3/4/08

Medvedev’s lente

De verkiezingen brachten geen verassingen. Medvedev zal in mei als president geïnaugureerd worden. De reflecties over de kiesgang zullen de komende week wel loskomen. Voor deze week heb ik nog enkele observaties voorafgaand aan de verkiezingen uitgekozen, die laten zien hoe de persoon Medvedev andere geluiden uit de samenleving oproept dan de stabiliteit van Poetin. Zelf lijkt Medvedev dit goed te beseffen. Zijn ogenschijnlijke luchtige woorden over het aanbreken van de lente- ook te zien op het NOS journaal - was niet zomaar een praatje over het weer. Allereerst een heldere analyse van politiek psychologe Elena Sjestopal voor Kommersant:

“De persoon Medvedev is voor het grote publiek nog onduidelijk. Wanneer we mensen vragen op wie ze zullen stemmen, dan horen we zelden de naam Medvedev. Gewoonlijk antwoordt men: ‘je weet wel voor wie’ of ‘waarom vraag je het?’ Deze antwoorden geven het ‘doemdenken’ van de samenleving weer en tegelijk de wrevel over het idee dat ‘er voor ons besloten is’. We volgen al sinds het begin van de jaren ’90 de stemming voorafgaand aan de verkiezingen. Vroeger was men geïrriteerd omdat ‘men ons bedroog’. Het gevoel dat ‘men voor ons besloten heeft’, ‘men ons iets opgedrongen heeft’, is nieuw.“

“Een willekeurige overheid heeft een oprechte emotionele steun van de bevolking nodig. De huidige wrevel toont aan dat het volk begrijpt dat het gemanipuleerd wordt. Dit betekent dat al die PR technologie ter consolidatie van de maatschappij zijn grens heeft bereikt. En wanneer de overheid daar geen afstand van neemt, dan gaan er hele ander processen werken.“

“Een samenleving, die niet echt in de overheid gelooft, maar zich met haar verzoend, is zeer cynisch. Het volk zegt tegen de leiding: ‘wij doen net alsof we jullie vertouwen en jullie doen net alsof jullie ons respecteren. De mensen worden vervolgens veeleisender, dan ze tot nu toe waren en vervolgens zal de wederzijdse ontevredenheid groeien.

“Het massabewustzijn heeft nog niet besloten hoe te reageren op het toekomstige tandem. Poetin wordt vertrouwd, maar de overheid niet. De president is in het massabewustzijn immers gescheiden van de overheid door het eeuwenoude onderscheid tussen de tsaar en de bojaren. De president is het symbool van de macht. De premier is slechts een manager. “

“Men kan niet langer steunen op de machtsverticaal, waarvan de mogelijkheden voor de consolidatie van de samenleving uitgeput zijn. Nu moet de overheid, opdat de samenleving haar vertrouwt, ook beginnen de mensen te vertrouwen en hen in staat stellen een horizontaal burgerlijk zelfbestuur te bouwen.“

“De bestuurlijke elite, zo lijkt het, geloofde heilig dat het beter was de samenleving te manipuleren, dan toe te staan, dat het zichzelf reguleert. Daarom heeft de overheid nu andere mensen nodig, mensen die in staat zijn om in een pluralistisch systeem te besturen. … Het zal voor Medvedev, die 42 is, gunstiger zijn om samen te werken met leeftijdsgenoten en mensen die jonger zijn. “

“Als psycholoog is het mij niet ontgaan hoe de opvolger in de drie maanden van zijn electorale campagne veranderd is, hoe vastberadener zijn blik en wijze van spreken zijn geworden en hoe het uit zijn blik en gebaren steeds duidelijker wordt dat de curatele van zijn oude kameraad hem tot een last begint te worden. Hij is kortom niet de politicus, die de rol van marionet of zondebok aanneemt. Daarbij moet het niet vergeten worden dat de persoon die op de troon plaatsneemt - zelfs de meest uitvoerend georiënteerde en aan het team loyale politicus - zeer snel ontdekt dat hij alle instrumenten in zijn handen heeft om alle pogingen om hem te manipuleren te beëindigen.”

Ook Ekspert speculeert over een nieuwe lente: “Medvedev heeft een stap gezet om de oude mythe te ontkrachten dat de Russische burgers niet in staat zijn het vrijheidsidee in zich op te nemen. De Russische liberalen hebben al lang geaccepteerd dat niemand ooit op hen zal stemmen en dat Rusland alleen bevrijd kan worden van achter de rug van de paternalistische retoriek van de overheid. Tot een bepaald punt werkte dit: ten tijde van de eerste termijn van Poetin gingen liberale economische hervormingen goed samen met een politieke ‘bevriezing’. Maar dit werkte slechts tot het inmiddels bereikte punt.”

“Traditioneel is in Rusland de liberale bureaucratie de motor van de modernisatie. Dit begon niet onder Jeltsin, maar onder Aleksandr II. En nu – willen we het of willen we het niet – is er geen andere politieke kracht, die ‘een groot project’ kan neerzetten. Sprekend over het jaar 2020, stelde Poetin de uitdrukkelijke keuze: of een sterke economie, of het verlies van het land. Men kan zich afvragen of het echt zo dramatisch is, maar het moet erkend worden, dat de zo hoog gelegde lat een geheel andere maatschappelijke steun nodig heeft. Er is een geheel nieuwe kwaliteit van economisch beleid nodig, een beleid gericht op het ontsluiten van de ondernemersgeest van de bevolking.”

“En daarvoor moet er gestopt worden met het praten tegen de kiezers alsof het kleine kinderen zijn, moet de kloof tussen retoriek en daden overbrugd worden en het belangrijkste: er moet geloofd worden dat Rusland het vrijheidsidee wil aanvaarden. Dit is wat Medvedev probeert te doen.“

Rogozjnikov, plaatsvervangend directeur van het ‘instituut voor maatschappelijke planning’: “We staan net als 20 jaar terug voor een serieuze historische keuze. Hoewel in 1988 de keuze voor een open democratie ons land in een chaos stortte, hebben we nu de mogelijkheid om diezelfde weg op een ander wijze te belopen. We hebben nu een ontwikkelde middenklasse, een nieuwe president met liberale overtuigingen en een sterke premier.

Pavlovskii, jarenlang een quasi officiële spindokter van Poetin, is op zoek naar een andere rol voor hemzelf en zijn collega politicologen: “De Russische politiek is nog steeds te gepersonifieerd. We spreken graag over institutionele ontwikkeling, maar blijven toch het meest geïnteresseerd in de persoon in het Kremlin. Het is tijd om op te houden om over de persoon in het Kremlin te praten. Elk van ons moet nu zijn eigen ideeën voor de ontwikkeling van het land uitspreken.”

Kommersant doet verslag van een bijeenkomst over de toekomst van de nationale projecten. Een geparafraseerd fragment van de rede van Poetin geeft een inkijk in de redenen waarom de vertrekkende president voor Medvdev gekozen heeft: “Nog niet zo lang terug realiseerden we ons niet wat voor betekenis een effectief sociaal beleid voor de economie, voor het land als geheel en de samenleving kan hebben. Het sociaal beleid werd vooral opgevat als ‘de sociale dienst’ met al haar moedeloze attributen. In vergelijking met zulke aanlokkelijke en interessante begrippen zoals financiële activa, de export van grondstoffen, olie en gas zag het er onaantrekkelijk en hopeloos achtergebleven uit. Niemand wilde zich ermee bezig houden. Men vond het saai werk. Maar zoals ik al meerdere malen heb gezegd is het sociale beleid het allerbelangrijkste voor alle lagen van de overheid en bestuur.” De carrièrejagers weten nu wat ze (hadden) moeten doen om de aandacht van de baas te krijgen.

Poetin lijkt het drie dagen voor de verkiezingen niet nodig vinden zijn eigen verdiensten te verheerlijken. Zijn opvolger en de bestuurlijke elite moeten vooral niet gaan denken dat ze er al zijn: “Het is ons gelukt om de berg van chronische problemen uit het dode punt te trekken. Maar ik deel niet het optimisme van hen, die zeggen dat we die problemen hebben opgelost. We hebben ze nog niet opgelost, maar ze slechts uit het dode punt getrokken. We hebben de berg nog niet afgegraven.”

Medvedev’s campagne

Kommersant analyseert Medvedev’s campagnetocht door verschillende regio’s. Medvedev bezocht (in de functie van vicepresident) 18 regio’s. Jelstin bezocht in 1996 twintig regio’s. Poetin in 2000 elf en in 2004 zes. Zeven regio’s werden in drie van de vier presidentiële campagnes door de winnende kandidaat bezocht. Het artikel concludeert dat dit de de electoraal meest significante regio’s zijn:

Basjkirië en Tatarstan zijn de twee grootste nationale republieken. Beiden worden geleid door een sinds begin jaren ’90 zittende president met een relatief grote autonome autoriteit. Krasnodarsk is de graanschuur van Rusland en sinds kort ook de locatie van de Winterspelen in 2014. Bezoeken aan Krasnojarsk en Xabarovsk tonen aan dat de presidentskandidaat aandacht heeft voor Siberië en het Verre Oosten. Volgograd is de helden stad, het symbool van de overwinning in WOII en zo ook de patriottische inborst van de presidentskandidaat. Wie bezocht het voormalige Stalingrad niet? Juist, Poetin in 2004. De status van St. Petersburg wordt in het artikel niet nader toegelicht.

Het valt de journalist op dat de veelbezochte steden minder aandacht besteden aan de bezoeken. In St. Petersburg worden de straten al niet meer gerepareerd en krijgen de façades niet meer nog snel een nieuw kleurtje. In Xabarovsk werden er twee extra sneeuwruimers ingezet en vormden de leerlingen van de politieacademie een cordon langs de route. Dat was het dan.

Het stadsbestuur van Voronezj reageerde zenuwachtiger over de komst van Medvedev. De presidentskandidaat zou de nacht bij zijn tante doorbrengen. Het gebouw van haar appartement werd dagenlang bewaakt. De polikliniek en een sportclub in het gebouw konden die dagen niet open.

VTsIOM peilt reacties op Plan Poetin

Volgens VTsIOM werd Poetin’s rede over de ontwikkelingsstrategie tot 2020 door 12% van de respondenten rechtstreeks bekeken, 24% had via de media over de inhoud van de rede gelezen of gehoord, 48% wist van niets en 13% negeerde de rede omdat ze geen interesse hebben in politiek.

De respondenten noemden vooral de binnenlandse problemen als belangrijkste punten uit de rede: de ontwikkeling van de sociale sector (12%), de verhoging van de levenstandaard (12%),de verhoging van pensioenen, uitkeringen en salarissen (8%) en huisvestingproblemen (5%). Vraagstukken over buitenlandse beleid (5%) en staatsveiligheid (4%)scoorden lager.

Rechtspraak en gevangeniswezen

Kommersant bericht over een beslissing van het Constitutionele Hof over de procedure waarmee rechters ontslagen kunnen worden. Aanleiding was een klacht van vijf voormalige rechters, die naar hun mening onterecht uit hun ambt waren gezet, nadat zij kritiek hadden geuit op hun meerderen. Rechters kunnen volgens wettelijke procedures ontslagen worden na een beslissing van een college van rechters van een hoger Hof.

Het Constitutionele Hof achtte de procedure niet in strijd met de grondwet, maar gaf wel aan dat de praktijk niet altijd overeenkomt met de wet. Zo worden er soms rechters ontslagen op basis van een beslissing van een college van rechters van hetzelfde Hof waar de voormalig rechter in kwestie werkte. Een corrupt Hof kan zo eenvoudig klokkenluiders uitsluiten.

Het Constitutionele Hof heeft het parlement de opdracht gegeven om binnen 7 maanden de wet aan te passen, waardoor de stemmingsprocedure over het ontslag van een rechter anoniem wordt. Klokkenluiders zouden zo sneller steun kunnen krijgen van collega’s. Ook heeft het CH aan het parlement gevraagd te kijken of er speciale disciplinaire rechters kunnen worden aangewezen, die - wanneer ik het goed begrijp - de colleges zullen voorzitten. Nu kiezen de colleges nog zelf een rechter om deze taak te vervullen.

Eén van de indieners van de klacht heeft weinig vertrouwen in de maatregelen. Het Constitutionele Hof heeft te veel vertrouwen in de rechters. De procedures worden zelden goed nageleefd.

Medvedev zei tijdens zijn rede in Krasnoyarsk (Engelstalige vertaling!):”De belangrijkste prioriteit voor de komende vier jaar is het verzekeren van een werkelijke onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, haar professioneel functioneren en een rechtvaardig en voor iedereen gelijke toegang tot het rechtssysteem.

• We moeten als eerste de praktijk uitbannen van rechterlijke vonnissen gebaseerd op ‘een telefoontje’ of ‘voor geld’. Daarvoor moet de hele maatschappij besluitvaardig en verantwoordelijk handelen, maar vooral de rechters zelf, het ‘rechterlijke bedrijf’.

• Als tweede is het nodig om een systeem van maatregelen te ontwikkelen dat gericht is op de schadeloosstelling van burgers en organisaties voor verliezen die zij hebben geleden ten gevolge van het rechterlijk falen en de vertragingstactieken van het rechterlijke systeem. Deze maatregelen zullen gelden voor elke zaak. De compensatie zal betaald worden uit een speciaal voor dit doel opgericht fonds.

• Ten derde moeten we de rechtspraak verder ‘humaniseren’. Dit kan middels een versoepeling van de praktijk van de voorlopige hechtenis en de verbetering van de omstandigheden in de gevangenissen. We moeten een mechanisme creëren voor het monitoren van onrechtmatig aangespannen rechtszaken (waarbij de verdachte in voorarrest wordt vastgehouden, JM), die later zonder uitspraak van de rechter worden ontbonden.

• Als laatste moeten we de procedures van de buitenrechterlijke mechanismes voor het oplossen van conflicten (Ik neem aan het Arbitrair Hof, JM) verder ontwikkelen. Dit betreft met name conflicten tussen burgers en overheidsorganen.”
Het is goed te beseffen dat een president in principe weinig kan doen om de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht te verbeteren. De eerste voorwaarde voor die onafhankelijkheid is immers dat de uitvoerende macht gescheiden is van de rechterlijke macht. Dat veel rechters hun onafhankelijkheid verkopen aan industriële en bureaucratische belangen is voor het allergrootste deel hun eigen verantwoordelijkheid.

Zo zei Medvedev afgelopen week in Nizjnii Novgorod dat “de onafhankelijkheid van de rechters het probleem van de rechterlijke macht zelf is”. Het lijkt me dat hij probeert de rechters in hun eer te raken, wanneer hij hen niet aanspreekt als de ‘rechterlijke macht’ maar als het ‘rechterlijke bedrijf’.

Rossiiskaja Gazeta komt met mogelijk goed nieuws voor gevangenen. Het Ministerie van Justitie werkt aan een wetsvoorstel, waarin zal komen te staan, dat de tijd, die doorgebracht wordt in de isolatiecellen van het voorarrest (SIZO), dubbel zal tellen bij het uitzitten van de strafmaat. Een dag in de SIZO staat voor twee dagen in de strafkolonie. Dit voorstel komt na een brief aan de regering van Ombudsman van Mensenrechten, Loekin. De brief stelt onder meer dat volgens uitspraak van het Europees Hof van Mensenrechten de situatie in voorarrest niet slechter mag zijn dan de situatie, waarin veroordeelde personen gevangen hun straf uitzitten. Het ministerie geeft toe dat dit in Rusland wel het geval is en komt met deze verzachtende maatregel.

De onderminister vindt het wel lastig te moeten toegeven dat het voorarrest in ‘Europa’ beter geregeld is. In het interview zegt hij dat Rusland een coulanter beleid heeft aangaande zwangere vrouwen en dat er meer en betere mogelijkheden zijn voor gevangenen om tijd met hun gezin door te brengen.

Ook belooft het ministerie werk te maken van het uitwerken van de wetgeving rond het huisarrest.

Discussie over BTW

‘Het’ discussiepunt in bestuurlijke en zakelijke kringen is Poetin’s belofte voor een verlaging van de BTW van 18 tot 10%. Zoals al eerder bericht is het Ministerie van Financiën van mening dat dit budgettair niet haalbaar is. De discussie is verwarrend omdat er ook gesproken wordt over de invoering van een ‘belasting op omzet’ in plaats van de bestaande ‘belasting op toegevoegde waarde’. Wanneer iemand mij kan uitleggen waar precies het verschil zit dan hoor ik dat graag. Dvorkovitsj zegt tijdens een congres van de Stolipin Club, een ‘liberaal- patriottische’ denktank onder de paraplu van ‘Zakelijk Rusland’, dat de verlaging van het percentage ongeacht het karakter van de heffing nu prioriteit heeft. Dvorkovitsj kan volgens Rossiiskaja Gazeta echter niet hard maken dat dit al snel gaat gebeuren.

Elders stelt ook Ekspert vragen over dit thema. Econoom Nikolajev zegt dat beloftes van belastingverlagingen nu eenmaal bij verkiezingen horen. Hij voegt daaraan toe dat op dit moment de stabiliteit en voorspelbaarheid van het belastingheffing wellicht belangrijker zijn dan ingrijpende hervormingen. De gemiddelde Rus is immers pas net gewend aan het feit dat hij of zij belasting moet betalen. Een lid van Opora, de belangenvereniging voor het kleinbedrijf, zegt dat door het verlagen van de BTW gemiste inkomsten elders gecompenseerd kunnen worden, bijvoorbeeld door het afschaffen van de flat tax, waardoor hoge inkomens zwaarder belast gaan worden. Hij noemt ook het al vaker genoemde argument tegen de BTW- verlaging dat een lage BTW eigenlijk alleen voordelig is voor de grondstoffensector en hun consumenten in het buitenland, maar dat het weinig oplevert voor kleinere innovatieve bedrijfjes.

Elena Panina van de Unie voor Industriëlen en Ondernemers zegt dat de overgang naar de bovengenoemde ‘belasting op omzet’ onvermijdelijk is. Vooral de producenten van hoogwaardige producten lijden onder de huidige BTW vorm, omdat deze belastingheffing bij iedere stap in het productieproces accumuleert en zo uiteindelijk een prijs oplevert die niet concurrerend is. Des te langer de productieketen, des te meer belasting er geheven wordt, concludeer ik. Ekspert concludeert dat, omdat voor budgettaire redenen de verlaging van de BTW waarschijnlijk niet eerder dan 2010 of 2011 zal worden ingevoerd, het beter is om dan maar meteen voor een ‘belasting op omzet’ te kiezen.

Andere wensen van het bedrijfsleven, die tijdens het congres van de Stolipin Club naar voren komen, zijn de vereenvoudiging van de procedures voor het starten van een bedrijf, een betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt en toegankelijker krediet voor private bedrijven. Zo zouden er mechanismes bedacht kunnen worden waarbij private bedrijven, die producten of diensten leveren aan de goed in de slappe was zittende staatsbedrijven, bij deze staatsbedrijven kunnen lenen. Op dit moment neigen overheidsholdingen in dit soort gevallen private bedrijven in de eigen structuur op te nemen. Ook zou er een mechanisme bedacht kunnen worden om innovaties, lees nieuwe technologie, tussen bedrijven te delen. Vaak is dit voor een bedrijf alleen te kostbaar.

Ook het voorstel uit het plan van Poetin om middels differentiëring van exportheffingen innovatie en hoogwaardige productie te stimuleren, krijgt kritiek. Vorige week berichte ik al dat het Ministerie van Economische Ontwikkeling niet bijzonder gelukkig is met deze opdracht. De bovengenoemde Nikolajev noemt het al vaker gehoorde argument dat innovatie eigenlijk alleen gestimuleerd kan worden in een concurrerende markt. Titov van Zakelijk Rusland haalt de cijfers erbij:62% van niet op grondstoffen gerichte bedrijven merkt nu weinig of niets van concurrentie op de markt. Eerst meer concurrentie en eventueel dan pas differentiëring van exportheffingen is het advies.

Column over staatsbedrijven

Vitalii Dimarskii schrijft in zijn column in Rossiiskaja Gazeta over een recente serie afgeketste internationale deals. Zo stuurde Algerije een vijftiental Mig29 straaljagers terug. Het bedrijf Odfjell uit Noorwegen ziet af van de bestelling van 12 tankers, nu de Russische producent Sevmasj een productieachterstand heeft opgelopen. Hetzelfde Sevmasj bouwt voor India een vliegdekschip. Ook in dit geval is de oplevering al met een jaar uitgesteld. India kaatste vorig jaar een deal af voor diverse militaire vliegtuigen en boten en in december zei een hoge Indiase militair dat zijn land de militair-technische samenwerking met Rusland wel eens zou kunnen herzien. Ook China blies vorig jaar een order voor 38 vliegtuigen af.

Dimarskii schrijft dat het zoeken naar ideologische of geopolitieke oorzaken (Frankrijk in het geval van Algerije en de VS in het geval van India, JM) weinig nut hebben, wanneer het duidelijk is dat de Russische militaire techniek een slechte prijs kwaliteit verhouding heeft en leveranties niet betrouwbaar zijn. De Russische scheepsbouw verliest bijvoorbeeld haar aandeel op de wereldmarkt, omdat de Russische werven twee maal zo lang produceren als hun Aziatische concurrenten.

“Dit gaat natuurlijk over het probleem van de effectiviteit van staatsbedrijven, zowel vanuit het perspectief van kwaliteit van productie als management. Al deze staatsbedrijven, waar de laatste jaren de hoop op is gevestigd, zijn zeer gesloten en worden noch door de maatschappij, noch door overheidsstructuren gecontroleerd. Enorme financiële stromen worden geïnvesteerd zonder toezichthouders. Staatseigendom wordt overgedragen aan een groep bureaucraten, die er de baas speelt alsof het hun eigen private eigendom is. Vandaar de beruchte corruptie.”

“Private bedrijven vervullen hun bestellingen veel beter dan staatsbedrijven. Wanneer een private werf een bestelling verprutst, raakt het bankroet en verdwijnt het van de markt. Wanneer een staatsbedrijf mislukt dan betalen wij, de belastingbetaler.“

De uitspraak van een woordvoerder van de Centrale Bank aanhalend, die zei dat de groei van de inkomens twee maal zo hoog is als de groei van de arbeidsproductie , schrijft Dimarskii dat iedereen zich eens goed moet afvragen “of we daadwerkelijk geld verdienen met ons werk of dat we eenvoudigweg de rente ontvangen van de regen van petrodollars.”

Monopoliewaakhond

Monopoliewaakhond FAS wil de boetes opnieuw gaan verhogen, schrijft Rossiiskaja Gazeta. Tot nu toe inde de FAS 5,4 miljoen euro bij 39 verschillende bedrijven. De recordboete is 624.000 euro voor de Russische Spoorwegen, dat weigerde het bier van Baltika en Heineken in de door de bierproducenten gewenste vaten te transporteren. De verhoging, ongeveer een verdubbeling, moet in mei van kracht gaan. Het hoofd van de FAS, Artemev geeft toe dat veel van de regionale onderafdelingen nog steeds de vorige boeteverhoging niet doorgevoerd hebben.

Voor het einde van het jaar kondigt Artemev een ‘draconische’ nieuwe wet aan. De bestaande wet uit 1995 noemt hij ‘een dekmantel voor monopolies’. Het wetsvoorstel is al naar de regering gestuurd, maar heeft nog geen goedkeuring gekregen.

Internationaal: Oekraïne, gas en pijpleidingen

Gazprom heeft nog twee weken voor het bedrijf de rente moet aflossen over de lopende internationale leningen van het bedrijf. Kommersant bericht dat de Oekraïne volgens eigen zeggen op 27 februari 475 miljoen dollar heeft overgemaakt en daarmee de opgelopen schuld inzake het in 2007 geleverde gas heeft betaald. Gazprom zegt echter maar 280 miljoen dollar te hebben ontvangen, aldus een tweede bericht van Kommersant. De schuld van het Oekraïense Naftogaz ten opzichte van de inmiddels opgeheven tussenpersoon OekrGazEnergo bedroeg half februari 1,5 miljoen dollar. OekrGazEnergo was echter deels van Naftogaz, Gazprom een twee Oekraïense ondernemers. Deze complexe structuur en de onduidelijkheid, wie er verantwoordelijk is voor het in 2008 geleverde gas, maakt het voor beide partijen gemakkelijk via de media een eigen beeld te geven over de hoogte van de al dan niet afgeloste schuld.

Bovendien speelt er de rivaliteit tussen Timosjenko en Joestsjenko. De laatste ging al akkoord met Moskou en stuurde de afgelopen week herhaaldelijk telegrammen naar Timosjenko met de opdracht de schuld te voldoen. Timosjenko rekt. Zij wil niet een nieuwe tussenpersoon, waarin Gazprom een 50% aandeel heeft. De premier wil dat Naftogaz het alleenrecht krijgt als leverancier van het gas in de Oekraïne. Dit zou Gazprom zo’n 150 tot 200 miljoen dollar winst per jaar schelen. Het Russische gasbedrijf draaide de kraan op dinsdag 3 maart met een kwart dicht.

De Oekraïne heeft een ander machtsinstrument in handen, schrijft Kommersant. Nu Rusland rond is met de andere partners in de South Stream - de te bouwen gasleiding over de bodem van de Zwarte Zee, via Bulgarije, Roemenie, Hongarije en Oostenrijk naar midden Europa en via Bulgarije en Griekenland naar Italië - kan de Oekraïne de bouw aanzienlijk vertragen door uitgebreid ecologisch onderzoek te doen naar de beste route over de Zwarte Zeebodem. De gasleiding zal immers in de economische zone van de Oekraïne gelegd worden.

Over de rivaliteit met het ‘Europese’ Nabucco project dat Centraal Aziatisch gas naar het hart van Europa wil brengen, zei Poetin in Boedapest zelfverzekerd; “Onze partners kunnen gewoon de calculator pakken en berekenen wat het meest voordelig is.”

Divers: Georgië, telefonische meldpunten, literatuur en Renault

De volgende berichten hadden deze week meer aandacht verdient:

Kommersant publiceert een artikel over de zaak die Georgië heeft aangespannen bij het Europees Hof voor de Mensenrechten inzake de vermeende 7000 deportaties van Georgiërs uit Rusland tijdens de in september 2006 oplopende spanningen tussen beide landen. Rusland heeft zijn verweer opgesteld. Het belangrijkste argument is dat er op één uitzondering na geen van de gedeporteerden een klacht heeft ingediend bij een Russisch Hof. Dit terwijl de statuten van het Europees Hof stellen dat eerst de nationale middelen van rechtshulp moeten zijn belopen.

Een journalist van Kommersant Vlast deed een proefondervindelijk onderzoek naar de telefonische meldpunten van de stad Moskou: auto’s die op plantsoenen parkeren, rattenoverlast, niet werkende liften en andere alledaagse problemen. Het oplossingpercentage valt niet tegen. Rossiiskaja Gazeta ging in de rij staan voor het aanvragen van een paspoort waarmee naar het buitenland gereisd kan worden. “Sovjet tijden herleven,” qua lengte van de rijen dan. Het afgelopen jaar steeg het aantal reizen naar het buitenland met 20%.

Ekspert stelde zeven schrijvers de vraag wat de rol is van de literatuur in deze periode van soevereine democratie.

Rossiiskaja Gazeta bericht dat Renault een minderheidbelang in de Avtovaz fabriek koopt. Renault kreeg de voorkeur boven General Motors, omdat het Franse bedrijf een betaalbare Russische auto voor de Russische markt wil produceren. ‘Poetin’s middenstand’ zal in Lada’s rijden.