3/3/07

Europese Raad

26/01/2007
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=735919
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=737073


Tijdens de wintersessie van de Europese Raad in Straatsburg, zo concludeert Kommersant, heeft de Russische delegatie enkele kritieke agendapunten in goede banen kunnen leiden:

Georgië
Het conflict tussen Rusland en Georgië werd al voor de bijeenkomst van de agenda verwijdert. Dit met name dankzij wederzijdse gebaren van goede wil: het ontslag van de Georgische havik Okruashvili en de aangekondigde terugkeer van de Russische ambassadeur naar Tbilisi.

Politkovskaya
Ongerustheid binnen de EU over de moord op Anna Politkovskaya leidde tot het indienen van een resolutie: ‘over levensbedreiging en vrijheidsbeperking voor het uitspreken van meningen door journalisten.’ De Russische woordvoerder maakte handig gebruik van de eenzijdigheid van de resolutie. De eigen verantwoordelijkheid van journalisten stond niet duidelijk in de tekst omschreven. Zijn aanvulling ‘agressie en dreigementen richting religieuze groeperingen, uitgesproken, schriftelijk of getekend, hebben geen plaats in Europese democratieën’ werd door een meerderheid gesteund.

De Russische vertegenwoordiger wees erop dat een onafhankelijk parlementair onderzoek naar de moord op Politkovskaya niet nodig is: Er zit schot in het reguliere onderzoek van de procureur en er wordt naar tevredenheid samengewerkt met de familie en ex-collega’s van de vermoorde journaliste. De tekst van de resolutie werd vervolgens afgezwakt tot een oproep aan nationale parlementen om niet alleen een onderzoek in te stellen maar ook met resultaten te komen.

Europees Strafhof
Rusland heeft tot nu toe als enigste land protocol 14 niet geratificeerd. Dit protocol moet het werkproces van het Europese strafhof efficiënter maken en zo de achterstanden (waaronder veel zaken van Russische burgers) wegwerken. De Zwitserse spreker was vooral boos op de Russische delegatie omdat Rusland herhaaldelijk laat blijken het Strafhof gepolitiseerd te vinden: Als een land de onafhankelijkheid van het Hof niet erkent is er voor dat land geen plaats hier’.

De Russische woordvoerder wist het conflict te bezweren door te zeggen dat de aanwezige Russische delegatie in elk geval voor ratificatie heeft gestemd. Boris Gryzlov, eerste spreker in het parlement en politiek leider van Verenigd Rusland heeft al laten blijken dat het document binnenkort voor een tweede maal aan het parlement wordt voorgelegd.

Aleksandr Rahr

22/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/22/rar.html


Rossiiskaya Gazeta praat met Aleksandr Rar, expert in buitenlandse politiek, over de relatie van Rusland met de Europese Unie.

Rar ziet twee momenten wanneer de EU de uitgereikte Russische hand heeft afgewezen. (1) Een voorstel van Jeltsin voor deelname aan de euro. (2) Na 9/11toen Poetin bereid was tot verdere samenwerking inzake mondiale veiligheid.

Na de revoluties in Georgië en de Oekraïne gaat de Russische elite de EU zien als een geopolitieke concurrent met het doel een invloedssfeer te ontwikkelen op het grondgebied van de voormalige Sovjet Unie.

Tussen 2003 en 2005 wordt er een serieus compromis gevonden in de ontwikkeling van de vier gemeenschappelijke ruimtes. Extra regels van het verkrijgen van visa om de EU binnen te komen in 2006, geeft Rar echter de impressie dat er reële progressie richting een gemeenschappelijke ruimte ver weg is.

In 2006 ontstaat het meest serieuze conflict van de laatste 7 jaar. De EU weigert de essentie te zien van de ruzies tussen Rusland en Wit-Rusland en Rusland en de Oekraïne. (zie ook bijdrage van Andrei Liakhov aan Johnson’s list in bijlage)Vanaf dat moment verandert Rusland haar positie en eist dat de belangen van de energie exporterende landen gedetailleerd worden omschreven in het nieuwe Energie Charter.

Volgens Rar heeft de uitbreiding met 12 nieuwe lidstaten een sterk anti-Russisch element gebracht in de politiek van de EU. Het lijkt alsof de EU zich wil distantiëren van Rusland, Rusland uit Europa wil gooien. Dit is met name de positie van Polen dat openlijk de Oekraïne en Wit-Rusland een bufferzone tegen Rusland noemt.

Rar ziet ook vrienden in de EU: Duitsland, Italië, Frankrijk en Griekenland. Duitsland kan op dit moment geen bijzondere politiek voeren richting Rusland omdat het voorzitter is.

Hij verwacht dat de EU vroeg of laat de politieke instituten zal scheppen die richting geven aan heel Europa. Rusland zal dan zaken moeten doen met de EU als geheel. Op de korte termijn minder eenvoudig maar op de lange termijn de beste oplossing. In die gedachte pleit hij voor een ‘rode telefoon’ in Brussel zoals die ooit in Washington stond.

Uitbreiding van samenwerking van Rusland met India en China is volgens Rar een negatieve tendentie die tot een breuk binnen Europa kan leiden (een Europa waar Rusland deel van is) Zijn hoop is gevestigd op alle verstandige mensen in het Westen, die in staat zijn een dergelijke breuk af te wenden.

In verband met de aankomende verkiezingen zegt hij dat er krachten zullen verschijnen die het conflict met de EU zullen gebruiken voor de versterking van een nationalistische stemming in de Russische FederatieF. Dit is gevaarlijk voor de ontwikkeling van Rusland en haar stabiliteit.

2/27/07

Strijdt tegen corruptie

13/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/13/sudia-vzatki.html
http://www.rg.ru/2007/01/13/rabotorgovec.html


Een rechter uit Krasnodar is beschuldigd voor het aannemen van smeergelden. Hij wees eigendomsrechten toe aan zijn vriendjes en nam rechterlijke beslissingen in hun voordeel.

In Irkoetsk is een kolonel aangehouden voor het verhuren van zijn ondergeschikten. De jonge soldaat in kwestie moest dag en nacht werken als bulldozerchauffeur en raakte uiteindelijk betrokken bij een ernstig ongeluk met lichamelijk letsel.

Praktijk NGO wet

13/01/2007
http://www.izvestia.ru/russia/article3100100/


De president sprak met de leden van ‘zijn’ Raad voor Mensenrechten. Aleksandr Aoezan van de organisatie ‘maatschappelijk akkoord’ zei in zijn rede dat de president hen heeft misleidt wat betreft de invoering van de NGO wet: Er werd gegarandeerd dat de nieuwe wet geen extra kosten zou scheppen voor de organisaties, maar de wet doet dat wel. Er moeten vaak juristen en boekhouders ingehuurd worden. Poetin erkende de gebreken gedeeltelijk: Ambtenaren denken vaak eerst aan zichzelf en niet aan diegenen aan wie ze hun diensten aanbieden.

Persvrijheid
Ella Pamfilova vroeg de president om persoonlijke aandacht voor de problemen van journalisten. Poetin erkende dat persvrijheid een apart thema is. Hij vindt echter dat journalisten zelf betere gedragscodes moeten ontwikkelen. Marktwerking in de media, betekent vaak dat journalisten het niet zozeer als hun taak zien om te informeren, maar eerder om hun commerciële belangen te verdedigen.

Poetin vroeg vervolgens de mensenrechtenorganisaties met luide stem te praten over de problemen met het nationalisme en etnische onverdraagzaamheid en actiever deel te nemen bij verkiezingen.

Intellectueel eigendom

13/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/13/kontrafakt.html
http://www.izvestia.ru/perm/article3100033/


Een wetsvoorstel is door de tweede lezing van het parlement. De maximumstraf voor het schenden van intellectueel eigendom zal nu naar alle waarschijnlijkheid verhoogd worden tot 6 jaar gevangenisstraf. De verhoging van 5 tot 6 jaar is niet geheel onbetekenend omdat de misdaad nu onder een zwaardere categorie valt. Vroeger kregen overtreders vaak voorwaardelijke straffen. Zij gingen vervolgens gewoon door met hun illegale praktijken. Tamara Pletneva van de KPRF begrijpt niets van de zwaardere straffen. Ons halve land kleedt zich in nagemaakte merkkleding. Als je salarissen laag is, koop je iets goedkoops.

Illegale versie van Windows
In de Perm regio heeft een school een boete gekregen van ongeveer 7000 euri voor het instaleren van ongelicentieerde versies van Windows. Saillant is dat de computers werden betaald vanuit het budget van de lokale overheid. De directe schuldige is lastig te vinden. De schooldirecteur vindt het onterecht dat hij als schuldige wordt aangewezen: Wanneer er geen schuldigen zijn, dan worden ze wel aangewezen, zo redeneert hij. Ook de lokale vertegenwoordigers van Windows vinden het proces maar een demonstratief karakter hebben: De lokale procurator willen laten zien dat hij de piraterij aanpakt. Bovendien was de boete niet hoger dan twee maandsalarissen. Van de vertegenwoordigers van Windows wel te verstaan.

Moskou en de provincie

11/01/2007
http://www.expert.ru/articles/2007/01/11/rc/


De centrale overheid bemoeit zich steeds actiever met grootschalige ruimtelijke projecten. Ekspert noemt twee voorbeelden. Ten eerste de creatie van een overheidscommissie voor de ontwikkeling van het Verre Oosten onder leiding van premier Fradkov zelf en ten tweede het scheppen van een vijfde post direct onder de minister van handel en economie wiens taak het wordt om de programma’s voor de ontwikkeling van de stad Sotsji als kuuroord te coördineren. Sotsji hoopt de Olympische Winterspelen van 2014 te organiseren.

Ineffectieve regionale politiek
Ekspert redeneert dat de regionale politiek van Moskou al jaren ineffectief is. Aan de ene kant vereist het centrum dynamische groei aan de andere kant eigent het zich autoriteit toe en centraliseert de verdeling van budgetten. Zo vormde het in 2004 een extra ministerie voor regionale ontwikkeling dat zich vervolgens ging bezighouden met de hervormingen in de huisvesting. Er is echter weinig afstemming tussen de eigen plannen vanuit de regio en dit ministerie. De centrale overheid kan ook geld pompen in bijzondere economische zones en technoparken (bedoeld om technologische innovatie te bevorderen). Er is een investeringsfonds voor grootschalige projecten. Recent wees de centrale overheid 5 reservaten waar de casino’s zich moeten vestigen. Zonder een duidelijke algemene visie over de ontwikkeling van de regio’s, concludeert het artikel, kan de staat zich slechts richten op bijzondere lokale punten van groei.

Ruimtelijke ontwikkeling
De krant citeert vervolgens een professor aan de Moskouse Staatsuniversiteit, Natalia Zoebarevitsj: Toen de economische groei in ons land begon en er meer geld kwam, richtte de staat zich op macro-economische aspecten. Toen dat ontoereikend bleek verplaatste de vector zich richting de sociale sfeer. Deze hervormingen verliepen echter moeizaam. Nu breekt er een nieuwe fase aan van ruimtelijke ontwikkeling.

Privileges parlementariërs

12/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/11/nomera.html
http://www.izvestia.ru/russia/article3100054/


De Doema legt met slechts één tegenstem zichzelf een verbod op voor het gebruik van bijzondere nummerborden. De senatoren van de Federale Raad doen mee aan het charmeoffensief. Eerder in de herfst van het afgelopen jaar haalden de parlementariërs al publiekelijk de zwaailichten van hun dienstauto’s.

Verenigd Rusland
Het voorstel werd ingediend door de gehele top van Verenigd Rusland: Voorrang in het verkeer verdienen alleen diensten zoals eerste hulp, politie en brandweer, dat wil zeggen zij die in staat zijn het leven van anderen te redden.

Steeds meer bijzondere platen
Er is klaarblijkelijk iets veranderd. Twee jaar geleden werd een gelijkwaardig initiatief door dezelfde partij afgewezen. Rossiiskaya Gazeta schrijft dat sindsdien het aantal bijzondere nummerborden een vlucht genomen heeft. Deze nummerborden, zowel van parlementariërs als politie als geheime diensten worden voor goede prijzen verhandelt. Chauffeurs vertellen Rossiiskaya Gazeta dat de nummerborden al lang niet meer hielpen om de drukte in Moskou te omzeilen. Ze hielpen wel bij het vermijden van aanhoudingen door de verkeerspolitie.

Toch Poetin
Volgens Izvestia is de belangrijkste reden voor dit gebaar van de parlementariërs aan het volk lijkt dat vanaf 1 februari Poetin hen het privilege toch al zou ontnemen.

Linkse partijen willen meer
Zjirinovskii merkt op dat dit initiatief niet betekent dat de files en opstoppingen nu zullen verdwijnen. De leider van de partij Moederland, Babakov, noemt het initiatief een eenmalige actie van Verenigd Rusland dat niets zal verbeteren in de relatie met de kiezer, noch de situatie op straat. Hij wil een volledige monetisatie van privileges om zo transparantie te bevorderen.

Detailhandel

12/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/10/rynki-zakon.html
http://www.rg.ru/2007/01/12/rynky.html


Er is een nieuwe wet die lokale markten organiseert en met name lokale bewoners en producenten meer kans geeft. De eigenaar van de markt mag niets kopen of verkopen, organiseert slechts het proces en draagt zorg voor de omstandigheden zoals de sanitaire staat van de markt. De wet omschrijft een minimaal percentage Russische staatsburgers dat op de markt werkzaam moet zijn. Vanaf 15 januari moet 60% van de verkopers en hun werknemers Russische staatsburger zijn. Na 1 april mogen er alleen nog mensen met een Russisch paspoort werken. Op een markt voor landbouwproducten moet meer dan 50 procent van de plaatsen vergeven worden aan de producenten van de goederen.

Bodemprijzen
In Zuid-Sakhalin verkochten Chinese handelaren hun goederen voor bodemprijzen. Een paar winterse vrouwenlaarsjes ging voor slechts 500 roebel over de toonbank terwijl de normale prijs rond de 3000 roebel ligt. Gepensioneerden en ander niet kapitaalkrachtige burgers maken zich op de lange termijn ernstige zorgen: Als de Chinezen weggaan, zal de markt met zijn goedkope producten simpelweg verdwijnen.

‘Buitenlanders best goed voor handel’
Russische verkopers in Khabarovsk vertellen de correspondent dat de Chinzen en Vietnamezen best goed verdient hebben met de lage prijzen. Nu zijn ze naar huis om de juiste documenten te regelen en dan komen ze weer terug. Zij zien overigens geen directe voordelen voor henzelf. De buitenlanders zijn goed voor de handel. Zonder hen zal de markt er maar naakt bij staan.

Ze komen terug
Er zijn enkele oplossingen. Buitenlanders mogen natuurlijk wel winkels hebben. In de Amoer regio bouwt de lokale overheid al een winkelcentrum speciaal voor buitenlandse handelaren. Een ander idee is dat de Chinese handelaren met Russische verkopers gaan werken.

Meer ongerustheid over komst hypermarkten
In de Oeral en Volga districten denkt men dat het zo een vaart niet zal lopen. Elk product komt uit een bepaalde streek en de handelaren ook. Vaak hebben zij al het Russisch staatsburgerschap. Meer ongerustheid is er over de komst van meer hypermarkten.

Tussenpersonen
Het streven om lokale producenten meer kans op de markt te geven en de schakel van de tussenpersoon te elimineren lijkt niet direct succesvol. Voor boeren is het vaak kostbaar de nodige papieren en kwaliteitsgaranties te regelen.

Arrestaties in zaak Kozlov

13/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/12/kozlov-ubiystvo.html
http://www.rg.ru/2007/01/13/bankiry-frenkel.html


De Generaal Procureur verdenkt Aleksei Frenkel van het geven van de opdracht voor de moord op de plaatsvervangend directeur van de Centrale Bank Andrei Kozlov. Frenkel was betrokken bij de oprichten van de Sodbiznesbank en de VIP-Bank. Beide banken werden door Andrei Kozlov hun licenties ontnomen op beschuldiging van het witwassen van vele miljarden.

Frenkel is pas 35 maar werkt al 15 jaar in de bankwereld. Volgens bronnen van de Rossiiskaya Gazeta was hij betrokken bij de oprichten van nog meer banken, die ook in de afgelopen jaren hun licenties verloren. In de wandelgangen zou worden gesproken over het ‘Financiële imperium van Frenkel’. Andere bronnen stellen vraagtekens bij de beschuldiging: Frenkel heeft geen direct voordeel bij de dood van Kozlov.

Landbouwsubsidies

12/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/11/selhoz-zakon.html
http://www.rg.ru/2007/01/12/fermer.html


Rossiiskaya Gazeta publiceert een reeks maatregelen in de landbouwsector: Eindelijk veranderd de staatssteun voor landbouwsector van een aantal goede bedoelingen en tekens van medeleven in een systeem. Vergelijkbare wetten zijn er volgens de krant al lang in alle ontwikkelde landen.

Toegankelijke kredieten
De kern van de staatssteun zijn de toegankelijke kredieten. Zo kan een gemiddelde boer nu 10.000 euro voor 2 jaar of 22.000 voor 5 jaar lenen. Grotere bedrijven kunnen 100.000 euro lenen voor vijf jaar. Coöperaties zelfs een equivalent van 500.000 euri. Voorwaarden voor deze staatssteun zijn dat de kredieten worden gebruikt voor investeringen zoals bijvoorbeeld het fokken van een productieve veestapel, de ontwikkeling en het gebruik van kwalitatieve zaden of de verhoging van de vruchtbaarheid van de grond. In 2005 en 2006 afgesloten kredieten krijgen met terugwerkende kracht gunstigere voorwaarden.

Staatssteun en interventie
Daarnaast komt er meer staatssteun voor dorpen en zal de kwaliteit van de wegen op het platteland verbeterd worden. Een andere prioriteit is het aanmoedigen van boeren om oogsten en productiemiddelen te verzekeren. Ook wil de staat ook prijzen van landbouwproducten reguleren door grote partijen op de te kopen of goedkoop te verkopen wanneer prijzen onder of boven bepaalde niveaus zaken of dalen.

Beurstrends voor 2007

10/01/2007
http://www.expert.ru/articles/2007/01/09/fond/


In 2006 groeide de index van RTS (Russisch Handels Systeem) met 71% van 1125.6 tot 1921.92 punten. De andere Russische index, MMVB, steeg met 67.5% naar 1693.47 punten. Gedurende 2005 was er een groei van 80%. Ter vergelijking: In oktober 1998 stond deze index op 18.53 punten.

Niet meer vanzelf
Ekspert praat over de trends voor 2007 met investeringsbank Renaissance Capital (http://www.rencap.com/eng/ ) en Troika Dialog (http://www.troika.ru/) De krant concludeert dat er voor het komende jaar goede vooruitzichten zijn. Eenvoudig rekenen op een hoge grondstofprijzen is echter niet meer genoeg, de belegger moet de markt nauwkeurig bestuderen van bedrijf tot bedrijf en sector tot sector op zoek naar de meest rendabele fondsen. Voor het komende jaar wordt er een groei van 15-30% verwacht.

Risico’s voor 2007
Risicofactoren zijn extern en intern: niet nader benoemde fluctuaties in wereldeconomie en de politieke strijdt om het Kremlin in de aanloop naar de presidentiele verkiezingen begin 2008. Daarnaast zal de roebel waarschijnlijk sterker worden waardoor de op export georiënteerde industrieën iets in hun rentabiliteit verliezen. De roebel kan daarentegen een positieve invloed hebben op dit interne markt, bijvoorbeeld de realisatie van grote projecten in de infrastructuur.

Olie en Gassector
Ronald Nash van Renaissance Capital zegt dat een jaar voor de presidentiële verkiezingen verdere herverdeling van ontginningsrechten niet ondenkbaar is. De druk op Shell, ExxonMobil en Total, geruchten over de toekomst van Surgutneftegaz en Sibneft en de rij van rivalen op jacht naar de overblijfselen van Joekos wijst op mogelijke overdrachten van eigendommen en een herwaardering van de relatie tussen overheid en bedrijfsleven. Het is waarschijnlijk dat in het proces van de verdeling van licenties voor de ontginning van Oost Siberië en het vergeven van subsidies en belasting voordelen voor het bouwen van een pijpleiding richting Azië enkele bedrijven een voorkeurspositie krijgen. Rosneft en Gazprom hebben beiden een goede relatie met de overheid.

Bouwsector
De toename van bouwprojecten creëert een gigantische vraag naar bouwmaterialen en machines. Het aantal bouwbedrijven en projectontwikkelaars dat aandelen uitgeeft is echter beperkt. Het ligt in de verwachting dat aandelen in de metaalindustrie in prijs zullen stijgen. De Evraz group en NLMK worden genoemd. In het afgelopen jaar stegen ook de nikkel en koperprijzen. Zelfs bij een stabilisatie van die groei zal de prijs van aandelen van bijvoorbeeld GMK en Russisch Aluminium kunnen verdubbelen.

Energiesector
Hoewel de Russische netwerken ondergewaardeerd zijn in vergelijking tot vergelijkbare buitenlandse activa, hangt de potentiële groei in effectiviteit sterk af van het resultaat van de komende investeringen.

Financiële sector
De analytici van Troika verwachten een stijging in de codering van aandelen van kredietverlenende organisaties. Dit dankzij de verdere monetisatie van de economie (de hoeveelheid geld groeit ten opzichte van het BNP) en een geloofwaardige consolidatie van de sector. (consumenten gaan individuele bedrijven en de markt beter vertrouwen) Dit jaar worden er ipo’s verwacht van zowel de Sberbank als BTV. In geval van succes kunnen andere grote banken in 2008 volgen.

Moldavische wijnen

13/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/13/vina.html


Moldavische wijnen liggen waarschijnlijk vanaf mei weer in de Russische schappen. Sinds 27 maart van het vorige jaar was de import van deze wijnen verboden. De officiële reden van het verbod was de aanwezigheid van zware metalen en pesticiden. In het afgelopen jaar hebben de Moldavische producenten hun productiewijzen afgestemd op de Russische sanitaire standaarden. Er zijn keurmerken ingesteld alsmede een orgaan van staatscontrole op de kwaliteit. Door de aanpassingen zal de prijs van een fles 30 tot 40% hoger uitvallen. Goedkoper dan drie en halve euro zal je ze niet vinden. Ook is het gedaan met creatieve namen zoals de kop van het artikel: ‘prinsessentranen’. Flessen zijn nu verplicht de naam dragen van streek en druifsoort.

Georgische mandarijnen

10/01/2007
http://www.rg.ru/2007/01/10/osada.html


De transkaukasische magistraal, de autoroute van Zuid-Ossetie naar de Russische Federatie werd gedurende vijf etmalen geblokkeerd door vrachtwagens met in Georgië geproduceerde mandarijnen. De chauffeurs hadden de benodigde documenten die de kwaliteit moeten garanderen niet bij zich. Rossiiskaya Gazeta biedt twee mogelijke antwoorden op het raadsel dat de chauffeurs opeens massaal zonder papieren bij de grens aankomen. (1) Bewuste poging van Georgische kant om andere transport te frustreren.(2) De Russische douane sluit wel eens de ogen voor transport van bevriende zakenmensen. Zo was het idee was ontstaan dat er ook dit keer doorgereden kon worden.

Conflict met Wit-Rusland

13/01/2007
http://www.izvestia.ru/politic/article3099992/
http://www.rg.ru/2007/01/10/neft-konflikt.html
http://www.expert.ru/articles/2007/01/11/Oiltranzit/
http://www.novopol.ru/article14481.html
http://www.rg.ru/2007/01/10/sankcii.html


Onderhandelingen
Op nieuwjaarsochtend lijkt alles in kannen en kruiken. De gasprijs voor Wit rusland verdubbelt bijna van 46 tot 100 dollar. Deze prijs zal in de komende drie tot vijf jaar verder stijgen tot het algemene Europese niveau van 230-250 dollar. Daarnaast stelde Rusland een exportbelasting van 180.7 dollar per ton olie. Een derde component van de onderhandelingen is de overdracht van aandelen van het Wit-Russische Beltrangaz aan Gazprom.

Tegenaanval
Loekashenko gaat op 1 januari echter onverwacht in de tegenaanval en voert een eigen tarief in dat de Russische transporteur Transneft moet betalen voor het gebruik van Wit-Russische pijpleidingen.

Olietarieven
De directe katalysator van het conflict zijn de respectievelijke in en uitvoer tarieven op olie. Izvestia schrijft: Andere landen betalen precies zo een tarief, maar vroeger was voor Minsk, als broederland alles anders. Wij exporteerden olie zonder tarieven en de Wit-Russische overheid verkocht het door. Van de winst over naar Europa geëxporteerde olie zouden ze 85% procent aan ons moeten afdragen. Zij gaven echter slechts de helft. Het Russische budget mistte, volgens de experts, jaarlijks 2 miljard. Nu betalen de Wit-Russen als alle anderen. Volgens andere bronnen kost de invoering van het tarief aan Wit-Russische kant 3.5 tot 4.0 miljard dollar.

De kraan gaat dicht
Rossiiskaya Gazeta interviewt Andrei Sjaronov, een hoge ambtenaar in het ministerie van economische ontwikkeling en handel: Vroeg in de ochtend van 8 januari stopte de doorvoer van Russische olie door pijplijn ‘vriendschap’. Waarnemers van Transneft aan het werk in Oost Europa merkten dit onmiddellijk en berichtten Moskou. Twee minuten later werd het commando gegeven om de kraan aan de Russische grens dicht te draaien. Wit-Rusland noemt deze stap ( aftappen van olie bedoelt voor Europa) ‘het in beslag nemen van goederen die op illegale wijze door het land vervoert worden’. Zij noemen dit illegaal omdat de Wit-Russische kant de betaling vereist van een invoertarief van 45 dollar per ton olie. Wij zijn echter niet van plan te betalen omdat dit tarief niet correspondeert met internationale wetgeving, de regels van de WTO en onze bilaterale afspraken.

Europa zonder olietoevoer
Duitsland, Polen, Tsjechië, Slowakije en Hongarije ontvangen vervolgens geen Russische olie meer. Izvestia verwacht geen problemen voor deze Europese landen mits het conflict langer dan weken gaat duren. Slowakije heeft de minste strategische reserves van Europa: voor 73 dagen. Elders is te lezen dat de Wit-Russen zelf slechts voor 42 dagen reserves hebben aangelegd. Niet echt goede kaarten om te bluffen, lijkt mij.

Telefoontje
Na een telefoongesprek tussen Poetin en Loekashenka op 10 januari gaat de olie weer stromen. Rossiiskaya Gazeta noemt het “het telefoontje van de vrede”. De eerste zin van het artikel is minder vreedzaam: ‘wij hebben gewonnen’. Er volgen nachtelijke vergaderingen, die op moment van schrijven voortduren. Herman Gref, minister van handel, laat zich ontvallen dat in het kader van een compromis Rusland bereid zou zijn om het exporttarief te verlagen.

Vriendschap onder druk
Het conflict over energie wordt door de Russische media geïnterpreteerd als de druppel die de emmer doet overlopen. Izvestia schrijft ‘de vriendschap is beëindigt’: Ondanks al zijn bijzonderheden zag het Kremlin hem toch als een garantie voor stabiliteit en gaf hem daarom stilzwijgende steun tijdens verkiezingen. Nu zijn er nog twee varianten. Of Loekashenka weet zonder politieke steun van Rusland te overleven in een nog verder geïsoleerde staat , of Wit Rusland concludeert met hulp van nabije (Rusland) en verre buren (EU) dat het beter af is zonder Loekashenka.

Uniestaat
Rusland ziet de tot voor kort preferentiële positie van Wit-Rusland - bijvoorbeeld wat betreft de afwezigheid van exporttarief op olie – als de eerste stappen richting economische en politieke integratie binnen een Uniestaat. Rusland rekende volgens Sjaronov op een sneller proces van integratie. Er is geen sprake van straffen of sancties, zo redeneert hij: Wit-Rusland verliest eenvoudigweg de voorkeursbehandeling, dat het kreeg in het kader van een snelle integratie naar een gemeenschappelijke staat. Wit-Rusland stelt de ratificatie van principiële besluiten in het kader van de eenwording keer op keer uit. Het idee ontstaat dat de Uniestaat, wat betreft onze Wit-Russische partners is verwatert tot een politiek leuze.

Moskou beledigd
Ook volgens Ekspert kunnen de plannen voor een Uniestaat voor lange tijd de kast in.
De krant citeert Khristenko, minister van industrie en energie: Op de vraag waarom Rusland het sinds 2001 niet betalen van winsten gemaakt door het doorverkopen van olie aan Europa tot nu toe heeft genegeerd antwoord hij dat dit te maken heeft met het lange onderhandelingsproces over de Unie. Het is in feite directe steun aan de Wit-Russische economie, in het bijzonder in het kader van de verkiezingscampagne. Het werd ingegeven door de omstandigheden.’ Ekspert concludeert dat Moskou met name beledigd is dat Loekashenka niet wil betalen voor de jarenlange politieke steun.

Khristenko heeft geen behoefte aan kritiek vanuit de EU: We zijn al lang gewend dat wanneer we een prijs lager dan de marktprijs rekenen, Europa roept dat we onze buren omkopen. Maar wanneer we marktprijzen invoeren roept Europa dat we onze buren chanteren.

Crisis breidt zich uit naar andere sectoren
Poetin gaf een dag na het afsluiten van de pijpleiding zijn regering de opdracht de maatregelen uit te werken die de Russische economie moeten beschermen. Deze maatregelen hebben betrekking op de relaties met onze partners met name Wit-Rusland. Khristenko legt de opdracht uit als een beëindiging van alle vormen van niet onderbouwde preferentiële behandeling voor Wit-Rusland.
Volgens Izvestia sluit de Russische overheid een algehele handelsblokkade niet uit: Sinds eind december is er al een hoger invoertarief voor suiker. Vergelijkbare maatregelen betreffende vlees zou voor Minsk catastrofaal zijn. Zij verkopen bijna al hun vlees aan ons. En ook schoenen, televisies en ijskasten. Wanneer wij deze producten niet kopen zullen we dat nauwelijks in onze portemonnee voelen. De Wit-Russen verliezen echter hun hele afzetmarkt.

Wit-Rusland staat ook niet stil. Vrachtwagens en personenvervoer die de grens vanuit Rusland over willen naar Wit-Rusland betalen nu een douanetarief van 9 dollar. Eerder koste dit ongeveer 3 dollar. Russische Vrachtwagens worden ook strenger gecontroleerd op hun documenten. Dit leidt tot verwarring en opstoppingen.

Presidentiele volmacht
Deze week gaat ook een nieuwe wet in kracht die de president de volmacht geeft zelf of op aandringen van de nationale veiligheidsraad economische sancties op te leggen aan willekeurige buitenlandse organisaties, staten en zelfs individuen zonder nationaliteit, die lang binnen het territorium van een bepaalde staat woonachtig zijn. Volgens experts legaliseert de wet niet alleen eerder ingevoerde sancties (zoals het verbod op de verkoop van Georgische alcoholische dranken en Litouws ingeblikt vis) maar schept ook de voorwaarden voor verdere uitbreiding van hun uitvoering.

Onenigheid in Doema
Niet iedereen in Rusland is blij met de harde houding van Moskou. Vanuit partijen in de linkse hoek die in de Uniestaat iets van een wederopstanding van de Sovjet Unie herkennen, klinkt de kritiek dat de huidige regering Rusland’s militaire en economische belangen schaadt en naar de pijpen danst van de grote exportbedrijven Gazprom en Transneft.
Parlementariërs van de KPRF en Rodina spreken over verraad aan onze Slavische broeders. Fomenko van Rodina maakt zich zorgen over de criminaliteit die verbonden is met illegale arbeid. ‘Krijgen we nu naast Georgische en Azerbeidjaanse groepen nu ook Wit-Russische?
De LDPR vindt alles hysterie: Als Wit-Rusland de prijs voor gas wil betalen die binnen Rusland geldt dan moeten ze maar een provincie van ons worden. Verenigd Rusland kaatst de bal terug naar de linkse oppositie: Het overheidsbudget betaalt 1.3 miljard dollar economische steun aan Wit-Rusland. We zouden dat geld ook kunnen gebruiken voor sociale projecten of de verhoging van pensioenen.

Meer kritiek
De sociaal democratische denktank novopol.ru klaagt dat de nationale televisiezenders gebruikt wordt als een megafoon voor de ‘oneerlijk bejegende’ corporaties Transneft en Gazprom: Het lijkt of al het nieuws over dit pijnlijke thema gemaakt wordt door de persdiensten van Miller (Gazprom) en Vainsjtok (Transneft). Het lijkt wel alsof beide heren belangrijker zijn voor Rusland dan de Uniestaat.