10/8/07

Internationaal nieuws week 40

Kazachstan
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811630
Poetin en president van Kazachstan, Noersoeltan Nazarbaev ontmoetten elkaar tijdens een jaarlijks forum over samenwerking tussen aan de grens liggende regio’s van beide landen. Hoewel de handel tussen beide landen in de eerste 7 maanden van dit jaar met 40% groeide, beschrijft Kommersant de ontmoeting als nerveus en alarmerend. Voor een verder groei is immers overeenstemming nodig over infrastructurele werken.

Zo heeft Kazachstan bijvoorbeeld een autoweg gebouwd richting de Altai regio. Om goed aan te sluiten op het Russische wegennet moeten de Russen echter nog 40 kilometer op eigen grondgebied bouwen. De Kazachstanen vertragen op hun beurt het werk aan een autobaan richting de Russische stad Omsk. Dan is er de bouw van een prestigieuze elektriciteitscentrale. Het Russische energiebedrijf RAO UES bouwde de eerste twee ‘blokken’ maar stelt de bouw van blok 3 en 4 plots uit tot 2012-2015. De Kazachstanen dreigen nu een andere bouwer te zoeken.

Op de achtergrond speelt ook nog het schandaal rond de mislukte lancering van een Russische Proton raket vanaf de ruimtebasis in Bajkonoer. Daarbij is zeer giftige brandstof vrijgekomen boven Kazachstaans grondgebied. Naast een aanzienlijke financiële vergoeding eist de Kazachstaanse overheid een tijdelijke stop met het gebruik van raketten met deze brandstof.

Minister van energie Khristenko zou volgens Kommersant tijdens een toespraak gezegd hebben dat hij het gevoel kreeg dat de kwaliteit van de huidige verhoudingen duidelijk onvoldoende is: ‘Van belang is het minimaliseren van risico’s en - excuses voor mijn woordgebruik – schadelijke concurrentie en stompzinnige politiek.‘

GOS
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=812024
http://www.rg.ru/2007/10/06/putin-sammit.html
http://www.rg.ru/2007/10/05/sng.html
Enkele dagen later op de top van GOS landen in Doesjanbe, de hoofdstad van Tadzjikistan, was er geen vuiltje aan de lucht. Rossiiskaja Gazeta schrijft dat ‘de omschakeling van politieke ruzies naar reële economische samenwerking de organisatie nieuwe adem heeft gegeven.’ De Oekraïense minister van buitenlandse zaken verwoordt de nieuwe koers door te stellen ‘niet geïnteresseerd te zijn in politieke integratie maar wel in economische samenwerking’. Saakasjvili zou in de voorbereiding nog gepoogd hebben om zijn bevroren conflicten op de agenda te krijgen. De andere presidenten hadden echter geen behoefte aan nieuwe politieke relletjes.

De nieuwe ‘uitvoerend secretaris’ van de organisatie wordt de rus Sergei Lebedev, nu nog directeur van de SVR, een veiligheidsdienst gericht op buitenlandse dreiging. Kirgizië zit het komende jaar de organisatie voor. Voor het eerst sinds tijden werd er niet meer gesneden in het eigen vlees van de organisatie. Er komt zelfs een nieuw orgaan, een raad van de hoofden van alle nationale migratiediensten. Kazachstan hield dit tot nu toe tegen. Kazachstan wil graag een soort GOS van twee snelheden met een douane-unie van zijn Kazachtsan, Rusland en Wit Rusland. In dit kader zijn er enkele documenten getekend, maar het lijkt echter niet bijzonder snel te gaan.

Georgië
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811454&NodesID=5
Kommersant spreekt van een scherpe politieke crisis. Oppositiepartijen hebben de handen ineen geslagen voor ‘een parlementaire democratie zonder almachtige president’. De komende maand gaan de actievoerders de provincies in om op 2 november – de dag waarop vier jaar terug de verkiezingen werden gehouden die uiteindelijke leidde tot de rozen revolutie – met tien of zelfs honderdduizenden naar het parlementsgebouw in de hoofdstad terug te keren. Omdat beide partijen tegen elkaar opbieden in hun anti-Russische retoriek, zo concludeert Kommersant, zal Rusland wel een rol spelen in dit conflict, maar bij voorbaad een negatieve rol.

Oekraïne
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=810783
Gazprom dreigt de gastoevoer dicht te draaien mocht de Oekraïne een geaccumuleerde schuld van 1,3 miljard dollar niet voor het einde van de maand inlossen. Gazprom zegt de zaak bewust niet tijdens de verkiezingscampagne opgespeeld te hebben om te voorkomen dat het een onderwerp zou worden van het politieke debat. Het bedrijf wil in ander woorden de noodzakelijke energieleveranciers niet betrekken in de discussie over Oekraïense geopolitieke keuzes.

Russische experts denken dat Gazprom tijdig aan de bel trekt om de Europese consumenten van te voren op de hoogte te stellen van mogelijke problemen met de energietoevoer. Het is zaak voor Gazprom om te zorgen dat Europese politici de Oekraïne verantwoordelijk houden voor mogelijke onderbrekingen in de energieaanvoer. De Oekraïne verliest dan immers de belangrijkste troef die het heeft in de onderhandelingen,de mogelijkheid om Europese consumenten op te zetten tegen leverancier Rusland.

Het kan binnenkort flink gaan stormen. Timosjenko heeft nu een goede kans op het premierschap en is een fervent tegenstander van de middelman RosUkrEnergo. Zij wil wellicht het hele akkoord herzien wat zal leiden tot nieuwe prijsonderhandelingen. Een belangrijke speler in dit spel die zelden genoemd wordt is Turkmenistan. Dit land levert de bulk van het gas aan de Oekraïne. Dit Turkmeens gas is van een lage kwaliteit en derhalve relatief goedkoop, maar moet worden aangelengd met beter gas van Gazprom.

Raad van Europa
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811993&NodesID=5
Kommersant schrijft dat de termijn van René van der Linden binnenkort afloopt en dat de volgende voorzitter de Raadgevende Vergadering van de Raad van Europa wel eens een Rus zou kunnen zijn. Volgens het rotatieprincipe is het ditmaal de fractie van de Europese democraten die de voorzitter mag leveren en hun fractievoorzitter is op dit moment Mikhail Margelov.

Vorig jaar werd overigens het rotatieprincipe ook getreden om zo een Russisch voorzitterschap van het comité van ministers van de raad van Europa te voorkomen. Het belangrijkste argument tegen een volwaardige positie van Rusland binnen de Raad is de weigering van de Russische Doema om protocol 14 over de reorganisatie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens te ratificeren.

De hoofd van de Russische delegatie Kosatsjev beklaagde zich over de onwil om binnen de Raad van Europa te praten over de stationering van een Amerikaanse raketschild in Polen en Tsjechië. De uitleg dat het raketschild niet rechtstreeks in verband zou staan met de focus van de raad op de mensenrechten verhult volgens Kosatsjev dat de VS druk heeft uitgeoefend om het onderwerp van de agenda te halen.

Politiek nieuws week 40

Vicepremiers
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811927
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811725
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811960
Premier Zoebkov verhelderde deze week de verdeling van bevoegdheden tussen de vicepremiers. Sinds 2004 overzien vicepremiers niet zo zeer ministeries maar coördineren zij prioriteiten die de ministeries overstijgen. Het takenpakket van Ivanov groeit een beetje en dat van Medvedev blijft nagenoeg gelijk. De tot vicepremier gepromoveerde Koedrin coördineert bijna alle financiële vraagstukken. In tegenstelling tot de afgelopen jaren stelt hij straks zelf de sociaaleconomische prognoses samen waarmee hij vervolgens het budget berekent. Eerder ontstonden er vaak felle discussies tussen de ministers van financiën en economische ontwikkeling die elkaars cijfers niet vertrouwden.

Koedrin krijgt echter geen zeggenschap over de geldstromen voor regionale ontwikkeling. Deze vallen onder vicepremier Zjoekov. Daarnaast gaat Zjoekov zich met de voorbereiding op de Olympische Spelen bezighouden. Kommersant beschrijft Zjoekov als de meest flexibele van het stel haantjes. Narysjkin richt zich op de internationale economie en handel alsmede de economische integratie met GOS landen. Ook mag hij visserij doen.

Zij die nu al willen weten wie de volgende president wordt kunnen uit het bovenstaande afleiden dat zeker Ivanov, maar wellicht ook Medvedev nog volop in de race zijn. Mij valt overigens op dat beide heren de recente verwikkelingen zeer ontspannen en zelfverzekerd aanzien. De komst van premier Zoebkov lijkt hen niets te deren.

Vasilii Jakimenko
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=810154
De benoeming van het hoofd van de regeringscommissie voor jeugdzaken, zeg maar een staatssecretaris, liet op zich wachten. Uiteindelijk is er gekozen voor Vasilii Jakimenko, de inspirator van de Nasji beweging. Er is veel reden tot speculatie. Is Jakimenko gekozen omdat men de Nasji en andere pro-kremlin bewegingen zo’n succesnummer vindt of ziet men in hem iemand die juist vanuit zijn achtergrond in staat is om het ‘komsomol’ gehalte van het huidige jeugdbeleid wat in te perken?
Voorlopig heeft de regeringscommissie overigens een zeer bescheiden budget van 160 miljoen roebel. Het geld voor jeugdzorg gaat voor het leeuwendeel via de regionale budgetten.

Poetin als premier
Hoewel de meeste zo niet alle Nederlandse kwaliteitskranten denken te kunnen voorspellen dat Poetin na de presidentsverkiezingen terugkeert als premier, loop ik in deze nieuwsbrief liever niet te ver op de zaken vooruit. Poetin’s aankondiging dat hij de kieslijst van Verenigd Rusland gaat aanvoeren heeft daarentegen wel directe consequenties maar daarover straks meer.

Poetin’s opmerking dat een premierschap ‘een volkomen realistisch voorstel is, maar dat het te vroeg is om daarover na te denken’, zegt niet veel. Het is een optie, een legale optie, maar één optie van velen. Zijn hint dat hij mogelijk premier wil worden ‘wanneer de Russische kiezer een ordelijke, bekwame, efficiënte en moderne president kiest met wie hij goed kan samenwerken’ kan ook uitgelegd worden als een slimmigheidje waarmee hij enekle eigenschappen die hij voor de toekomstige president belangrijk vindt wil pluggen.

Politicoloog Chleb Pavlovskii zegt dat Poetin nooit premier zal worden omdat zijn natuurlijke positie als nationale leider niet te vereenzelvigen is met een functie waarbij hij door een enkel persoon ontslagen zou kunnen worden. Pavlovskii ziet Poetin als toekomstig partijleider van Verenigd Rusland.

Westerse analisten en wetenschappers die sterke twijfels hebben bij het idee van Poetin als premier naast een meer ceremoniële president baseren zich vooral op Poetin’s uitspraak op de Valdai conferentie waarin hij zegt ‘geen enkel belang te hebben bij een zwakke president van Rusland. … Ik heb immers al deze jaren gewerkt om Rusland sterker te maken en Rusland kan niet sterk zijn als de macht van de president zwak is. Ik ben niet van plan om met mijn eigen handen af te breken wat de laatste jaren is opgebouwd.’

Verenigd Rusland
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=810799
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=810124
De partij is in de wolken met Vladimir Poetin in de rol van de lijstaanvoerder. Kandidaten die niet zeker waren van een verkiesbare plaats voelen zich nu zeker. Campagnestrategen die de verantwoordelijkheid voor een glansrijke overwinning op hun schouder voelden drukken, zweven verlicht boven het grondoppervlak. Met Poetin komt alles goed.

De partij geeft Poetin zelfs de eer om als enige federale kandidaat op de lijst de staan. Partijen mogen immers drie personen aanwijzen waarop in elk kiesdistrict getempt kan worden. Boris Gryzlov voert nu de lijst aan in St. Petersburg. Sergei Sjoigoe is verkiesbaar in Stavropol. Daar heeft VR nog een appeltje te schillen met Rechtvaardig Rusland, dus zet men stemmenkanon Sjoigoe in. Menig vrouwenhart vliegt in vuur en vlam wanneer de charmante doch daadkrachtige minister van rampenbestrijding in uniform verschijnt. In zijn thuisbasis Toeva kan men overigens op zijn zus stemmen.

Enige intrige is er over de aanwezigheid op de kieslijsten van vertegenwoordigers uit het zakenleven. Poetin zei tijdens zijn toespraak op de recente partijtop nog eens duidelijk dat ‘topmanagers uit de zakenwereld respectabele mensen zijn en dat zij natuurlijk een bijdrage moeten leveren aan de partij en niet alleen een financiële bijdrage’, maar dat zij wat hem betreft niet welkom zijn op kieslijsten.

De kieslijsten wijzen uit dat de partij slechts deels naar Poetin heeft geluisterd. Kommersant noemt een reeks managers uit de metaal, olie en gasindustrie waaronder Bogdantsjikov en Kerimov die niet op de lijst staan. Op de kieslijsten zijn echter wel een paar topmanagers te ontdekken: Rasjnikov van metaal combinaat Magnitogorsk, Varsjavskii van staalholding Estar, Gridin van de holding ‘Siberische Zakelijke Vereniging’, Janakov van “Russische steenkool’ en Saviddi van ‘Donskoi Tabak’.

Poetin zei tijdens zijn toespraak dat de partij ook veel meer moet doen aan de verjonging van de regionale overheidsstructuren. Volgens journalist Kolesnikov klonk dit als een ultimatum dat alleen een partijleider kan geven.

Rechtvaardig Rusland
http://www.expert.ru/articles/2007/10/04/mironov/
http://www.novopol.ru/material28099.html
http://www.novopol.ru/opinion28197.html
http://www.novopol.ru/material28234.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811626
Na Poetin’s toespraak op de partijtop van Verenigd Rusland geven weinigen nog een cent voor het nu wees geworden tweede been van het door het Kremlin bedachte tweepartijenstelsel. Zo adviseert communist Melnikov dat RR zich beter kan terugtrekken om een totale afgang te voorkomen.

De Rechtvaardige Russen zijn echter verbazend strijdbaar en goedgemutst. Verenigd Rusland zou veel slechter bij de kiezer liggen dan de door de peilingen voorspelde 40 tot 50%. In de realiteit zou slechts 30 tot 35% van de kiezers op VR willen stemmen. Poetin ‘redt de partij’ zodat het alsnog een krappe parlementaire meerderheid kan halen. ‘Eigenlijk betekent de steun van Poetin een dikke onvoldoende voor de partijorganisatie in de politici.’ Men is trouwens niet boos op Poetin. Poetin’s keuze is er één voor de lange termijn. De president gaat VR moderniseren en dat is ‘broodnodig voor zo een corruptie partij’. Uiteindelijk is dat alleen maar goed voor het tweepartijenstelsel waarvan RR het ene baan en VR het andere been is.

Partijleider Mironov is nog iemand die denkt dat Poetin eerder eerste spreker in de Doema, zeg maar fractievoorzitter van VR, dan premier.

Economisch nieuws week 40


Shell

http://www.expert.ru/articles/2007/10/05/sverxvyazk_neft/
Ekspert bericht over een samenwerkingsverband tussen Shell en Tatneft, het Tataarse oliebedrijf. In het zuiden en oosten van de republiek bevinden zich bronnen waarvan de olie sterk vermengd is met zand. De Russen hebben de kennis niet om deze vorm van olie te winnen. Mijns inziens een goed voorbeeld hoe technologische kennis en ervaring het instrument is waarmee westerse oliebedrijven weliswaar via minderheidsbelangen mee kunnen verdienen aan de opbrengsten van Russisch gas en olie.

Bedrijfsleven

http://www.expert.ru/articles/2007/10/03/exp_400_forum/
Ekspert doet verslag van het derde jaarlijkse forum voor de top van het bedrijfsleven. Presidentieel adviseur Arkadii Dvorkovistj wordt geciteerd wanneer hij waarschuwt voor de heersende mode van het scheppen van grote sectorale staatsbedrijven: ‘De overheid wil niet begrijpen dat het private bedrijfsleven de motor van de economie is’. Het argument tegen de staatsbedrijven wordt gecompleteerd met een citaat van de niet aanwezige vicepremier Medvedev, ‘Vrijheid is beter dan onvrijheid’. Het is wel duidelijk dat Ekspert als het blad voor de succesvolle ondernemer dit belangrijk vindt, maar vindt de kiezer dat straks bij de presidentsverkiezingen ook?

Een woordvoerder van het middenbedrijf klaagt bij de topmanagers van de grote bedrijven over de hoge slarissen die zij betalen: ‘Er zijn maar weinig goede specialisten en zei gaan allemaal naar de bedrijven die hen veel geld bieden’. Beter onderwijs kan een oplossing zijn maar dan moet de overheid en het bedrijfsleven goed samenwerking met de onderwijsinstellingen, zegt een andere deelnemer.

Andere sprekers vragen de overheid te zorgen voor een beter systeem van herfinanciering van banken door de centrale bank zodat het bedrijfsleven eenvoudiger en goedkoper kan lenen. Ook wordt er geklaagd over het gebrek aan goede infrastructuur. ‘Straks over zes jaar als de olie op is dan moet de infrastructuur tot nieuwe bronnen van inkomsten leidden. Daarom moeten we nu al beginnen met bouwen.’

Een overheidsfunctionaris vertelt enthousiast over de mogelijkheden in de Bijzondere Economische Zones. Een woordvoerder van de unie van industriëlen en ondernemers tempert zijn enthousiasme. De overheid doet volgens hem te weinig om de bedrijven voor deze projecten te winnen. De onderhandelingen tussen geïnteresseerde bedrijven en overheidsinstellingen gaan moeizaam. De regels zijn te rigide. Zo mag je bijvoorbeeld in de innovatieve zones niet op grote schaal produceren.


Bankwereld

http://www.rg.ru/2007/10/05/krediti.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811631&NodesID=4
De recente internationale crisis heeft de Russische bankwereld aan het denken gezegd. De consensus is dat Russische banken te afhankelijkheid zijn van buitenlands kapitaal omdat de mogelijkheden tot het vinden van krediet in eigen land, of bij de CB, of interbancair te rigide zijn.

Rossiiskaja Gazeta meldt dat het totaalkrediet verstrekt door Russische banken in het afgelopen half jaar met 24,8% gestegen is. Spaarcenten zijn overigens gestegen met 17,2%. Dit klinkt bemoedigend maar een bericht van Kommersant schept een ander beeld waarin sommige banken op de rand van hun mogelijkheden opereren. De banken MDM en Trast zouden recent kredietaanvragen van vaste klanten weigeren en zelfs klanten verzoeken hun schulden zo snel mogelijk te vereffenen. Renteverhogingen op de internationale kredietmarkt zou de banken in de problemen brengen bij het herfinancieren van hun leningen en het aantrekken van kapitaal voor nieuwe kredietverstrekking. MDM heeft bijvoorbeeld een schuld van 9 miljard dollar waarvan 4,17 miljard bij buitenlandse banken. Volgens de banken zelf wordt de verwarring veroorzaakt door een reorganisatie.

Kommersant verwacht enkele rotaties in de bankwereld. Er komt waarschijnlijk een plaatsje vrij aan top van de grootste bank van Rusland, de Sberbank. Na geruchten over het opstappen van bankpresident Andrei Kaz’min, daalden de aandelen van de Sberbank met 2,5%. De voormalig minister van economische Herman Gref en Vladimir Dmitriev, nu president van VTB Bank worden genoemd als mogelijke opvolgers. Kaz’min zelf schuift door naar het Russische postbedrijf.

Intellectueel eigendom
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=811624
Verenigd Rusland heet een wetsvoorstel ingediend dat het illegale gebruik van intellectueel eigendom aan banden moet leggen. Het voorstel bespreekt de invoering van een systeem gelijkwaardig aan EGAIS dat sinds een half jaar gebruikt wordt in de strijdt tegen illegaal gestookte alcohol. Ook worden de straffen verhoogd.
Het gaat niet alleen om CD’s en DVD’s maar ook cosmetica, medicijnen, bouwmaterialen, auto’s en andere goederen. Alle goederen krijgen na productie of tijdens invoer barcodes en hun informatie komt in een centraal door de overheid beheerd systeem te staan.

Producenten waarschuwen dat de kosten aan de consument doorberekend zullen worden. Ook brengt de journalist in herinnering dat de alcoholmarkt twee maanden plat lag na invoering van het EGAIS systeem. ‘In dit geval zouden de gevolgen nog serieuzer kunnen zijn’.

Bezit van illegale goederen kan leiden tot boetes tot 500.000 roebel en in beslag name van de spullen. De celstraf voor overtreding van auteursrecht ‘in grote mate’ is verhoogt van 2 tot 7 jaar. Consumenten kunnen naast confiscatie van de goederen een boete krijgen van 100 roebel.