NAVO

De Boekarest top en de ontmoeting tussen Bush en Poetin in Sotjsi verliepen niet volgens de meeste verwachtingen. Waar het even leek dat Rusland een stop op NAVO uitbreiding richting Georgië en Oekraïne zou krijgen in ruil voor een akkoord over het Amerikaanse raketschild, kregen Georgië en Oekraïne een ruimhartige belofte van lidmaatschap en werd de VS verplicht eerst eens in NAVO verband over het raketschild na te denken. Voor een coherente uiting van frustraties over het gebrek aan een daadkrachtige visie verwijs ik u graag door naar Anatol Lieven’s reactie.

Andrej Kolesnikov, Kommersant’s journalist in het entourage van Poetin, geeft een chronologisch beeld van de gebeurtenissen in Boekarest of eigenlijk ná Boekarest. De toespraken van de regeringsleiders inclusief die van Poetin waren voor de pers immers gesloten. Kolesnikov suggereert dat men bij de NAVO sinds de München rede bang is voor de scherpe tong van de Russische leider.

Dit maal mocht de rol van bad cop gespeeld worden Sergej Rjabkov, een medewerker van het Ministerie van Buitenlandse Zaken belast met ‘algemeen- Europese’ samenwerking. Hij zegt dat de context van de gesprekken tussen Rusland en NATO is veranderd. “Het is niet langer business as usual. Dit gaat niet voorbij. Dit zijn wonden, die niet genezen.” Rjabkov doelt op de passage in einddeclaratie van de top waarin ‘overeengekomen is dat Oekraïne en Georgië lid worden van de NATO.’ Concreter is de afspraak dat aankomende december de ministers van Buitenlandse Zaken over de progressie van beide landen zullen praten en de beslissing zullen nemen om een Membership Action Plan (MAP) te starten. Deze volgende stap vereist dus niet langer openlijke betrokkenheid van regeringsleiders en kan dus in relatieve anonimiteit gemaakt worden. Rjabkov wijst er nog eens op dat volgens alle onderzoeken de meerderheid van de Oekraïnse bevolking tegen een NATO lidmaatschap is.

De volgende persconferentie was voor de president van Oekraïne. Kolesnikov valt over de woorden van Joestsjenko, wanneer de president zegt dat ‘er geen land is dat zo’n grote prijs voor zijn onafhankelijkheid heeft betaald als de Oekraïne. ‘Wat bedoelt Joestsjenko? WOII, de Holodomor? Joestjenko noemt Oekraïne ook als een van de eerste landen dat afstand heeft gedaan van het nucleaire arsenaal. Kolesnikov: “Na de wens om toe te treden tot een militair blok lijkt deze uitspraak toch wat paradoxaal. Het is niet uitgesloten dat men de beslissing om afstand te doen van het nucleaire arsenaal inmiddels betreurt.” Kolesnikov, zeker niet de meest verstokte Russische patriot, contrasteert de kinderlijke gelaatsuitdrukking waarmee Joestjenko naar De Hoop Scheffer kijkt met de problemen die thuis op hem wachten. Ekspert schrijft dat terwijl Joestsjenko nog vol optimisme is, mede NAVO-voorstander Tymosjenko hem al verwijten maakt dat hij de MAP niet direct binnen heeft weten te halen.

De voorzitter van de Oekraïense Raad voor Europese Integratie, Tarasjoek reageert triomfaal. “Onze tegenstanders dachten dat ze de overwinning in hun zak hadden, maar toen ze de einddeclaratie lazen, zagen ze dat ze niets hadden om blij van te worden. … De beslissing is genomen. De Oekraïne en Georgië worden onvermijdelijk lid. De procedure is zo dat een MAP absoluut geen garanties geeft. Wij hebben die garantie nu al op zak.” De plaatsvervangend Georgische minister van Buitenlandse Zaken, Vasjadze zegt in een interview: “De MAP was altijd een soort examen, waarin een land beoordeeld werd in hoeverre het klaar was om tot de alliantie toe te treden. Nu is het zo dat wij deze beoordeling al gekregen hebben. Wij halen het tentamen automatisch.” In mijn woorden resumerend, welk politieke spel ook heeft geleid tot het uitstel van de MAP en tegelijk de belofte van een uiteindelijk lidmaatschap, de leiders van Georgië en Oekraïne ervaren dat wij een concrete verplichting met hen zijn aangegaan. Ik heb mijn ernstige twijfels of dat wel verstandig was.

Poetin verraste de journalisten door in plaats van de aangekondigde Lavrov op de persconferentie te verschijnen. Kolesnikov suggereert dat de organisatie van de top niet akkoord zou zijn gegaan met een geplande persconferentie van de Russische president. Poetin’s woorden waren echter net zo zoet als zijn wraak. Hij gedroeg zich voorbeeldig in de rol van de good cop. “Drama is hier niet op zijn plaats. De relatie tussen Rusland en NAVO is volwassener geworden. De samenwerking tussen Rusland en de alliantie is een bewuste keuze,” citeert Kommersant. Rossiiskaja Gazeta kiest voor:“Het was een zakelijke en nuttige discussie. De sfeer van samenwerking was voelbaar. Maar ook: “Het resultaat van onze samenwerking hangt af van de mate waarin de landen van de NAVO rekening houden met onze belangen.” Inzake de garantie van NAVO dat de uitbreiding geen gevaar vormt voor Rusland, haalde de president Otto von Bismarck aan, die gezegd zou hebben dat bij dergelijke vraagstukken niet de intenties maar het potentieel van belang is.

De veiligheid van Europa kan volgens Poetin alleen gegarandeerd worden wanneer het concept van Europese veiligheid de blokstructuur van de NAVO overstijgt. Eerder zei Lavrov tijdens het vragenuurtje in het Russische parlement: “Wij (Rusland) hebben waarschijnlijk eerder dan veel anderen begrepen wat onze reële belangen en reële mogelijkheden zijn in een wereld, die niet geschikt is voor blok logica, omdat geen enkel probleem op te lossen is binnen een verstard blok, zelfs wanneer dat blok zich uitbreidt volgens de logica van blokmatige gebiedsuitbreiding. “Poetin meldt dat Rusland en de NAVO brieven hebben uitgewisseld over de transit van niet-militaire vrachtwagens over het grondgebied van Rusland ter bevoorrading van de NATO troepen in Afghanistan. Voor het thuisfront had Poetin een oneliner van de sovjet tekenfilmkat Leopold: “Jongens, jongens, laten we een vriendschappelijke en eerlijke dialoog voeren.”

Rossiiskaja Gazeta interviewt de Duitse Ruslandexpert Alexander Rahr. Hij wijst erop dat de Amerikaanse president zijn ambitieuze plannen voor een raketsysteem in Europa heeft moeten inbinden. De grote Europese staten zouden geëist hebben dat het raketschild in een breder NATO concept geïntegreerd wordt. Rahr: “In ander woorden, de overwinning is voor de landen die en zo breed mogelijke samenwerking zoeken voor dit project.”

Ook Ekspert meldt deze ontwikkeling. Ik heb er de slotdeclaratie erop nagekeken. Daarin staat onder punten 37 en 38 onder andere dat “we task the Council in Permanent Session to develop options for a comprehensive missile defence architecture to extend coverage to all Allied territory and populations not otherwise covered by the United States system for review at our 2009 Summit.” En “we encourage the Russian Federation to take advantage of United States missile defence cooperation proposals and we are ready to explore the potential for linking United States, NATO and Russian missile defence systems at an appropriate time.”

Met deze declaratie op zak was er, zo lijkt mij, voor Poetin geen enkele stimulans om tijdens de top met Bush in goedkeuring te geven voor een unilateraal Amerikaans raketschild in Tsjechië en Polen. Eerder deze week bleek al dat de onderhandelingen tussen Polen en de VS moeizaam verlopen. Volgens Rossiiskaja Gazeta willen de Polen onder andere patriot raketten ter waarde van 20 miljard dollar en bilaterale veiligheidsgaranties van de VS. De Amerikaanse onderhandelaar Obering zou de Polen al gedreigd hebben dat de raketinstallaties ook best ergens anders neergezet zouden kunnen worden.

Rahr verwacht ondanks de gemaakte beloftes binnen de komende 10 to 15 jaar geen lidmaatschap voor Oekraïne en Georgië. “Het is bijna niet voor te stellen dat het oostelijk deel van Oekraïne, eeuwen cultureel verbonden met Rusland, zitting neemt in een militair blok in conflict met Moskou …. (en) dat de lang spelende en pijnlijke interne conflicten in Georgië snel opgelost zullen worden.“ Ik wijs erop dat 10 jaar voldoende zou zijn om de Olympische Spelen in Sotsji te overleven (2014) en het akkoord tussen Rusland en Oekraïne waarin de lease van de militaire haven in Sebastopol is overeengekomen. Volgens Ekspert loopt de overeenkomst tot 2017, maar zou 1 januari 2009 wel een datum zijn waarop het een en ander kan worden herzien.

Poetin sprak tijdens ‘Lavrov ’s persconferentie’ nog kort enkele woorden over zijn afscheid van het internationale politieke arena. “Zoals men gewend is te zeggen in dergelijke situaties: “Waarom zou je niet blij zijn. Het is tijd om af te zwaaien.” Wat betreft mijn opvolger. Ik verzeker je dat het een man is met een brede kijk en een uitmuntende universitaire opleiding. Jullie zullen een interessante tijd met hem krijgen.“

Premier Poetin

De opvolgingsmachine blijft op volle toeren draaien. De parlementariërs hebben de data van 7 en 8 mei in hun agenda gezet. Eerst de inauguratie van Medvedev en vervolgens zonder tijd te verliezen de benoeming van Poetin tot premier. (Kommersant en Rossiiskaja Gazeta)

Referenda

Het parlement heeft tijdens de derde lezing een wetsvoorstel goedgekeurd dat de onderwerpen waarover een referendum kan worden georganiseerd beperkt.

De parlementariërs van de KPRF verlieten voor de stemming de zaal. In maart 2007 verbood het Constitutionele Hof de Communisten referenda te organiseren over een verhoging van de pensioenen en de nationalisering van strategische industrieën.

Parlementariër Pligin beargumenteert dat dit soort zaken net zoals het moratorium op de doodstraf niet aan het volk voorgelegd moeten worden. Gryzlov: “Het referendum als instrument van politieke speculatie moet niet mogelijk zijn."

Ekspert grapt dat Verenigd Rusland (de meerderheid in het parlement) en de KPRF ook weer niet zo veel verschillen. VR hield op twee december immers ‘hun’ referendum, al noemde men dat dan parlementaire verkiezingen.

Overigens blijft verandering van de artikelen 1, 2 en 9 uit de Constitutie een referendum vereisen en hebben de beperkingen geen directe invloed op lokaal georganiseerde referenda.

OnderzoeksCommissie

Er is wat opheldering over het vorige week ontstane corruptieschandaal binnen de OnderzoeksComissie, de onafhankelijke rechercheafdeling naast de Generaal Procureur. Het hoofd van een belangrijke onderzoeksafdeling, Dmitrii Dovgii werd door twee ondergeschikten beschuldigd van corruptie en tijdelijk uit zijn ambt gezet. Dovgii zou voormalig bankdirecteur Oleg Koljada onterecht hebben vrijgelaten uit zijn voorarrest in ruil voor een ‘borgsom’ van 1,5 miljoen euro, schrijft Kommersant op dinsdag.

Koljada wordt verdacht van betrokkenheid bij de corruptieschandalen rond Tomskneft, die weer deel zijn van de zaak tegen Joekos. Koljada en zijn advocaat stellen dat hij in de cel (het cellenblok draagt de naam ‘de stilte van de matrozen’) onder druk zijn aandelenpakket in de Trast bank (16,2%) heeft moeten verkopen. Dit met een verlies van 110 miljoen dollar. Dovgii zou hem geloven, ervan uitgaande dat vanaf het moment dat Koljada onder arrest stond zijn tegoeden bevroren zouden moeten zijn geweest. Heeft er daarna nog een transactie plaats gevonden dan moeten er werknemers van de procureur bij betrokken zijn geweest.

Voor de oprichting van de onafhankelijke OnderzoeksCommissie stond het onderzoek onder leiding van Ratmir Khatypov, een belangrijke aanklager in de Joekos zaak. Een van de ondergeschikten, die de vrijlating aan het licht stelden, Sergej Tsjernysjov, werkte indertijd voor Khatypov. De suggestie wordt gewekt dat hij probeerde te voorkomen dat een vrijgelaten Koljada bewijs zou kunnen verzamelen over de zwendel rond zijn aandelen.

Kommersant schrijft op woensdag dat, hoewel er verschillende ex-medewerkers gehoord zijn, er geen zaak is aangespannen tegen voormalig onderzoeksleider Khatypov. Het is onduidelijk hoe ver men wil gaan in het beschuldigen van een aanklager, die zo nauw betrokken is bij de Joekos zaak.

Economisch groeimodel

Men blijft stoeien over het te kiezen economisch groeimodel. Ditmaal tijdens een bijeenkomst van de Associatie van Russische Banken. Wil men hoge groeicijfers vergezeld van hoge inflatiecijfers, gestimuleerd door grote overheidsinvesteringen, of een stabiele groei begeleid door een verscherping van de monetaire, budgettaire en belastingsbeleid? Aan de ruime kant staan het Ministerie van Economische Ontwikkeling en presidentieel adviseur Dvorkovitsj. Zij vrezen dat wanneer de overheid haar beleid niet verandert Rusland zich niet kan ontrekken aan de grondstoffeneconomie. Aan de zuinige kant staan minister van financiën Koedrin, het hoofd van de Centrale Bank Sergeij Ignatijev en het hoofd van de waakhond financiële markten, Oleg Vjoegin. Zij verwachten dat meer investeringen niet tot voldoende productiviteitsverhoging zullen leiden waardoor de inflatie toeneemt en de concurrentiepositie van Rusland afneemt. (Kommersant)

Belastingplannen

Het Ministerie van Financiën presenteerde de regering het document ‘de fundamentele richting van het belastingbeleid in de jaren 2009-2011.’ Dit plan lag al enige tijd klaar maar moest deels worden aangepast na de verkiezingbeloftes van Poetin en Medvedev. (Kommersant)

1/ Het besluit over de door Poetin en Medvedev beloofde en de door het Ministerie van Economische Ontwikkeling en Handel (MERT) gepropageerde BTW verlaging is uitgesteld tot augustus 2008 en komt er dus naar alle waarschijnlijk niet voor 2012.

2/ Het aangeboden compromis richting MERT is de afschaffing van BTW heffing voor de export van een groep verwerkingsproducten zoals in Rusland geassembleerde auto’s, witgoed en vliegtuigen.

3/ De heffingen op de gassector worden niet eerder dan 2011 verhoogd.

4/ De oliesector krijgt vanaf 2009 een hogere belastingvrije voet.

5/ Geen directe verlaging van de winstbelasting zoals half beloofd door Poetin en Medvedev. Wel zegt het ministerie toe om voor de jaren 2010 en 2011 de afschrijving van bedrijfsmiddelen te herzien.

6/ Bepaalde zeer nauw aangegeven onderzoeksgebieden mogen hun uitgaven voor NIOKR (voor zover ik het goed begrijp de belastingvrije voet voor toegepast wetenschappelijk onderzoek,JM ) verhogen.

7/ De sociale beloftes van ‘beide presidenten’ zijn overgenomen. Het gaat om het invoeren van een aftrekpost voor bedrijfsuitgaven inzake de medische verzekering van werknemers en uitgaven gemaakt in gezamenlijke spaarprogramma’s voor het aanvullend pensioen. Ook komen er belastingvoordelen voor bedrijven die hun werknemers helpen bij het verkrijgen van een hypotheek.

Rentepercentages

Kommersant ‘Geld’ vergelijkt de rentes die banken rekenen voor kredieten. Sinds december zijn die met enkele procenten gestegen. Terwijl er vorig jaar gemiddelde rentepercentages van 12% voor krediet in dollars en 14% voor krediet in roebels gerekend werden is dat nu respectievelijk 16% en 19%. Overigens zijn er signalen dat de roebel aan vertrouwen wint. Het meest voordelig blijkt de Sberbank. De overheidsbank heeft het minst last van liquiditeitsproblemen en vervult ook een sociale functie. Woordvoerders van andere banken zeggen prima met de Sberbank te kunnen concurreren. De Sberbank zou niet zo klantvriendelijk en snel zijn.

Elektriciteitssector

Rossiiskaja Gazeta interviewt Dmitrii Akhanov, tot voor kort voorzitter van Raad voor Energie. Deze overheidsdienst Rosenergo moet per 1 juli 2008 na de liquidatie van de elektriciteitsholding RAO UES de verschillende nieuwe bedrijven gaan coördineren.

Akhanov: “RosEnergo wordt geen tweede RAO UES. De elektriciteitscentrales en de elektriciteitsleveranciers worden onafhankelijke spelers op de energiemarkt. De hoofdleidingen, het distributienetwerk en de watercentrales blijven echter in handen van de overheid. Dit is voldoende voor de regulering van de sector. … Er komen geen vijftien kleine Tsjoebaisjes in de regering. Er wordt er één verantwoordelijk. En dat is RosEnergo.”

“Er komt een toezichtraad die onder andere de monopolievorming in de gaten gaat houden. Daarin zitten naast overheidsfunctionarissen ook vertegenwoordigers van energieproducenten en consumenten. Ook zijn er belangverenigingen opgericht voor producenten en consumenten, waarin de overheid niet betrokken is. Ook zij zullen worden betrokken bij de regulering van de markt.“

Op de vraag of de consument nu kan gaan kiezen tussen energieleveranciers antwoord Akhanov dat er “een duidelijk onderscheid gemaakt dient te worden tussen private consumenten en bedrijven. De prijzen voor de bevolking worden pas in 2014 geliberaliseerd. De private consument wordt tot die tijd beschermd door de garantie van een stabiel minimum voor een ‘sociaal verzekerde’ prijs, die door de overheid gesubsidieerd wordt. Bedrijven kunnen nu al kiezen. Er zijn al veel niet traditionele aanbieders op de markt.”

De prijzen voor aansluiting (van MKB) verschillen sterk per regio. Terwijl het landelijk gemiddelde op 495 euro ligt is de prijs in Moskou 2700 euro. “In regio’s zoals Moskou, St. Petersburg en Tjoemen is decennia onvoldoende in het distributiesysteem geïnvesteerd. De hoge aansluitingskosten zijn op dit moment de enigste mogelijkheid om 'de gaten te lappen'. We denken de aansluitingskosten in 2012 af te kunnen schaffen.”

Sotsji 2014

Ekspert publiceert een uitgebreid en informatief artikel over de lopende problemen in de bouw van de Olympische objecten. Het staatsbedrijf Olympstroi bestaat inmiddels drie maanden, maar er is nog steeds weinig duidelijk, onder andere over de tenders voor veel van de te bouwen objecten.

Olympstroi werkt op basis van het door het IOC goedgekeurde masterplan.In totaal worden er 243 objecten, waarvan 20 sportcomplexen, 147 km autobaan en 88 km spoorweg gebouwd. Voor veel van deze objecten en transportaders heeft men niet de meest ideale plaats uitgekozen. Vooral in de laagvlakte Imeretinsk is het vanwege de ondergrond lastig bouwen. Het is niet uitgesloten dat er nu nog met objecten geschoven gaat moeten worden, iets wat het IOC niet leuk zal vinden.

Een ander probleem is logistiek. Om alle bouwmaterialen de stad in te krijgen moet de capaciteit van de toevoeraders 25 maal vergroot worden. Alle bestaande wegen dienen eerst opnieuw geasfalteerd te worden. De ruimte waar de grote transportaders gepland zijn staan nu nog vol met verschillende objecten. Van de 4,7 duizend hectare is nog 600 hectare privaat eigendom. Er is 2,3 miljard euro uitgetrokken voor onteigeningsprocedures. Het is zaak deze procedures snel af te sluiten ten einde aan de bouw van de transportaders te kunnen beginnen. Ook moet er een zeehaventerminal en een groot overslagterrein voor vrachtwagens gebouwd worden.

Dan is er de vraag naar bouwvakkers en managers. Voor de bouw van 12.000 vier en vijfsterren hotelkamers zijn 15.000 arbeiders nodig. Voor de driesterrenhotels nog eens 8.000. Volgens berekeningen van het Ministerie van Regionale Ontwikkeling moeten er voor de bouw van de Olympische objecten 180.000 arbeiders worden aangetrokken.

Ekspert twijfelt niet dat de belangrijkste objecten gebouwd zullen worden. Basic Element, het conglomeraat van Deripaska gaat de Imeretinsk vlakte bebouwen. Gazprom en investeringsbedrijf Interros (Potanin) gaan de skioorden ontginnen. Beide bedrijven zullen ook naar andere opdrachten zoals het Olympisch stadion en de grote ijshallen dingen. De kosten zullen de spuigaten uitlopen, maar dat is in Londen niet anders.

Meer zorgen maakt Ekspert zich over de toekomst van Sotsji na de winterspelen. Wordt er wel nagedacht over de toekomstige bestemmingsplannen van de zes aan de zee gebouwde ijshallen? Eén concertzaal kan wel, één museum, maar de rest? Op dit moment is het gemiddelde bezettingpercentage van de hotelkamers over het hele jaar gerekend 40 to 45%. De terugverdientijd voor de nieuw te bouwen hotels is enorm. En hebben we eigenlijk wel wat aan die monstergrote hotels? In de Alpen is het toerisme een bron van werk en inkomsten voor de middenstand. Is er in het megalomane Sotsji wel ruimte voor een middenstand? Bouwen we niet een Russisch Goa met veel luxe hotels, maar waar je aan het strand door de koeienstront baggert?

Staking mijnwerkers

De staking in de schacht ‘roodkapje’ in de Sverdlovsk Oblast is beëindigd. Alle stakers - er waren er uiteindelijk nog 97 over – zijn weer boven de grond. Zij hebben van het management de garantie gekregen dat er geen sancties volgen. Er komt een werkgroep met 22 arbeiders en 22 leden van het management, die een oplossing gaat zoeken.

Georganiseerde jongeren van de Nationaal Bolsjewieken en de Avantgarde van Rode Jongeren protesteerden bij het kantoor van aluminiumconcern Roesal. Zij beklagen het powerplay van Roesalbaas Deripaska, die tijdens de staking drie andere schachten liet sluiten om –aldus de actievoeders – aan te geven niet onder de indruk te zijn van een stakingsdreiging. (Kommersant)

Militaire dienst

Rossiiskaja Gazeta bericht over de lentelichting voor de militaire dienst. Dit is de eerste lichting die niet 18, maar 12 maanden zal dienen. Dit leidt nu nog niet tot veel grotere aantallen rekruten. In totaal zijn er deze lente 133.000 jongeren opgeroepen, duizend meer dan vorig jaar.

De nieuwe lichting zal zo goed als kan gescheiden worden van de langer dienende rekruten om mishandelingpraktijken te voorkomen. Ook is er extra zorg tijdens het initiële transport naar de barakken. De rekruten krijgen bijvoorbeeld hun uniform al op het verzamelpunt. Vorig jaar vroor een jonge rekruut dood op de vliegreis naar een verre barrak.

Komende herfst wordt de verlaagde diensttijd wel gecompenseerd met een grotere lichting. Om het aantal van 200.000 rekruten te halen worden bepaalde groepen die eerst een vrijstelling van dienstplicht genoten nu wel opgeroepen. Dit zijn toekomstige vaders met een vrouw, die langer zwanger is dan 26 weken, mits zij al een ander kind hebben. En vaders van kinderen jonger dan 3 jaar, mits hun kind invalide is. Ook pedagogen en artsen, die op het platteland werken, alsmede werknemers van overheidsinstellingen krijgen een oproep. Tevens zal er worden gelet op hogescholen en universiteiten, die diploma’s pas in augustus in plaats van juli uitreiken, zodat studenten de dienstplicht kunnen ontlopen.

Het zijn vooral sociaal zwakke jongeren die de dienstplicht niet kunnen ontlopen: 40% van kinderen die in dienstplicht gaan heeft geen enkele werk- of onderwijservaring.

Recht op samenwonen

Rossiiskaja Gazeta bericht over een ‘sensationele’ uitspraak van het Constitutionele Hof dat een aantal Moskouse echtparen in het gelijk heeft gesteld, die gelet op het grondrecht op vrije keuze van woonplaats, het recht opeisten om zonder toestemming van een ambtenaar samen een van de gemeente gehuurd appartement te bewonen. Ondanks dit grondrecht gegarandeerd door de Constitutie uit 1993, verdienden Moskouse ambtenaren een aardig zakcentje aan het verstrekken van dergelijke toestemmingen. De prijs zou tussen de 540 en 1350 euro liggen. De echtparen in kwestie hadden dit geld niet maar werden geholpen door advocaat Aleksandr Kitsjichin.

Jabloko

Het partijbureau van Jabloko vergaderde voor het eerst sinds de parlementaire verkiezingen. Er ging een duidelijke waarschuwing uit richting partijleden die mogelijk zouden willen deelnemen aan de op 5 april gehouden bijeenkomst van ‘de democratische beweging.’ “De partij kent geen verbod op het deelnemen aan discussies. … (maar) “waneer er tijdens deze bijeenkomst een nieuwe organisatie wordt opgericht dan moet er een keus gemaakt worden.” (De bijeenkomst van ‘de democratische beweging stelde de mogelijke oprichting van een nieuwe beweging overigens uit tot aankomende herfst, JM) Kommersant brengt in herinnering dat de prominente Jablotsjnik Reznik medeorganisator is van de bijeenkomst.

Plaatsvervangend partijvoorzitter Sergeij Ivanenko: “Oppositie voeren is niet hetzelfde als schelden op de politie.” Javlinskii: “Het belangrijkste is inhoudelijk en professioneel werk, dat wil zeggen de dialoog met de autoritaire macht in alle toegestane politieke vormen, maar een dialoog absoluut vanuit een positie van politieke en professionele onafhankelijkheid; een scherp protest tegen de verwaarlozing van de mensenrechten.“

De leider van de Moskouse partijafdeling Mitrokhin: “De belangrijkste opgave is de partij te redden, terwijl er van twee kanten druk wordt uitgeoefend. Aan de ene kant de politiestaat, waarin de gelijkheid voor de wet ontbreekt, en aan de andere kant de groep van gepikeerde oligarchen, die uit de macht zijn verdreven door anderen die hetzelfde zijn als zij.” Deze groep oligrachen heeft volgens Mitrokhin een reeks bekende figuren en media ingehuurd en gebruikt hen om hun machtsposities te herwinnen.

Politicoloog Belkovskii voorspelt dat de opponenten van Javlinskii de partij zullen verlaten en dat de partij Medvedev zal erkennen als het minste kwaad en met hem de samenwerking zal aangaan.

Het liberale idee

Ekspert publiceert een interessant interview met de historicus Fedor Gaida over de ontwikkeling van het liberale idee in Rusland.

“Voor de Europeaan is zijn of haar vrijheid belangrijk, maar ook de vrijheid van een ander is een heilig goed. De voorwaarden moeten gelijk zijn voor allen en vormen daarmee ook de garantie voor mijn eigen vrijheid. Voor de Russische liberaal is vrijheid de wens om met rust gelaten te worden, de afwezigheid van geweld en zelfs enige vorm van druk. Vrijheid is geen instrument, maar een absolute waarde, hoger dan al het andere.”

Gaida heeft veel aandacht voor de rol van de kadetten (Constitutionele Democraten) in de periode voor de revolutie: "In de periode na de moord op hervormer Aleksandr II vormde zich een nieuwe liberale stroming, vertolkt door een groep goed opgeleide mensen, die geen concrete zaken om handen hadden. Zij verloren de verhoudingen met de realiteit en richten zich sterk op een utopie. Twintig jaar zaten ze in hun adellijke keukens en praten over alles wat slecht was. Zo wilden zij bijvoorbeeld een algemeen kiesrecht op een moment dat dit in Europa zelfs niet eens bestond." Gaida verwijt de kadetten gepleit te hebben voor de afschaffing van de monarchie, maar na de februari revolutie de verantwoordelijkheid voor het landsbestuur ontweken te hebben en zo het land aan de bolsjewieken gegeven te hebben.

Over de huidige liberale partijen zegt hij: “Ze zetten zich zo lijkt het overal voor in, maar vergeten daarbij de belangen te verdedigen van een bepaalde bevolkingsgroep. Dit is het eerste signaal van een utopie.“

De belangrijkste taak voor het verspreiden van het liberale idee legt de historicus bij de overheid. Met films, televisie en school, op alle mogelijke wijzen moet de mensen sociale verantwoordelijkheid en vertrouwen in elkaar worden aangeleerd, waaruit met de tijd een geciviliseerd begrip ontstaat van individuele vrijheid gekoppeld aan gelijkheid en wederzijds vertrouwen.

De media en het hospitaal in Taroesa

Vorige week koos ik al een bericht van Rossiiskaja Gazeta over de nasleep van affaire rond het hospitaal in Taroesa. Deze week stuurde ook Kommersant zijn journalisten naar het stadje. Beide kranten tonen aan niet volledig bedwelmd te zijn door de mede dankzij de pers bereikte overwinning in het conflict tussen het hospitaal en de burgemeester. Nee, ze nemen juist de kans waar aan te tonen dat er van maatschappelijk activisme geen sprake is en gaan nogmaals naar de plaats des onheil om uitgebreid hoor en wederhoor toe te passen. De situatie ligt uiteraard een stuk genuanceerder dan eerdere berichtgeving deed geloven. Hulde voor de Russische journalistiek!