is dat Poetin de knoet er nog eens flink overheen gooit. Zoebkov ‘grapt’ elders dat zijn kabinet de komende maanden zo hard gaat werken dat Poetin - mocht hij premier worden - het nog moeilijk krijgt om zich te bewijzen.

(1) Verhogingen van pensioenen, uitkeringen en de salarissen voor dienstplichtigen en hun gezinnen.

(2) De accijns op olieproducten zal gedifferentieerd worden. In het kader van het milieu zal brandstof van een hogere kwaliteit lager belast worden. Voordat het zover is moet allereerst het technisch reglement voor de productie van brandstoffen verbeterd worden.

(3) De wetgeving voor het consumptiekrediet zal uitgebreid worden. Zo moet bijvoorbeeld roerend goed als onderpand gebruikt kunnen worden.

(4) De bedrijfsvoering van monopolisten moet beter gereguleerd worden. Er zou een wet moeten komen die een minimum prijs verplicht voor goederen en diensten, die monopolisten via tenders aanbieden.

(5) Het verbeteren van het kadaster ten behoeve van een toekomstige belasting op onroerend goed.

Russisch poldermodel

http://www.rg.ru/2007/12/22/mrot.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=839230

Er lijkt overeenstemming bereikt te zijn tussen overheid, werkgevers en werknemers over de verhoging van het minimumloon. Concrete afspraken zijn er nog niet gemaakt. Rossiiskaja Gazeta spreekt van een doorbraak. Een woordvoerder van een werkgeversorganisatie: “Deze overeenkomst bevestigt dat het bedrijfsleven in Rusland veranderd is en dat het een nieuw, hoger niveau van sociale verantwoordelijkheid heeft bereikt.”

Een aspect van de overeenstemming is de verhoging van het minimumloon tot aan het bestaansminimum. Dit zou in december 2008 kunnen gebeuren. Voor dat dit gebeurd wil men eerst de resultaten analyseren van de recente verhoging van het minimumloon in september 2007. Sindsdien is het minimumloon vastgesteld op 2300 roebel per maand. Het bestaansminimum wordt nu berekend op 3713 roebel per maand.

Het bedrijfsleven vreest faillissementen van bedrijven met een kleine winstmarge wanneer de loonkosten gaan stijgen. Vooral de landbouwsector zou getroffen kunnen worden door een te snelle verhoging van het minimumloon.

De overheid lijkt op haar beurt bereid te zijn de werkgevers tegemoet te komen in hun wens voor een differentiatie van de BTW. Het bedrijfsleven lobbiet al jaren voor belastingvoordelen voor nieuw ontwikkelde producten en ‘belastingvakanties’ voor bedrijven die nieuwe producten ontwikkelen. Deze lobby vond tot nu toe plaats in het kader van de Raad voor Concurrentiebevordering, alwaar het bedrijfsleven op de ontoeschietelijke positie van het ministerie van financiën stuitte. Het drievoudige overleg tussen overheid, werkgevers en werknemers opent nieuwe mogelijkheden voor alle partijen.

De FSB in 2007

http://www.expert.ru/articles/2007/12/19/patrushev

Patroesjev presenteerde de jaarresultaten van de FSB: Dit jaar heeft de FSB de activiteiten van 93 agenten en medewerkers van buitenlandse veiligheidsdiensten gesmoord. In 2006 waren dit er 116. In de sector van de economie heeft de FSB voor 16 miljard roebel aan schade aan Russische bedrijven voorkomen. In 2006 was dit 45 miljard roebel.

Het aantal terroristische aanslagen daalt flink. In 2005 waren dit er 257, in 2006 112 en in 2007 ‘slechts’ 41. Het valt Ekspert op dat de dit jaar genoemde namen van terroristen een stuk minder tot de verbeelding spreken dan een jaar terug. Patroesjev zegt dit jaar in de Noordelijke Kaukasus de wel 5000 bendes te hebben opgerold.
In 2007 controleerde de FSB 7000 bedrijven op het lekken van staatsgeheim. In 2006 waren het er 4000. Dit leidde tot 30 strafzaken en 600 constateringen van administratieve wetsovertredingen. In 2006 initieerde de FSB 40 strafzaken , constateerde het 300 administratieve overtredingen en trok het 550 productielicenties in.

Het lijkt mij dat er op basis van deze gegevens twee conclusies mogelijk zijn. Of de FSB is minder efficiënt gaan werken, of Rusland is dit jaar een veiliger land geworden.

In 2007 belden overigens 15.000 mensen met de ‘vertrouwenstelefoon’ van de FSB. Daarvan betroffen 600 meldingen een klacht aan de FSB zelf. Vorig jaar waren dat 3600 telefoontjes waarvan 336 klachten. De FSB werkt klaarblijkelijk aan het maatschappelijk draagvlak.

Procureur en Onderzoekscomité

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocID=836537
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocID=838631
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocID=839995

In september dit jaar werd de Onderzoekscommissie losgekoppeld van de Generaal Procureur (deels vergelijkbaar met Nederlands OM, JM). Zo werd de taak van onderzoek/opsporing gescheiden van het toezicht op de kwaliteit van onderzoek/opsporing en de andere taken van de Generaal Procureur zoals vervolging.
De takenverdeling leidt nog tot veel onduidelijkheid. Onduidelijkheid ontstaat bijvoorbeeld, wanneer de Onderzoekscommissie denkt een strafbaar feit te kunnen bewijzen, dit in de media brengt en de Generaal Procureur vervolgens oordeelt dat er geen voldoende bewijs is om een zaak aan te spannen. Dergelijk beslissingen lijken dan snel politiek gemotiveerd of een teken van een strijd tussen de Generaal Procureur en het Onderzoekscomité.

De zaak ligt nog een stukje ingewikkelder. Een deel van de ‘rechercheurs’ van de Onderzoekscommissie hebben namelijk een arbeidsverleden bij de FSB. Het valt Kommersant op dat vooral door deze personen aangespannen zaken worden afgewezen door de GP. Je zou kunnen concluderen dat de GP en de FSB beide proberen hun invloed op de Onderzoekscommissie te maximaliseren.

Recent kondigde de plaatsvervangend Generaal Procureur, Viktor Grin, aan dat hij binnenkort een groot onderzoek wil uitvoeren naar de kwaliteit van het werk van de Onderzoekscommissie. In het kader van de functie van toezicht dat de GP heeft, is dit een legitiem voornemen. Maar, omdat de Onderzoekscommissie effectief pas drie maanden functioneert, lijkt het onderzoek al snel op een poging van de GP om de Onderzoekscommissie voordat het goed en wel aan werk is in een slecht daglicht te zetten.

Saillant detail is dat Bastyrkin, het hoofd van de Onderzoekscommissie, al enkele malen tevergeefs bij de GP, Tsjaika, heeft aangeklopt voor meer geld om zo de goede mensen te vinden voor de vele nog openstaande vacatures. Daarnaast heeft hij ook enkele personen afgewezen, van wie de GP graag wilde dat ze bij de Onderzoekscommissie zouden gaan werken. Eén van hen, Viktor Nasedkin, werd genoemd als degene die het onder zoek naar het functioneren van de Onderzoekscommissie zou gaan leiden.

Een week later lijkt het erop dat de Onderzoekscommissie de aanval heeft afgeslagen. De controle is uitgesteld tot de lente van 2008. Kommersant betwijfelt ook die datum en speculeert dat de initiator van het proefballonnetje, Viktor Grin, binnenkort wordt weggepromoveerd.

Generaal Procureur Tsjaika noemt het conflict een ‘verzinsel van journalisten’. Hij erkent wel dat er organisatorische problemen zijn. Zo stelt hij voor de last van de Onderzoekscommissie te verminderen door de verantwoordelijkheid voor het onderzoek naar gevallen van lichte en middelzware misdaad bij ‘organen van vooronderzoek’ zoals de politie en de douanedienst te leggen.

Politiemaffia aan banden

http://www.rg.ru/2007/12/12/mvd.html

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken kondigt scherpere regels aan voor politiecontroles bij bedrijven. Zo moet er van te voren worden ingestemd met de reden voor de controle door de gezagvoerder of zijn plaatsvervangers van het lokale (raionnyi) kantoor van het ministerie van binnenlandse zaken, waaronder de politie valt. Deze reden moet goed gedocumenteerd worden en deze documentatie moet inzichtelijk zijn. Bedrijfsleiders krijgen het recht om dit bevel te controleren voordat zij agenten binnenlaten. Controles betreffen ook alleen die reden, die van te voren opgegeven is. Worden er overtredingen van een andere aard geconstateerd, dan heeft de agent niet het recht dit in de rapportering op te nemen. Het fabriceren van excuus om een bedrijf binnen te dringen, een controle te organiseren, en de bedrijfsleiding met een willekeurige overtreding van wet en voorschriften te chanteren, wordt een stuk lastiger. Rossiiskaja Gazeta wijst op een addertje onder het gras; wanneer de reden om een bedrijf te bezoeken onder het staatsgeheim valt, dan vervalt de verplichting tot documentatie.

Verkeersregels

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=834809

Volgens recente statistieken leveren de verscherpte verkeersregels nog geen noemenswaardige vermindering van het aantal verkeersongevallen op. Desalniettemin gaat vanaf 1 januari 2008 de volgende fase van kracht: Het niet dragen van de veiligheidsriem wordt straks bestraft met een boete van 500 roebel. In 2007 was dit nog 100 roebel. De boete op een snelheidsovertreding wordt verhoogd van 200-300 tot 1000-1500 roebel. Automobilisten die zonder geldig rijbewijs de auto in stappen kunnen rekenen op een gevangenisstraf van 15 dagen.

Huisvesting

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=840235
http://www.rg.ru/2007/12/27/jilie.html

Kommersant bericht dat eind november pas 78% van de geplande sociale woningbouw - 44 miljoen vierkante meter - afgebouwd is. Het ministerie van regionale ontwikkeling denkt echter dat de mijlpaal van 60 miljoen vierkante meter alsnog gehaald zal worden. Ook de president van de Unie van Bouwbedrijven denkt dat het goed komt. In december wordt er volgens hem veel projecten opgeleverd.
Rossiiskaja Gazeta is optimistischer. Het overschrijden van de 60 miljoen vierkante meter wordt al gevierd. Wanneer ik de cijfers uit beide kranten vergelijk zie ik dat er in de laatste maand van 2006 zo’n 20 miljoen vierkante meter werd opgeleverd. Het optimisme lijkt daarmee gerechtvaardigd.

Zorgwekkender lijkt het verschil tussen de verschillende regio’s. 50-55% van de woningen wordt gebouwd in maar 10 (van de 86, JM) regio’s. Ook het ‘sociale’ karakter van de woningbouw laat te wensen over. Er is slechts 6,6% van geplande hoeveelheid voor jonge gezinnen en 34% van de woningen voor veteranen en invaliden gebouwd.
Kommersant noemt als meest succesvolle aspect van het beleid voor huisvesting ‘iets wat niet gepland kan worden‘; de hypotheek. Er werd dit jaar voor 363,8 miljard roebel aan hypotheken afgesloten. De planning was 250 miljard. In januari 2005 kon 9% van de bevolking zelfstandig een huis kopen. Nu is dat al 17%. In 2010, zo hoopt een woordvoerder van het Ministerie van Regionale Ontwikkeling, zal dit 30% zijn.

Beide kranten schrijven over de problemen waar bouwers tegen aanlopen. Dit zijn tevens de oorzaken voor de stijgende huizenprijzen. Tussen januari en september 2007 stegen de huizenprijzen met 22,8%. In de analoge periode in 2006 was dit 31%. Kommersant noemt de aansluitingen van gas, water en elektriciteit. Rossiiskaja Gazeta schrijft over het gebrek aan cement - een prijsstijging van 250% in 2007 - en de ingewikkelde wettelijke verplichtingen voor landonteigening.

Aansluitingen huishoudens op gasnet

http://www.rg.ru/2007/12/19/medvedev-yamal.html

Een aspect van de nationale projecten van Medvedev is het aansluiten van huishoudens op het gasnet. De naar alle waarschijnlijkheid toekomstige president en voorlopig nog voorzitter van de raad van toezicht van Gazprom uitte scherpe kritiek aan 9 van de 58 deelnemende regio’s.

In het kader van dit programma heeft Gazprom in 2007 20,2 miljard roebel gespendeerd aan 7000 kilometer leiding waarmee 545 dorpen en meer dan 10.000 ziekenhuizen en scholen werden aangesloten.

Gemeentes moeten een deel van de kosten doorberekenen aan de consument. In extreme gevallen kan dit oplopen tot zo’n 200.000 roebel (~5500 euro, JM) per huishouden. Medvedev: “Dergelijke waanzinnige prijzen maken de aansluiting op het gasnet praktisch onmogelijk voor de mensen voor wie het programma bedoeld is. De prijs zou voor per huishouden niet hoger mogen liggen dan 20-25.000 roebel.

Een deel van de gemeentes zou de boel “openlijk bedriegen” door allereerst geld in te zamelen bij de inwoners van nog niet aangesloten dorpen en pas daarna Gazprom te verwittigen van de noodzaak een gasleiding naar dit dorp aan te leggen. Gazprom wordt zo moreel gechanteerd om buiten de eigen planning om te werken en de bewoners moeten te lang of tevergeefs wachten op het resultaat van hun investering. Ook proberen regionen hoog op de prioriteitenlijst van Gazprom te komen door het aantal consumenten dat door een project aangesloten wordt te overdrijven. Na de bouw blijkt de leiding maar de helft van het genoemde aantal consumenten te bereiken.
In 2008 moeten de regionen in hun budgetten geld reserveren voor de bouw van gasleidingen. Doen ze dit niet. Dan wordt hun deelname aan het programma beëindigd.

Overheidsbestedingen

http://www.expert.ru/articles/2007/12/11/zakupka

Volgens gegevens van het gilde van Russische specialisten op het gebied van overheid- en gemeentelijke aanbestedingen voldoet 60 tot 80% van de door de overheid uitgevoerde tenders niet aan de in oktober 2007 ingestelde wet voor overheidsbestedingen. In ruim de helft van de gevallen komt dit door incompetentie van de ambtenaren en in ‘slechts’20% van de gevallen is er sprake van corruptie. Een nieuwe wet moet tenders transparanter maken. Zo moeten alle gegevens op het internet in te zien zijn en mogen er geen barrières bestaan voor deelnemers uit andere provincies. Ekspert vermeldt ook dat Poetin tijdens een ontmoeting met de Raad voor Handel en Industrie over de noodzaak van een onafhankelijke organisatie die de kwaliteit van overheidsaanbestedingen controleert.

Immigratiebeleid

http://www.rg.ru/2007/12/19/migranty.html

De Federale Migratiedienst verlaagt het komende jaar de quota voor gastarbeiders van zes tot twee miljoen. Er kunnen 600-700.000 inwoners van landen uit ‘het verre buitenland’(bijvoorbeeld China, Korea, JM) in Rusland aan het werk. De rest zijn gastarbeiders uit GOS landen.

Directeur Romodanovskii: “Dit betekent niet dat werkgevers beperkt zullen worden. Een analyse van de afgelopen twee jaar laat zien dat het quotum van 6 miljoen gastarbeiders te hoog was. We proberen nu de quota in overeenstemming te brengen met de reële vraag naar arbeid.” De achterliggende gedachte is dat een groot deel van de immigranten niet naar Rusland komen om wit werk te zoeken, maar werkzaam zijn in de grijze sector of criminaliteit. Er geldt overigens een reserve van 30% voor de aanvoer van gastarbeiders voor nieuw op te zetten en zich zeer snel ontwikkelende bedrijven.

De maximale straf voor het inhuren van illegale arbeid wordt verhoogd tot 800.000 roebel (~22.000 euro, JM) De migratiedienst was in 2007 al een stuk strenger. Er werd 4 miljard roebel aan boetes uitgedeeld aan. In 2006 was dit 500 miljoen roebel.

Omzetgroei detailhandel

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=839719

De detailhandel zal dit jaar voor het eerst meer dan 1 triljoen roebel omzetten. De cijfers per 1 november 2007 liggen 27,1% hoger dan in dezelfde maand van het jaar ervoor. Russen kopen steeds vaker hun producten in winkels en minder vaak op de markt. 84,8% van de omzet werd dit jaar gemaakt door winkels. In 2006 was dit 80,2%.

Personeelstekort

http://www.expert.ru/printissues/expert/2007/48/kadroviy_defolt/

Ekspert bericht over een nijpend tekort aan technisch gekwalificeerd personeel in de industrie van St. Petersburg en de omliggende Leningrad regio. Het bestuur van beide regio’s zou ondoordacht investeringen hebben aangetrokken zonder daarbij te denken aan het aantrekken, huisvesten en opleiden van arbeidskrachten.

Zo zoekt een wagonfabriek, die 10.000 wagons per jaar produceert, 12.000 werknemers. Een geplande kerncentrale nabij St. Petersburg heeft 17.000 werknemers nodig. Rondom de haven Oest-Loega is een industriële zone met een stadje van 45.000 inwoners gepland. Het totale tekort aan arbeidskracht voor de al geplande projecten zou 250.000 arbeidskrachten bedragen.

Ekspert noemt Volkswagen als voorbeeld voor een bedrijf dat de regio rondom Petersbrug links laat liggen en kiest voor de Kaloega regio waar het niet alleen makkelijker is personeel te vinden is maar waar de lokale overheid en de aanwezige onderwijssector welwillender zijn om kwalitatief technisch onderwijs gericht op de vereisten van het bedrijfsleven op te zetten.

De Petersburg regio wordt met zijn vele autofabrieken het Russische Detroit genoemd. Toch sluit het technisch onderwijs niet goed aan op de wensen van de autobouwers. Zo zou Toyota van de 10.000 sollicitanten er slechts 600 hebben aangenomen en deze vervolgens nog een eigen opleiding hebben gegeven. “We moeten ons realiseren dat we met arbeidskracht van een dergelijke kwaliteit niet in staat zijn om op de grote markt te concurreren. De bestaande onderwijsstandaarden zijn niet toereikend,” schrijft Ekspert. Een raadgever economisch beleid van de stad St. Petersburg, Joeri Rakov zegt : “Wanneer er geen goede opleidingen voor het nodige personeel worden opgezet, dan zullen investeringsprojecten opnieuw mislukken, dit maal niet wegens een kwantitatief gebrek aan werknemers, maar als gevolg van het gebrek van de nodige kwalificaties.”

Ekspert bekritiseert ook het beleid van “‘de kraampjespsychologie’; snel geld verdienen met verouderde apparatuur.” Volgens het artikel zijn er alleen geruchten dat Ford de productie van de Mondeo verder wil automatiseren.

Publiek private samenwerking

http://www.expert.ru/printissues/siberia/2007/48/krupneyshie_kompanii_sibiri/

Ekspert: “De hoge staatsambtenaren hebben zich uiteindelijk gerealiseerd dat het mechanisme van publieke private samenwerking te eenzijdig is. Het mechanisme is niet in staat een impuls te geven aan de economie van regio’s, die niet verzekerd zijn van een afdoende hoeveelheid grondstoffen, en beperkt het aantal investeerders, dat in het proces kan deelnemen, tot een kleine kring van de grootste bedrijven die ook nog eens verbonden zijn aan de grondstoffenindustrie. Het is overduidelijk geworden dat, wanneer het mechanisme van publieke private samenwerking in de regio’s wil slagen, er een deel van de bevoegdheden aan de lokale overheden overgedragen moet worden.”

Op dit moment wil de federale overheid alleen middelen uit het Investeringsfonds investeren in megaprojecten van tenminste 5 miljard roebel en een geprognosticeerd aandeel in het nationale product van 0,01%. En ook voor projecten die aan deze criteria voldoen blijft het lastig om de bureaucratische barrières te doorbreken. Zo zou bijvoorbeeld een publieke private project op basis van het vliegveld Tolmatsjevo, nabij Novosibirsk, mislukt zijn. Directeur Tsjertenkov zou al 16,9 miljard aan eigen en andere private bijdragen verzameld hebben en zou 0,6 uit het regionale budget krijgen. De federale overheid wil echter de verbouwing van de startbanen á 3 miljard roebel niet voor haar rekening nemen.

In buurregio Krasnojarsk, waar het leeuwendeel van de economie gebaseerd is op de ontginning en verwerking van grondstoffen, komen de privaat publieke werken wel uit de grond. Als voorbeeld wordt de ontwikkeling van de ‘Nizjnyi Priangar’ genoemd, een project waarbij RAO UES een nieuwe elektriciteitscentrale, Roesal een aluminiumfabriek en de federale overheid de nodige infrastructuur bouwt.

Ekspert baseert het optimisme op twee ontwikkelingen: Lokale ambtenaren hebben een nieuw instrument gevonden waarbij lokale overheden bij langlopende leningen van banken garant staan voor investeringsprojecten in hun regio. Daarnaast heeft het nieuwe kabinet in oktober de oprichting van regionale Investeringsfondsen aangekondigd. Deze worden gefinancierd vanuit het Investeringsfonds en zijn bedoeld voor infrastructurele projecten.

Jaarverslag Maatschappelijke Raad

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=839088
http://www.rg.ru/2007/12/25/grazhdanskoe-obshestvo.html

Kommersant schetst naar aanleiding van het jaarverslag van de Maatschappelijke Raad een somber beeld van burgermaatschappij: 55% van de bevolking weet niets te vertellen over de activiteiten van NKO’s (non-commerciële organisaties, JM) in hun regio. De andere 45% ziet het werkveld van NKO’s als de bescherming van gezinnen en kinderen, hulp aan de minderbedeelden in de samenleving, de inrichting van de publieke ruimte en de bescherming van gezondheid en milieu. Ook Rossiiskaja Gazeta constateert dat de Russische samenleving de werksfeer van de NKO’s vooral ziet als liefdadigheid, sociale steun aan kinderen en gezinnen en in veel mindere mate als ‘bescherming van maatschappelijke belangen en mensenrechtenactivisme.

Volgens een onderzoek van het FOM is slechts 1% van de bevolking actief in een maatschappelijke organisatie zoals een vakbond, een coöperatief van datsja’s en/of losse volkstuintjes, een religieuze gemeenschap of een vereniging van veteranen of invaliden. Tweederde van de ondervraagden in een ander onderzoek is van mening dat het in Rusland überhaupt moeilijk is om een actief mens te zijn.

De zwarte piet wordt deels toegewezen aan de ‘schandalige’ NGO wet uit 2005. Op 1 februari 2007 stonden er 243.000 NGO ’s geregistreerd. 70.000 NKO’s hebben zich na de wetsveranderingen niet opnieuw geregistreerd, vermeldt Kommersant. Rossiiskaja Gazeta: “De nieuwe redactie van de wetten ‘over non-commerciële organisaties’ en ‘over maatschappelijke organisaties’, die de regels voor registratie en boekhouding verscherpt hebben, leiden helaas tot een daling van het aantal NKO’s en een verhoging van het aantal controles van hun activiteiten door verschillende ministeries en diensten. Alleen religieuze organisaties ontvingen een bepaalde verlichting van eisen. Zij hoeven geen boekhouding bij te houden en worden niet gecontroleerd. Ook verenigingen van huizeneigenaren, datsja’s en moestuinen zouden zo’n uitzonderingspositie moeten krijgen.”

De nieuwe reglementen voor registratie en boekhouding zijn vooral kostbaar. Romir heeft berekend dat sinds de wetsverandering in 2005 de budgettaire kosten ongeveer 29% van de financiële middelen van NGO’s in beslag nemen. (ter vergelijking: Warchild schrijft op hun website dat de uitvoeringskosten van het hoofdkantoor teruggebracht zijn van 21% in 2003 tot 15% in 2006, JM)

Rossiiskaja Gazeta schrijft dat het rapport ook melding maakt van “een opleving van maatschappelijke activiteit van een nieuw type. Er ontstaan niet geregistreerde organisaties wiens zelforganisatie niet in verband staat met politieke activiteit, maar met het aankaarten van concrete sociale problemen zoals inbreuk op het recht tot privaat eigendom, ongerechtvaardigd hoge kosten voor huurders, te dichte bebouwing, verdwijning van stedelijke parken, inbreuk op de rechten van automobilisten, thuiszorg voor alleenstaande bejaarden en welzijnswerk voor migranten en daklozen. “
“Het is opmerkelijk dat een groot deel van de activisten en de leiders van de nieuwe informele organisaties vertegenwoordigers zijn van de opkomende middenklasse. Als goed bedeelde en goed opgeleide burgers, pakken de vertegenwoordigers van de middenklasse (relatief, JM) eenvoudig zaken op wanneer er concrete eigendomsrechten (van woning, auto of grond) worden geschonden of er sociale onrechtvaardigheid plaats vindt. … De informele organisaties van burgers, zo onderstrepen de auteurs van het rapport, zijn beter georganiseerd en beter gewend aan samenwerking met de vertegenwoordigers van de overheden en krijgen (door hun handelswijze, JM) ook meer erkenning vanuit de samenleving dan de NKO’s. “

Aleksei Tsjadajev, lid van de Maatschappelijke Raad: “ Onze burgermaatschappij is minder romantisch en daarmee massaler en dapperder geworden. Ooit was de burgermaatschappij ongelooflijk dapper en vreesde het niets. Daarna kwam er een etappe waarin men voor alles bang was. Nu bevinden we ons ergens in het midden. De burgermaatschappij beseft eindelijk dat het bestaat en slaat haar tentakels uit naar de buren: het bedrijfsleven en de overheid. Tot nu toe heeft de burgermaatschappij nog niet geleerd om transparant te zijn en om de media te gebruiken. Onze burgermaatschappij kan en wil nog steeds niet praten over wat het doet. Dit komt onder andere omdat men het moeilijk eens kan worden en zich daarom presenteert als een behoorlijk twistzieke orde van activisten bestaande uit miljoenen verschillende structuren. Daarnaast heeft de burgermaatschappij nog niet geleerd om in de taal van ‘het landsbelang’ te praten.

Vjatsjeslav Glazytsjev, lid van de Maatschappelijke Raad: “Onze burgermaatschappij verandert, maar langzamer dan het zou willen. Vanwege het complexer geworden systeem van boekhouding is de burgermaatschappij gecomprimeerd. Een hele reeks organisaties is achter de horizon verdwenen. Aan de andere kant heeft een flink aantal organisaties de beproeving overleeft en ‘spierballen gekweekt’. Zo vindt er een structurering van de burgermaatschappij plaats.

Het is bedroevend dat het eigenlijke fundament van de burgermaatschappij, het lokale zelfbestuur, het laatste jaar verlies heeft geleden. Het aantal bevoegdheden groeit wel, maar de financiële middelen niet. Dit is een enorme tegenvaller voor de tienduizenden gemeentelijke raadsleden die zich ten opzichte van hun kiezers erg ongemakkelijk voelen. … Laten we hopen dat het nieuwe parlement enkele van de recent in de richting van de gemeentes gemaakte beloftes zal uitvoeren.

Nieuwe mensenrechtenorganisatie

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=835253

“Tsjelovek en zakon”, ‘mens en wet’ is de naam van een nieuwe mensenrechtenorganisatie gesteund door de Maatschappelijke Raad. Oprichter Vladislav Grib, tevens president van de Russische Unie voor Juristen : “ Wij hebben voldoende kracht en invloed om een effectieve controle op het gedrag van de rechtshandhavende organen in te stellen. Wij zullen juristen aantrekken en het professionalisme van de mensenrechtenbeweging in het land verhogen. Het woord mensenrechtenactivist heeft een negatieve bijklank gekregen en dat willen wij herstellen met beroemde acteurs en sporters, die het image van de mensenrechten zullen verbeteren.

In het organisatiecomité zitten onder andere de priester Georgii Rjabykh, de televisiester Oksana Fedorova, de secretaris van de Unie voor Journalisten Mikhail Fedotov, de president van de belangenvereniging voor het kleinbedrijf, OPORA, Sergei Borisovitsj en de president van de Moskouse Raad van advocaten Henri Reznik.

Aleksandr Brod, ook lid van organisatiecomité en hoofd van Moskouse bureau voor Mensenrechten: “De nieuwe organisatie is niet van plan te concurreren met de ‘oppositionele’ mensenrechtenactivisten. We willen niemand neutraliseren of wegduwen. Niemand slaat contacten met de veteranen van de mensenrechtenbeweging af. Het is ons idee om de mensenrechtenbeweging nieuw leven in te blazen. De methodes van het dissidententype en appèls aan het westen hebben hun nut niet bewezen. Wij zullen niet bekritiseren maar samenwerken. “

Lev Panomarjev, ‘veteraan’ van Za Prava Tsjeloveka: “Ik ben bang dat dit alles tot niets zal leiden. Mensenrechtenactivist is immers een roeping, geen beroep. Maar als de miljoenen mensen, die hulp nodig hebben, een beetje geholpen kunnen worden, dan is dat goed.”

Oleg Orlov, ‘veteraan’ bij Memorial: “Wij waren altijd bereid tot een dialoog met de overheid. Daarom ben ik verbaasd over deze beschuldiging jegens onze onconstructiviteit. Het is eerder zo dat de overheid niet altijd tot een dialoog met ons bereid was. “

Ombudsman voor mensenrechten

http://www.rg.ru/2007/12/14/sud.html

Loekin, de ombudsman voor mensenrechten sprak met de voorzitter van het Hoger Gerechtshof, Lebedev. Rossiiskaja Gazeta noemt enkele punten die in het gesprek naar voren kwamen:(1) Veel rechtbanken nemen alleen klachten aan van advocaten, terwijl elk persoon bij rechte is een klacht in te dienen. Loekin waarschuwt voor een tendens waarbij straks alleen een selecte groep advocaten een klacht kan indienen. (2) Loekin en de regionale ombudsmannen hebben het constitutionele recht om tijdens de rechtszitting advocaten te assisteren of vervangen. Dit staat echter niet goed in de procedures van de rechtsorganen omschreven en wordt zo vaak door de rechter ontkent. (3) Er wordt te vaak gebruik gemaakt van voorarrest, waar een borgstelling ook zou volstaan. Lebedev was het met punten (1) en (2) en deels ook punt (3)eens. Hij beloofde de ombudsmannen een betere ontvangst in de gerechtsgebouwen.

Protesten tegen hoge benzineprijzen

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=839692

Vrachtwagenchauffeurs in Moskou en Novosibirsk protesteerden tegen de hoge benzineprijzen. Honderd chauffeurs uit 15 verschillende regio’s voerden een ‘waarschuwingsactie’ uit op de ring rond Moskou. Ze reden in colonne met vlaggen van hun vakbond.

In Novosibirsk demonstreerde de Siberische vakbond voor transporteurs. Daar stegen de benzineprijzen binnen drie weken met 17%, in Perm met 7,5% en in Samara met 8,8%. “Bedrijven, aangesloten bij de vakbond, hebben zojuist contracten afgesloten voor het jaar 2008. Deze moeten nu als gevolg van de prijsstijgingen herzien worden.” De vakbondsleiders hebben een brief aan Poetin gestuurd met de eis om de brandstofprijzen te bevriezen. Gebeurt dit niet dan zullen er in april door heel Rusland acties plaatsvinden. “Vervoeren wij drie dagen niets, dan komt de hele economie tot stilstand.”

In Kamtsjatka ontstonden er na geruchten over nieuwe prijsstijgingen lange rijen voor de benzinestations. De gouverneur reageerde door de brandstofprijzen op te bevriezen en de verkoop van benzine en diesel anders dan rechtstreeks in de tank te verbieden.

Staking Ford fabriek

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=836466

De staking in de Ford fabriek nabij St. Petersburg is op 17 december opgeheven. De staking begon op 20 november. Als resultaat werkte de fabriek op één derde van de capaciteit. Het economische verlies van Ford bedraagt volgens een expert van Troika Dialog 90 tot 100 miljoen dollar. Onderhandelingen over salarisverhoging en verkorting van nachtdienst worden hervat. Het management zou bereid zijn een goed aanbod te doen. Ze zullen daarbij verder moeten gaan dan de eerder voorgestelde 11%. Dit is voor de werknemers slechts ‘een inflatiecorrectie’. De krant denkt overigens ook dat de bodem van de stakingskas in zicht was. In totaal zijn er 12,5 miljoen roebel aan uitkeringen van 500 roebel per dag verstrekt. De stakingskas werd gedurende de acties gespekt door andere vakbonden.

‘Poetin’s geschiedenisboek’

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=840253

Kommersant meldt dat het Ministerie voor Onderwijs een aanbeveling heeft uitgegeven voor het tekstboek ‘de geschiedenis van Rusland 1945-2007’. Dit, volgens Kommersant, “ondanks de verontwaardiging van mensenrechtenactivisten, historici en pedagogen, die de auteurs beschuldigen van het voornemen om de sovjet propaganda terug te laten keren op scholen.”

“De nieuwe leermethode is de eerste officiële interpretatie van de regeringsperiode van president Poetin.” “Schoolkinderen wordt geleerd om de recente geschiedenis te interpreteren aan de hand van begrippen zoals ‘soevereine democratie’ en de ‘russofobie van bepaalde staten’”. Zo bevat het geschiedenisboek volgens critici een “rechtvaardiging van autoritarianisme en repressie tijdens de periodes van Stalin en Brezjnev”. Kommersant: “Het presidentschap van Boris Jeltsin krijgt het stempel van een crisis en wordt gecontrasteerd met de effectieve leiding van het land tijdens de periode van Poetin. Deze periode heeft in het tekstboek een apart hoofdstuk gekregen met de naam ‘soevereine democratie’. De afschaffing van de democratisch gekozen gouverneur wordt verklaard met de veronderstelling dat de lokale overheden niet in staat waren met crisissituaties om te gaan. De zaak Joekos wordt voorgesteld als een overwinning op de oligarchen, die hoop hielden op het herwinnen van hun controle over de Russische staat. Het buitenlandse beleid wordt zelfs nog rechtlijniger uitgelegd. Er wordt gesproken over de slechte buren van Rusland, de volledig van de Verenigde Staten afhankelijke staten Georgië en Oekraïne. “

Het schoolboek verschilt op enkele punten van het eerder besproken ‘geschiedenisboek met achtergronden voor leraren’. Zo ontbreekt het hoofdstuk over de persoonlijkheid van Stalin en politieke evaluatie van andere sovjet leiders zoals Chroestsjev, Brezjnev en Gorbatsjev. Delen van het boek voor leraren komen niet terug in het tekstboek omdat zij ‘niet gericht zijn op kinderen’, aldus auteur Fillipov. Het gedeelte over Poetin is zonder veranderingen overgenomen.

Kommersant herinnert de lezer kort aan de voorgeschiedenis; het verschijnen van een tekstboek geschiedenis in 2003, waarin duidelijk een ‘oppositionele kijk’ op het presidentschap van Poetin was opgenomen. De huidige regering werd in dit schoolboek omschreven als een ‘autoritaire dictatuur’. Het nieuwe schoolboek zou een reactie zijn op dit ‘oppositionele’ leerboek.(Er staat een goed artikel over dit onderwerp op de website van Russia Profile, JM)

De auteur van de ‘de geschiedenis van Rusland 1945-2007’, Fillipov, ontkent dat het boek door de overheid ‘besteld’ is. Hij erkent dat het boek “bewuste educatieve propaganda” is. “Ik heb de schoolboeken over de geschiedenis van Rusland en haar buurlanden geanalyseerd en kwam tot de conclusie dat onze leerboeken rond 1991 eindigen en niet de oorzaken en gevolgen van de gebeurtenissen erna verklaren. Tegelijkertijd floreren onze buren in ‘russofobische pedagogiek’. Het Russische volk wordt afgeschilderd als de bron van alle ellende die zich ooit over hun landen heeft uitgestort. Het was nodig om daar een antwoord op te formuleren.

Orthodox onderwijs

http://www.rg.ru/2007/12/21/shkola.html

De Russisch Orthodoxe kerk heeft weer eens voorgesteld om de cursus ‘de grondslagen van de Orthodoxe cultuur’ in het federale curriculum op te nemen. Nieuw is dat de Kerk akkoord gaat met een keuzevrijheid voor ouders waarbij er ook lessen in bijvoorbeeld de Islamitische, Joodse en humanistische traditie aangeboden kunnen worden. Het zou gaan om twee lesuren per week. Dit op het eerste oog tegemoetkomende aanbod betekent echter in de praktijk dat er voor dergelijke ‘alternatieve’ overtuigingen wel minstens 12-14 leerlingen per leeftijdscategorie gevonden moeten worden.
Opvallend is wel dat de minister van onderwijs Foersenko voor het eerst met de Kerk rond de tafel is gaan zitten. Hoewel zijn voorganger dit tot 2004 regelmatig deed, is Foersenko de laatste jaren een duidelijke voorstander van ‘seculier’ onderwijs geweest.

Ingoesjetië en ‘War on Terror’

http://www.expert.ru/printissues/expert/2007/46/territoriya_straha/

Expert publiceert een lang artikel over de situatie in Ingoesjetië, de republiek die sinds enkele maanden de plaats van Tsjetsjenië als brandhaard nummer 1 heeft overgenomen. Opvallend aan dit artikel vind ik het gebruik binnen een Russische context van het argument, bekend uit de kritiek op de ‘War on Terror’, dat de gebruikte methodes leiden tot een aanwas van ‘terroristen’.

Zo proberen de veiligheidsstructuren in Ingoesjetië (en elders in de Kaukasus) te onderzoeken welke personen, families of dorpen de strijders ondersteunen. Zo worden er bijvoorbeeld lijsten opgesteld van personen die moskees bezoeken. Tijdens huiszoekingen krijgen mensen de keus om andere personen aan te geven in ruil voor het niet vernielen van hun huisraad. De willekeur in de jacht leidt er toe dat mensen met oorspronkelijk vreedzame levens gedwongen worden hun verblijfplaats te ontvluchten. Veel van dit soort personen komen terecht bij familie in andere dorpen, maar anderen vluchten de bergen en bossen in en worden daar gerekruteerd door extremistische groeperingen, schrijft Ekspert.

Nasji

http://www.rg.ru/2007/12/26/nashi.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=839962
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=840244

De jongerenbeweging Nasji heeft een nieuwe leider. De vorige ‘commissaris’ Vasillii Jakemenko heeft als hoofd van de regeringscommissie voor jeugdzaken voor een carrière in de politiek gekozen. Hij blijft vanuit een raadgevende functie betrokken bij de jeugdbeweging. Zijn opvolger bij de Nasji is Nikita Borovikov. De kerntaken van de beweging blijft volgens de nieuwe ‘commissaris’ “de verjonging van het bestuur en de vorming van een burgermaatschappij”. De toekomst van de beweging is volgens de kranten echter onduidelijk.

Een ander leider van beweging en inmiddels parlementariër, Sergei Belokonev, sluit niet uit dat Nasji bij de volgende parlementsverkiezingen als politieke partij zal deelnemen. De beweging ziet zich als belangrijke waarborg voor de uitvoering van ‘het plan Poetin’. Belokonov: “We moeten klaar zijn om een nieuwe partij te stichten, een partij die het niet toelaat dat het plan van Poetin niet wordt uitgevoerd. … Verenigd Rusland is onze bondgenoot, maar de partij kent ook leden, die al denken dat ze gewonnen hebben zonder ook maar iets gedaan te hebben. We geven ze niet de mogelijkheid om te verslappen en wanneer ze dat toch doen dan stichten we een nieuwe partij.”

Experts zijn sceptisch over de toekomst van Nasji. Belkovskii denkt dat nu het gevaar voor een oranje revolutie geweken lijkt, de jeugdbeweging zijn taak wel vervuld heeft. De politicoloog ziet nog wel de mogelijkheid dat de wanneer de bedenker van Nasji, Soerkov, onder Medvedev geen hoge positie krijgt, hij de Nasji als uitvalsbasis zal willen gebruiken.

Jasjin, de leider van de jeugdbeweging van Jabloko, denkt dat het Kremlin interesse in het project langzamerhand verliest en dat er minder geld beschikbaar zal zijn. “Zij die de beweging nu leiden willen niet samen met de beweging in de vergetelheid raken en zoeken daarom nieuwe vormen.”

Een mogelijk teken van verdere radicalisering voorkomend uit een poging bestaansrecht te verwerven is het volgende bericht: De jeugdbeweging van de KPRF zou in een opslag van de Nasji voedselpakketten hebben gevonden waarop het logo van de Communistische partij stond afgebeeld. De Nasji zouden deze pakketten mogelijk hebben willen uitdelen tijdens de presidentscampagne zodat de KPRF vervolgens beticht zou kunnen worden van onwettige agitatie, het omkopen van de kiezer. De KPRF heeft een rechtszaak aangespannen wegens onrechtmatig gebruik van hun beeldmerk.