1 mei

Een TV recensent schrijft in Rossiiskaja Gazeta: “De eerste mei is definitief ‘gedeideologiseerd’. Het is niet langer een dag van internationale solidariteit met de arbeiders, maar de zoveelste vrije dag, of om precies te zijn twee vrije dagen. Het merendeel van de burgers is niet geïnteresseerd in deelname aan de op 1 mei georganiseerde demonstraties, schrijft Ekspert. Volgens onderzoek van VTsIOM ziet slechts 10% van de Russen aanleiding om tijdens de vrije meidagen met vlaggen en spandoeken de straat op te gaan. In 2005 was dit 12%.

Volgens onderzoeksbureau Romir brengt 34% van de ondervraagden 1 mei buiten de stad door. 30% maakt een wandeling binnen de stadsgrenzen. 25% bezoekt familie of vrienden. 22% blijft thuis en 11% moet werken.

Er vonden in Moskou 6 grote demonstraties en 8 manifestaties plaats, waaraan ongeveer 30.000 mensen deelnamen. (Dit lijkt me nog veel minder dan 10%, JM) Er waren 9000 politieagenten, ME’ers en soldaten op de been, zo staat er in een tweede artikel van Ekspert.

Verenigd Rusland organiseerde een gezamenlijke actie met de Federatie voor Onafhankelijke Vakbonden onder de banier ‘Sociale politiek; praktische realisatie’ en de leuze ‘Rusland 2020’. De kinderen van de hoge partijfunctionarissen reden mee op een locomotief. Corruptie, klonk er uit de megafoon, Nee! Bureaucratie? Nee, riepen de bureaucraten.

De KPRF en linkse groeperingen begonnen aan de andere kant van de stad: anjers, gepensioneerden, revolutieliederen onder begeleiding van de trekharmonica. Daarachter de nationaal bolsjewieken en de anarchistische skinheads, de laatste met zwarte spandoeken met de tekst: Vrijheid, gelijkheid en piraterij.

Ongeveer 100 man liep mee met de demonstratie van de beweging tegen illegale immigratie: ‘vrede, arbeid, mei, gastarbeiders scheer je weg.’ Elders werden 30 ‘anarchisten’ opgepakt. Zij tergden de ordebewakers door een manifestatie te willen houden op een plaats waarvoor er geen vergunning was verleend. Vier van hen konden door hun ouders bij het bureau worden opgehaald.

Inauguratie Medvedev

De beelden van de inauguratie waren zoals gewoonlijk overweldigend in hun trots en praal. De toespraken van Poetin en Medvedev waren daarentegen ingetogen en bescheiden.

Andrei Kolesnikov van Kommersant valt op hoe Medvedev’s loopje op dat van Poetin lijkt; snel, de rechterarm tegen het lichaam, de linkerarm vrij rondzwaaiend. Overigens is de blik van beide leiders verschillend. Waar Poetin acht jaar terug tijdens zijn gang door de drie volgestroomde zalen van het Kremlin voornamelijk voor zich uit keek, keek Medvedev naar de genodigden; “en niet zijdelings, maar met een vorm van interesse. Het leek of hij de aanwezigen echt wilde herinneren. Zeker op de terugweg wist hij met knikjes van het hoofd enkele tientallen aanwezigen te begroeten. Ik (Kolesnikov) keek naar hem en bedacht me, dat het zo moet zijn. Wat een gemanierde man.”

De meest becommentarieerde passage is de laatste zin van de ‘uitgaande president’. Jeltsin -overigens op dat moment niet langer de uitgaande president – sprak in 2000 tegen Poetin ‘red Rusland!’. Poetin sprak in zijn laatste zin over Medvedev en richtte zich tot de zaal: ‘Steun hem!” De vraag die oprijst is hoe groot de steun voor Medvedev is onder de politici en bureaucratie. Persoonlijk zag ik veel lange gezichten onder de aanwezigen, wellicht verontrust dat Medvedev echt werk gaat maken van zijn beloftes over het aanpakken van corruptie.

Poetin wees de aanwezigen en het televisiepubliek op het historische belang van de door hem gemanagede machtswissel: “Het in functie treden van de nieuw gekozen president is een zeer ingrijpende etappe in de democratische inrichting van de overheid.” … “Deze vernieuwing vond plaats conform de wet en volgens de principes van de democratie. Daarbij hebben de besluitvormingmechanismes voor de urgente problemen van de burgers op tot de laatste dag doorgewerkt.” Met de laatste opmerking onderscheidt hij Rusland’s democratiseringsproces van dat van bijvoorbeeld de Oekraïne, waar het althans voor het Russische publiek lijkt of de democratische processen ten koste gaan van de kwaliteit van het bestuur.

Poetin’s terugblik op zijn eigen twee termijnen was bescheiden en kende zelfs een vleugje van een verontschuldiging. “De steun, die ik gedurende alle acht jaar van mijn werk als president heb gevoeld, heeft mij de kracht en overtuiging gegeven dat we het juiste aan het doen waren. … Het werk verliep niet zonder en fouten. Toch hebben we concrete resultaten kunnen boeken en hebben we een doorbraak kunnen forceren in de richting van een nieuw leven.”

De enige concrete resultaat van zijn presidentsperiode, dat Poetin noemde, is het (dankzij de stabiliteit) gevormde langtermijnperspectief: ”Vandaag de dag formuleren we onze doelen niet meer voor de komende maanden, niet voor twee jaar, maar voor twintig en dertig jaar vooruit.”

Bij Medvedev ben ik het meest onder de indruk van zijn focus op de rol van het menselijk kapitaal in de ontwikkeling van het land: “De eerste regels van de presidentiële eed benoemen de plicht om de rechten en vrijheden van de mens te respecteren en te beschermen. … Daarom beschouw ik het als mijn belangrijkste taak om zorg te dragen voor de verdere ontwikkeling van burgerlijke en economische vrijheden en het scheppen van nieuwe zo breed mogelijke mogelijkheden voor de zelfontplooiing van de burger; vrije burgers, verantwoordelijk voor hun eigen succes en voor de bloei van de natie.” … “Dat soort mensen in het bijzonder maken de verdiensten van de natie en vormen de bron van de kracht van de staat; een staat die vandaag de dag de noodzakelijke middelen heeft alsmede een duidelijk begrip van de eigen nationale belangen. Ik wil vandaag alle burgers van het land verzekeren dat ik met alle kracht in mij zal werken, zowel als president en als mens, voor wie Rusland het eigen huis en geboortegrond is.” … “Ik zal er alles voor doen om te zorgen dat de veiligheid van de burger niet alleen in de wet omschreven staat, maar dat deze veiligheid daadwerkelijk door de staat verzekerd wordt.”

De volgende passage geeft een goede kijk op Medvedev’s blik als jurist op zowel interne als internationale ontwikkelingen: “De volwassenheid en doeltreffendheid van het rechtssysteem is de belangrijkste voorwaarde voor de ontwikkeling van de economie en de sociale sector, voor de ondersteuning van het ondernemerschap en de strijd tegen de corruptie. In niet mindere mate dient het (een volwassen en doeltreffend rechtssysteem) de versterking van de rol van Rusland in de globale samenleving en bevordert het de openheid naar de wereld toe en een constructieve en gelijkwaardige dialoog met ander volkeren.”

Hieronder volgen enkele commentaren uit Rossiiskaja Gazeta:

Nikolai Zlobin, analyticus in de VS: “De vrijwillige aftocht van de onvoorwaardelijke leider, die zich op de top van zijn populariteit en invloed bevindt, ziet het etablissement in de VS als volledig tegenstrijdig aan de politieke tradities van Rusland. Men wordt gedwongen enkele fundamentele principes in de verhouding met Rusland te herzien. En dat is niet altijd eenvoudig. Aan de andere kant wekken de gecompliceerde verwikkelingen rond de verkiezingen en de partijpolitiek in Washington veel vragen en scepsis op.”

Journalist Dymarskii noemt een aantal onderzoekscijfers aangaande de gevoelens over moraliteit in de samenleving. Volgens een onderzoek van VTsIOM vindt 79% van de bevolking dat het morele karakter van de maatschappij in de laatste jaren verslechterd is. Hetzelfde onderzoek concludeert dat 93% van de bevolking overtuigd is dat de heropvoeding van de maatschappij, de morele gezondheid van deze maatschappij, een taak is van de overheid en niet van de gemeenschap. Met deze cijfers wil Dymarskii zeggen dat de samenleving van de overheid en dus van de nieuwe president een moreel voorbeeld verlangt. Daarvoor zijn geen extra uitgaven, geen nieuwe werkgroepen, commissies en raden nodig, schrijft hij. “De tien geboden zijn voldoende. De overheid is echter geen prediker, maar een manager. De overheid moet én de voorwaarden voor hun naleving scheppen én hen zelf naleven. Dit kan door eerlijke verkiezingen te verzekeren, de zwakken te beschermen en de sterken te matigen. “

Sociaaleconoom Gontmakher hoopt op een sterke Medvedev. “Zijn voortvarendheid moet een belangrijke rol gaan spelen.” “.. “Voor onze ogen voltrekt zich een wisseling van historische fases. De jaren van overleven komen te einde. Voor ons ligt de doorbraak naar een nieuwe, voor Rusland ongebruikelijke, toekomst.” “Waarom moet deze doorbraak juist nu plaatsvinden? Omdat we, deel geworden van de globaliserende wereld, haar spelregels aannemen, waarvan de belangrijkste de concurrentie is tussen naties om grondstoffen, ideeën, innovaties en menselijk kapitaal. Wanneer we niet in staat zijn om in deze race een waardige plaats in te nemen, dan blijft Rusland voor altijd aan de periferie van de globale ontwikkelingen.”

Aleksei Volin, een voormalig hoge regeringsfunctionaris: “Nu de ‘ontwerper’ in het Kremlin vervangen is, verandert ook de bestuursstijl. Dit proces is onvermijdelijk. Ik veronderstel dat de overheersende stijl van Medvedev eclectisch zal zijn, een combinatie van verschillende stijlleren. De nieuwe baas van het Kremlin heeft geen andere keus. Hij kan geen kopie van Poetin worden. Kopieën zijn altijd minder goed als het origineel. Vliegtuigen, onderzeeërs en ruimtevluchten zijn de huisstijl van Poetin en passen niet al te goed bij Medvedev. Een te sterk contrast met Poetin is ook niet goed. Medvedev is niet van nature zijn antagonist. Ze hebben lange tijd samengewerkt. Daarnaast zullen veel mensen een tegenstelling tussen beide leiders zoeken om die vervolgens te gebruiken voor de eigen politieke ambities.

Medvedev’s stijl zal volgens Volin bepaald worden door vier factoren: gemak, rationaliteit, rust en eigentijdsheid: “Wat mij als eerste opvalt aan Medvedev is dat hij gebruik maakt van het Internet. Voor het eerst krijgen eigentijdse vormen de overhand in het landsbestuur. Hightech betekent overigens niet hard, laconiek en streng. Medvedev is ook een ‘alfa’ met een bepaald niveau van intellectualiteit en tact. Ten tweede heeft Medvedev behoorlijk veel tijd doorgebracht bij Gazprom, dat wil zeggen het bedrijfsleven. Dit betekent dat hij aspecten zal laten zien uit de bestuursstijl van grote bedrijven. Ten derde kleedt Medvedev zich goed en modieus. Dit betekent dat hij van comfort en gemak houdt. Dit kan hem ten goede komen (als rolmodel voor consumerende generaties, JM). Ten vierde is Medvedev de eerste ‘carrière’ president in de geschiedenis van ons land. Hij heeft het op rustige wijze tot president gebracht, zonder persoonlijke conflicten en gevechten; het type dat tot klassenoudste gekozen wordt.”

Politicoloog Radzichovskii verwacht geen radicale systematische veranderingen. “Daarvoor zijn er geen ideeën, geen mensen, geen geagiteerde menigte.” Overigens gelooft hij niet in een langdurige harmonische samenwerking tussen Medvedev en Poetin. “Ik geloof niet in een harmonie van de ‘goede’ en de ‘prachtige’. Zelfs in zo’n geval immers kan er ruzie ontstaan om wie de ‘goede’ en wie de ‘prachtige’ is. Ik geloof ook niet in eenvoudige oplossingen van dit probleem. Zij die de problemen wegwuiven en zeggen dat over een half jaar de de facto situatie in overeenstemming komt met de jure situatie, dat de president altijd alles bepaald en het andere slechts van hem afhangt, of omgekeerd, zij die zeggen dat Poetin altijd de belangrijkste blijft, dat dit overduidelijk het akkoord is, proberen een kromme situatie recht te praten.

Nog moeilijker echter is het voor te stellen dat er onder de leiders van het land een suïcidale tendens ontstaat, de bereidheid tot een strijd om de macht met als inzet alles of niets. Zo was het in de jaren 1990-1993, toen het getouwtrek tussen het Kremlin en het Witte Huis eerst leidde tot de uiteenval van de Sovjet Unie en vervolgens bijna tot een herhaling van dat proces voor Rusland.

Voor zo’n crisis is immers naast een gevecht in de naam van de favoriete baas een gevecht om ideeën vereist. In de jaren 1990-1993 waren de verschillen in ideeën overduidelijk: het voortbestaan van de Sovjet macht of de liquidatie, de USSR of Rusland, staats- of privaat eigendom.

Op dit moment zijn er geen ideologische of zo u wilt sociaaleconomische rechtvaardigingen voor een schisma in de overheid en het land. … Het meest beangstigende voor de bestuurlijke elite, de angst die hen in 2004 en 2005 werd aangepraat door de politiektechnologen en waarin het Kremlin nog bijna ook geloofde, de oranje kip Kiev, lijkt nu haast lachwekkend. Veel herrie en dan .. niets.

Premier Poetin

Rossiiskaja Gazeta publiceert de toespraak van Poetin bij zijn beëdiging als premier door het parlement. Alleen de 57 leden van de KPRF stemden tegen. Overigens vooral uit principe. Hieronder een samenvatting van de toespraak, tot nu toe de meest gedetailleerde versie van het mysterieuze Plan Poetin.

Welvaart: “We zijn in staat om in het tijdsbestek van tien to vijftien jaar lid te worden van de groep landen, die de leiders zijn op het gebied van de sleutelindicatoren van het welvaartsniveau. Dit zijn indicatoren zoals het inkomsten, sociale zekerheid, de kwaliteit van het onderwijs en de gezondheidszorg, de gemiddelde levensduur, milieuwelzijn en huisvesting”

Arbeidsproductiviteit: “Wanneer we geen doorbraak kunnen forceren op de markt van goederen en diensten met een hoge toegevoegde waarde, is Rusland verdoemd tot een mindere rol in de evolutie van de wereldeconomie. … Het is voor ons van levensbelang om de effectiviteit en de stabiliteit van de nationale economie te vergroten op basis van een verhoging van de arbeidsproductiviteit en de ontwikkeling van het menselijk kapitaal. .. We hebben zoals jullie weten grootse problemen met de arbeidsproductiviteit. Middels de invoering van innovaties op alle vlakken moeten we ons ontwikkelen; streven naar een verbetering van de infrastructuur, de modernisatie van de sociale sector en de meest gunstige omstandigheden voor het ondernemerschap.”

Inflatie: “Voorop staat de macro-economische stabiliteit. We hebben bijzondere aandacht voor alle aspecten van het financiële beleid en in de eerste plaats maatregelen, gericht op het verlagen van de inflatie. Ieder van ons merkt hoe de inflatie ons in de portemonnee raakt. Het meest lijden de meest kwetsbare groepen van de samenleving. De inflatie bedroeg vorig jaar 11.9%. Voor de minima was het echter 14,5%.”

Financiële markt: “Ik ben ervan overtuigd dat er in Rusland een van de grootste financiële centra in de wereld kan ontstaan. Dit is essentieel voor de verbreding van de financiering van onze private sector. … Daarvoor moeten we de bestaande infrastructuur optimaliseren en het systeem van overheidsregulering van de financiële markt op orde brengen. Op dit moment worden gelijksoortige operaties van verschillende deelnemers aan de financiële markt anders gereguleerd. Zo ontstaat er ongelijke concurrentie. De tweede richting is het completeren van de wetgeving, het creëren van nieuwe rechten, die transacties met financiële derivaten reguleren. U weet wat futures en opties zijn. Is het niet vreemd dat er nog steeds gebruik gemaakt moet worden van buitenlandse normen en recht, in dit geval Engelse? Ten derde moeten we een brede klasse van investeerders scheppen Ook mensen met bescheiden spaarcenten moeten de mogelijkheid krijgen om hun vermogen te vermeerderen door het te investeren in verschillende sectoren van onze nationale economie. Daarvoor moeten we grote publieke bedrijven stimuleren om succesvol aandelen op de eigen financiële markt uit te geven. Als vierde moet er voor de financiële markt een comfortabel belastingklimaat komen. Voor het einde van dit jaar moeten de eerste beslissing op het gebied van de wetgeving genomen zijn en er een duidelijk plan van aanpak klaarliggen. Dit is onze gezamenlijke (regering en parlement) arbeid.”

Belastingstelsel: “We zijn vandaag de dag al dicht aan het punt genaderd, waarop we een van de beste belastingssystemen in de wereld hebben. Het Ministerie van Financiën denkt dat dit al bijna het geval is. Ik heb nog mijn twijfels. We hebben nog veel om aan te werken. … Ten eerste moeten we richting een zo maximaal mogelijke vrijstelling van de belastingplicht voor uitgaven van burgers en organisaties voor onderwijs en gezondheidszorg, voor pensioenopbouw en hypotheekpremies. Ten tweede moeten alle organisaties, die sociale diensten leveren, die van de overheid, van gemeentes en de private sector, gelijke belastingvoorwaarden krijgen. … Dit zal een belangrijke stap zijn voor de ontwikkeling van concurrentie en het aantrekken van private investeringen in de sector van de gezondheidszorg, het onderwijs en cultuur. Ten derde is het voor de modernisering van productie noodzakelijk om ‘het beleid van afschrijvingen te liberaliseren’ Daarom moeten er vanaf het komende jaar aanvullende mechanismes worden ingevoerd voor de versnelde afschrijving van met name technische apparatuur. (4) Ook moet het arsenaal van belastingmiddelen ter stimulering van wetenschappelijk onderzoek en Research and Development verbreed worden. In de eerste plaats voor richtingen met prioriteiten voor de staat. (5) De inkomsten van onze olieoliebedrijven zijn zeker niet laag. We leggen beslag op een flink deel van hun winsten. Met behulp van de belasting op grondstoffen en uitvoerheffingen hevelen we 75 tot 80% van de winst van de oliebedrijven over naar het federale budget. Daardoor groeit het aantal boorputten dat wegens lage opbrengsten uit operatie wordt genomen en verloopt de zoektocht naar nieuwe velden traag. Voor het stimuleren van een groei van de winning en verwerking van olie is het tijd om de beslissing te nemen om de belastingheffing voor deze sector te verminderen. (6) Voorts is er een serieuze discussie gaande over de verlaging van de BTW. Niet later dan augustus van dit jaar moeten we uitsluitsel geven over de strategie en de tactiek van de verdere verlaging van de belastingdruk, de vraag hoever de belastingpercentages zouden moeten dalen om een extra stimulans te scheppen voor de economische ontwikkeling van het land.” (Het Ministerie van Financiën zegt met een BTW van 12% het budget voor de komende jaren niet rond te krijgen. Het Ministerie van Economische Ontwikkeling zegt dat een belastingverlaging alleen het effect heeft van een toename aan het aantal belastingopgaven wanneer die verlaging aanmerkelijk is. Poetin sluit blijkbaar een compromis nog niet uit, JM) (7) Wellicht in de hoop dat dit het aantal belastingopgaven zal doen stijgen voegt de premier er aan toe dat “de naleving van de belastingheffing gepaard moet gaan met een verlaging van de bureaucratische drempels.”

“Alle wetsvoorstellen inzake de belastingen moeten in de loop van de huidige en de herfstsessie van het parlement bij de regering ingebracht worden. … “Alle belastingmaatregelen tezamen leveren volgens berekeningen honderden miljarden roebels per jaar op voor het bedrijfsleven. … We verwachten een verantwoordelijke reactie van de kant van het bedrijfsleven in de vorm van een afname van de schaduweconomie.”

Ondernemerschap: “Ik herhaal dat over het geheel genomen een verdere verbreding van vrijheden voor de ondernemer essentieel is. In verband daarmee begint de regering een grootschalig ‘werk’ voor de eliminatie van administratieve drempels in de economie. … We moeten het aantal gelicentieerde vormen van economische activiteit drastisch verminderen, alsmede de lijst van goederen en diensten, waarvoor certificatie is verplicht. Ik breng in herinnering dat al in 2006 de wet over de ‘bescherming van concurrentie’ is aangenomen. Het is essentieel dat we deze wet daadwerkelijk in praktijk brengen en een effectief monopoliebeleid voeren. Het volume van de marktkapitalisatie van Russische bedrijven spreekt voor zich. Dat weet u goed. Desalniettemin bevat de wetgeving nog mazen, die het toestaan om illegaal andermans eigendommen te ontvreemden. Ik vraag u, waarde collega’s, het door de regering voorgestelde pakket van wetten tegen gewelddadige overnames te steunen, opdat we ons eindelijk van dit relict uit de jaren ’90 kunnen ontdoen.”

Staatsinvesteringen: “Voor de groei van de economie en de formatie van een gunstig zakelijk klimaat zijn er speciale instrumenten nodig ter ondersteuning van specifieke sectoren. … Deze sectoren zijn in de eerste plaats de infrastructuur, hoogwaardig technologische sectoren, inclusief de scheepsbouw en luchtvaart en de landbouw.”

“De regering heeft een ‘strategie voor de ontwikkeling van transport tot het jaar 2030’ ontwikkeld. Concrete projecten staan omschreven in het nieuwe ‘federale doelgerichte programma voor de ontwikkeling van het transportsysteem tot het jaar 2015’. Het totaal van investeringen binnen dit programma is meer dan 13 triljoen roebel. 4,7 triljoen daarvan komt uit het federale budget. Dit betekent dat de financiering uit federale middelen in 2010 twee maal zo hoog ligt als in 2008. Twee maal! Ik onderstreep daarbij dat we bij de ontwikkeling van de infrastructuur ons steeds meer op de private investeerder willen richten. Daarvoor moeten we voor de lange termijn concurrerende voorwaarden scheppen voor de bijdrage uit het zakenleven in infrastructurele projecten. Een van die voorwaarden is een nieuw tarievenbeleid, dat gebruik maakt van de volgende principes.” Ik (JM) noem hier alleen het eerstgenoemde principe; voor de lange termijn vastgestelde tarieven die investeerders en crediteurs de garanties geven voor de marktwaarde van de geïnvesteerde middelen. … “Nodig is overigens niet alleen een verhoging van de tarieven voor elektriciteit, gas en transport, maar ook een ingrijpende groei van efficiënt energiegebruik in de economie als geheel.“

“We zijn al begonnen met de herstructurering van de nationale scheeps- en vliegtuigbouw. De steun voor de ontwikkeling van deze sectoren zal een van de prioriteiten van de regering zijn.’

“We moeten het systematische werk ter ontwikkeling van het nationale landbouwcomplex versterken. De prijsstijgingen op de wereldmarkt voor voedselproducten in het midden van vorig jaar hebben een reëel effect gehad op onze eigen interne markt en het welzijn van de Russische burgers. We moeten dit zonder omwegen zeggen, we moeten het erkennen. Daarom is het de belangrijkste economische, sociale en politieke taak om een stabiel werkklimaat te scheppen voor de eigen voedselmarkt en deze markt de beschermen tegen scherpe prijsschommelingen in de wereld.

Nationale projecten: “De projecten kunnen rekenen op serieuze middelen. In 2010 bedragen de budgettaire uitgaven voor het onderwijs bijna 2 triljoen roebel. Ook de gezondheidszorg krijgt ongeveer 2 triljoen roebel. Dit is vele malen meer dan enkele jaren terug. In vergelijking met 2004 groeien de uitgaven voor het onderwijs (in 2010) viervoudig. De uitgaven voor de gezondheidszorg groeien viereneenhalf maal.”
“De komende tijd zullen er nieuwe onderwijsstandaarden ontwikkeld worden voor de nieuwe generatie. We beginnen met het uitwerken van een federaal systeem voor de kwaliteit van het onderwijs. Regionale overheden en gemeentes moeten zich serieus bezig houden met de problemen in het lager onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs, waarvoor zij verantwoordelijkheid dragen. Veel van het (hoger) technisch onderwijs is spreekwoordelijk ‘bevroren in de vorige eeuw’. Zij moeten opengesteld worden voor eigentijdse productie, economie en arbeidsmarkt en samen met de werkgevers de inhoud van onderwijsprocessen en programma’s vernieuwen.”
“Federale universiteiten in de zuidelijke en Siberische okroeg hebbeen ons geholpen met het uitwerken van nieuwe organisatievormen, hedendaagse financieringsmechanismes en integratievormen van onderwijs, wetenschap en productie. Vanuit federaal niveau wordt er een programma gerealiseerd dat voorziet in de bouw van een keten van eigentijdse wetenschap en onderwijs centra. Het kan gaan om 16 tot 20 van deze federale centra, op basis van zowel nieuwe en bestaande universiteiten. … Medvedev heeft voorgesteld om de gebouwen die voor de top van de APEC in het Verre Oosten neergezet worden in de toekomst te gebruiken voor educatieve doeleinden. Dit is een geweldig initiatief.”

“Nu over de ontwikkeling van de gezondheidszorg. We kunnen niet het huidige niveau van bereikbaarheid van zorg en de kwaliteit van medische hulp organiseren door tegelijk de rechtenloze positie van de patiënt te behouden. Daarom moeten we een echt werkend model van medische verzekering ontwikkelen, de overgang naar eigentijdse financieringmechanismen garanderen en het opstellen van standaarden van medische hulp afronden. … Daarbij moet de verantwoordelijkheid van de burger voor zijn of haar eigen gezondheid en een verstandig gebruik van maatschappelijke zegeningen zoals het systeem van de gezondheidszorgen zich ontwikkelen. In de jaren 2008 en 2009 moeten alle normatieve en juridische aktes aangenomen zijn.” … “In Rusland gebruikt men twee maal zo veel alcohol en rookt men twee maal zoveel als in het merendeel van de ontwikkelde landen. We moeten daar de strijd mee aangaan, natuurlijk, niet middels verboden of prijsverhogingen. We moeten niet op de sport beknibbelen, op het scheppen van volwaardige vakantiemogelijkheden voor Russische burgers en ook niet op een effectieve informatiecampagne over een gezonde levensstijl.”

“Het volgende belangrijkste probleem is de huisvesting. In de afgelopen zeven jaar is het totaal aantal per jaar gebouwde huizen twee maal toegenomen. Maar ook dit groeitempo is duidelijk onvoldoende voor het bevredigen van de huidige groeiende vraag van de Russische burgers. .. We moeten huizen bouwen van een nieuwe kwaliteit met gebruik van energiebesparende technologieën en ecologisch verantwoorde materialen. Dit jaar moeten we in elke regio beginnen met grootschalige bouwprojecten van nieuwe laagbouwwijken. … We moeten ook de sociale woningbouw niet vergeten. Voor 9 mei 2010 moeten de problemen met de huisvesting van veteranen geheel zijn opgelost.”

Defensie: “De ondersteuning van het leger en de vloot blijft onze onvoorwaardelijke prioriteit. Vanaf 2012 moeten alle militairen en uit de militaire dienst ontslagen burgers verzekerd zijn van een permanente woning.” Al in 2009 wordt er 25 miljard roebel uitgetrokken voor de verhoging van de inkomens voor die militairen, die een sleutelrol spelen in de bescherming van de nationale veiligheid; militairen, die werken met onderzeeërs, strategische bommenwerpers, luchtafweer, strategische raketten etc.

Armoede: “Binnenkort moeten we , zo denk ik (Poetin), een van de belangrijkste beslissingen maken, belangrijk voor de economie, voor de sociale sector, voor het budget; een beslissing die niet voor het eerste jaar hevige discussies oproept en niet langer uitgesteld kan worden. Voor u bekend is het akkoord tussen de partij Verenigd Rusland en de federatie van vakbonden, dat voorziet in de noodzaak van een minimale betaling voor arbeid dat niet lager ligt dan het bestaansminimum. Daarbij teken ik aan dat er enorme verschillen bestaan in het bestaansminimum per regio en de minimumlonen per sector. (Het gemiddeld minimumloon lag halverwege 2007 op 2300 roebel en het gemiddeld bestaansminimum op 3713 per maand, JM) Om effectief de strijd aan te gaan met de armoede zijn er nog ander maatregelen nodig. Volgens experts uit andere landen moeten die maatregelen beter geadresseerd en meer resultaatgericht zijn.”

“Desalniettemin lijkt het me essentieel om al in de herfstsessie uw verplichting (aan het volk, JM) na te komen en een wet aan te nemen die per 1 januari 2009 het minimumloon vaststelt op 4330 roebel. … Voor de komende jaren moet er gekeken worden naar een indexatie van de minimum betaling voor arbeid met de verhoogde inflatieprognoses, zodat het minimumloon feitelijk gelijk blijft aan het bestaansminimum.”

“Het is essentieel om een stabiel mechanisme te ontwikkelen voor de pensioengarantie op de lange termijn. De vanuit arbeid opgebouwde pensioenen moeten aanzienlijk verhoogd worden. (door werknemer of werkgever?, JM) Daarbij moeten de inkomens verhoogd worden van de gepensioneerden met een hoge leeftijd, dat wil zeggen van hen, die inmiddels niet meer de mogelijkheid hebben om hun pensioen aan te vullen, maar voor hun gezondheid grote uitgaven moeten maken. We moeten ervoor zorgen dat de inkomens van deze gepensioneerden, het totaal van hun pensioenuitkering en andere sociale hulp niet lager ligt dan het bestaansminimum. Een belangrijke rol is hier weggelegd voor geadresseerde bijbetaling en andere middelen van sociale steun, vastgesteld op het regionale bestuursniveau. … Voor de werkende burger moet het programma van vrijwillige cofinanciering van het spaarpensioen uitgebreid worden.”

Overheid: “Waarde parlementsleden. Om de gestelde doelen te verwezenlijken is er een serieuze verbetering van het overheidsbestuur nodig, dat alle niveaus van de uitvoerende macht en het lokale zelfbestuur betreft. Ik zie extra mogelijkheden voor het overdragen van federale taken aan de regio’s. Natuurlijk, gelijk met de implementatie van een systeem van objectieve beoordeling van het werk van de organen van de uitvoerende macht in de regio’s.

Over het geheel gezien moet de structuur en het doel van de federale sector (opnieuw) bepaald worden. Tientallen bedrijven, die volledig eigendom zijn van de staat, worden niet gemoderniseerd, overleven uitsluitend op geld uit het budget en lijden verlies. … “Het is al lang tijd om over te gaan op eigentijdse principes voor de realisatie van overheidsinvesteringen en budgettaire uitgaven. Dat wat er nu op het gebied van overheidsuitgaven gebeurd is niet bestand tegen kritiek. Bouwprojecten zijn bij ons soms duurder dan gelijkwaardige projecten in Zuid Europa. De energie is goedkoper, de arbeidskrachten zijn goedkoper, alles is goedkoper, maar het object is duurder. En alles is juist geteld. Serieus. … Het is niet alleen diefstal. Hoewel dat er ook is en dat moeten we bestrijden met hulp van de procureur (OM) en ordehandhavende organen. We hebben ook een verouderd systeem van ‘beoordeling wat er gedaan moet worden’ (denk bijvoorbeeld aan bouwnormen, JM). Wat dat betreft leven we nog in de jaren ’60. … Wat een ontoelaatbare situatie kenmerkt onze lopende uitgaven. … Het budget betaalt instellingen voor het feit van hun bestaan en in het geheel niet zoals het hoort; voor verleende diensten. Maar wanneer er een klant komt met ‘levend’ geld, dan rennen ze achter hem aan, dan maken ze hem aan het hof. De conclusie is eenvoudig. Budgettaire gelden moeten ook ‘levend’ worden.

Kort nieuws

Medvedev: Hij is nu toch echt president en tekende een decreet dat voorziet in de afdracht van grond in federaal eigendom aan gemeentes en het gebruik van die grond voor woningbouw. Het zou om 50 tot 70% van het federale grondbezit gaan.

De media wet: Een begrijpelijke paniekreactie vanuit de journalistiek op een grotendeels begrijpelijk wetsvoorstel. Eén aspect is het invoeren van de mogelijkheid voor overheidsorganen om een klacht wegens laster in te dienen bij de rechtbank. Het is de rechter die bepaalt of er sprake is van moedwillig vernoemde leugens. Voor zover ik het goed begrijp is dat weinig anders dan de situatie in Nederland. Het andere aspect is dat de verantwoordelijkheid voor het verspreiden van laster ook bij het mediabedrijf en niet alleen de journalist komt te liggen. Overigens wederom na uitspraak van de rechter. Gelet op de reacties denk ik niet dat deze wet er in de huidige vorm komt.

De situatie rond Abchazië: De Russen storen zich aan de Georgische politici die bij de VS, de NAVO en de EU aankloppen voor politieke en militaire steun. Zeker de eerste twee; de VS en de NAVO zijn tot het bereid tot politieke steun. Militaire steun lijkt er echter niet te komen. Voor de Abchaziërs is dit het zoveelste toeristenseizoen dat “de Georgiërs proberen te verpesten.” Mijns inziens is de economische aantrekkingkracht van Sotsji zo groot dat het de politieke factoren overstijgt. Saakasjvili doet er verstandig aan zijn toon te matigen en te zorgen dat de deelrepublieken opnieuw deel willen worden van de Georgische economie.

Medvedev of Poetin?

Ook Ekspert wil nu al weten wie straks de machtige man wordt, Medvedev of Poetin. Het weekblad interviewt Michail Krasnov,decaan van de faculteit voor constitutioneel een administratief recht aan de Hoogste School voor Economie.

Krasnov’s bijdrage aan de discussie: ‘In tijden van crisis, die onvermijdelijk en cyclisch zijn, krijgt vooral het constitutionele mandaat van de verschillende machten de overhand.’ Noch het charisma van Poetin persoonlijk, noch de versterking van de premierpositie veranderen het feit dat binnen het huidige constitutionele systeem de president in tijden van crisis de meeste machtsmiddelen heeft.

De president kan de premier ontslaan middels een speciale verordening. Vervolgens moet hij binnen twee weken een nieuwe premier benoemen. In de constitutie staat dat hij dit in samenspraak met het parlement moet doen. Stel dat de meerderheid van Verenigd Rusland niet wil instemmen, dan kan het parlement drie maal een kandidaat weigeren . Wanneer de president volhardt kan hij na deze drie keer het parlement ontbinden en zelf een premier aanstellen.

Bij een impeachment procedure tegen de president is niet alleen het parlement betrokken, maar ook de senaat en de rechterlijke macht. Beiden worden indirect door de president benoemd. Ook vereist de procedure de constatering van een misdaad begaan door de president. Krasnov: “Theoretisch is het mogelijk, maar het is bijna niet voor te stellen dat alle instituten zich tegen de president keren. Dat zou een bijna onmogelijke organisatie vereisen.” Wil Poetin Medvedev wippen, dan moet iedereen meewerken.

Krasnov behandelt drie mogelijke crisisscenario’s. In alle deze drie scenario’s heeft een impeachment procedure tegen de president de minste kans van slagen. Wat mij overtuigt in zijn verhaal is dat in elke crisissituatie de bestuurlijke elite verdeeld raakt wat tot gevolg heeft dat de president voldoende steun krijgt binnen de nationale elite en het parlement.

1/ Mede door de inflatiegroei stijgt het ongenoegen in de samenleving. De regering onder leiding van Poetin is niet in staat de prijsstijgingen in te perken. Er komen stakingen. De media bericht over hongerstakingen. Studenten en gepensioneerden gaan de straat op. Zij eisen een bevriezing van de prijzen en een harde aanpak van de ‘tussenhandelaren’. De regering bevriest de prijzen. Het bedrijfsleven reageert. Men gaat de zwarte markt op en sluist de activa naar het buitenland. De elite besluit dat er iemand politieke verantwoordelijkheid moet nemen. Voor de premier is dat eenvoudiger dan voor de president.

2/Het tweede scenario is de dreiging van een coup vanuit de veiligheidsorganen. Zij vrezen een snelle inperking van de macht van de staatsbedrijven en de mogelijk om daar geld af te romen. Er wordt compromitterend materiaal verspreid over een van de liberale vicepremiers. Deze vicepremier wordt vervolgens gearresteerd. Het private bedrijfsleven schrikt en mobiliseert haar lobby binnen Verenigd Rusland. Er volgt een schisma binnen de partij en de bestuurlijke elite. Er ontstaat vervolgens druk op de liberale president om de premier te ontslaan, wiens naam verbonden is aan de veiligheidsorganen.

3/ Een regionaal conflict in de Kaukasus loopt uit de hand. De situatie is al extra gespannen na NATO lidmaatschap voor Georgië en Oekraïne en de erkenning van de onafhankelijkheid van Zuid-Ossetië en Abchazië door de Russische Federatie. De partijen uit het regionale conflict kloppen om beurten aan bij Poetin en Medvedev. Het wordt een zaak van prestige wie van beide leiders het conflict kan oplossen. Dit maakt de relatie tussen hen explosief.

Krasnov voegt toe dat alleen de president bij machte is nieuwe parlementsverkiezingen uit te schrijven. Dit betekent dat ondanks de invloed van premier Poetin op de parlementaire meerderheid van Verenigd Rusland, de parlementariërs geneigd zullen zijn zich tot de president te richten. Ook de veiligheidsorganen weten donders goed dat het de president is die bepaald of ze een orde krijgen of ontslag. Voorts moet er erg getwijfeld worden of Poetin wel bereid zou zijn tot een machtsgreep. Wil hij daadwerkelijk de macht in handen houden, dan was gehoor geven aan de roep om een derde termijn veel eenvoudiger geweest.

Decentralisatie

Er is een wetsvoorstel ingediend dat 500 regeringstaken overdraagt aan ministeries, federale agentschappen in diensten. Het gaat voornamelijk om het opstellen en afhandelen van formulieren voor het lokaal zelfbestuur, het onderwijs, de wetenschap, de volksgezondheid, huizenbouw, landbouw, pensioenen, cultuur etc. Rossiiskaja Gazeta noemt voorbeelden. Ik bespaar ze u. Poetin wil zijn handen vrijmaken om zich met belangrijke zaken bezig te houden, concludeert Kommersant.

Rechtvaardig Rusland

Rechtvaardig Rusland organiseerde het derde partijcongres. Het behalen van een vertegenwoordiging in het parlement heeft de partij een tweede leven gegeven. “De jeugd is voorbij. Het volwassen leven is aangebroken.”… “Wij zijn de eerste massale sociaaldemocratische partij van Rusland.” Om het verschil met de communisten duidelijker te maken is de rode vlag vervangen voor een beige, geel, gouden vlag. De tribune op het congres was minder ‘horizontaal’ dan het VR congres. Achter het spreekgestoelte bevond zich een gevulde orkestbak en afwisselend bovenmenselijk grote foto’s van de afwezige Poetin en Medvedev.

Mironov: “Morgen op de bijeenkomst presenteren we een alternatief voor het kapitalisme. Ik wil überhaupt geen kapitalisme bouwen. Wij zijn van mening dat het sociale welzijn van de mens het belangrijkste criterium voor de overheid moet zijn. Daarom kiezen wij voor een nieuw socialisme. We willen de markteconomie zo goed mogelijk gebruiken, maar we zijn tegen marktwerking in de samenleving.” Op het congres zelf zei Mironov: “Verenigd Rusland is de partij van de macht, Rechtvaardig Rusland is de partij van de burgermaatschappij. VR is de partij van de werkgevers, RR is de partij van de arbeiders.”Speerpunten zijn ‘de actieve strijd tegen de corruptie, het overwinnen van de sociale ongelijkheid, de invoer van een progressieve belastingschaal en de verhoging van de pensioenen tot 50% van het salaris.’

Het politbureau is opgeheven. Over blijft de Centrale Raad en het Presidium. Mironov, Babakov en Levitsjev blijven de grote mannen. Mitrofanov, die overkwam van de LDPR, gaat de internationale tak leiden. In juni wil RR toetreden tot de Socialistische Internationale. De regionale afdelingen krijgen meer vrijheid. Afhankelijkheid van de centrale leiding zou er toe geleid hebben dat politieke opponenten de partij van de regionale stembiljetten konden weren.

Kommersant, (2), Rossiiskaja Gazeta, (2) Ekspert

Sterfdag Jeltsin

Op de eerste sterfdag van Boris Jeltsin heeft de familie een monument onthult. Het is de vlag van de Russische Federatie; Het witte marmer komt uit China, de rode steen uit Brazilië, en het blauwe mozaïek is van Byzantijnse afkomst. Poetin: “Deze vlag is getuigenis van het door ons volk met veel pijn en moeite vorm gegeven streven naar democratie, een van de heldere symbolen van de duidelijke keuze voor een vrije samenleving en een geciviliseerde en progressieve evolutie. Deze keuze is de enige keuze waardig voor een groots land als Rusland.” Op deze dag geen sneren in de richting van de regeerperiode van Jeltsin, een boodschap die sinds de verkiezingen overigens veel minder vaak wordt verkondigt. (Rossiiskaja Gazeta)

Kommersant journalist Kolesnikov heeft nog een leuke anekdote, geïnspireerd door het bonte gezelschap van vroegere, huidige en toekomstige machthebbers: ‘Een voormalige gouverneur en een zo mogelijk toekomstige gouverneur verlaten samen het kerkhof. Hoe ga jij, vraagt de voormalige aan de toekomstige. Er zijn enorme files vandaag. Geen probleem zegt de toekomstige. Ik heb een auto met zwaailicht. En jij? De voormalige gouverneur antwoord: Ik heb ook geen probleem. Ik ga met de metro.

Rostechnologie

Het hoofd van het staatsbedrijf Rostechnologie, Sergei Tsjemezov heeft een nieuw voorstel ingediend bij de regering. De lijst van bedrijven die tot de holdingstructuur zouden kunnen gaan behoren is uitgebreid van 250 tot meer dan 500 bedrijven. Dit zijn voornamelijk bedrijven in de defensie-industrie. Overigens was al eerder overeengekomen dat de overheid een gouden aandeel in deze bedrijven in handen houdt. Het is echter onduidelijk of de overheid in de raden van bestuur zal worden vertegenwoordigd door directeuren van Rostechnologie of door ‘onafhankelijke’ overheidsfunctionarissen.

Daarnaast wil het staatsbedrijf zeggenschap krijgen over zes Federale Doelgerichte Programma’s (FTsP). Dit betreft aanbestedingen ter waarde van meer dan 1 triljoen roebels, waarvan bijna 730 miljard uit het federale budget. Naast de ministeries van defensie en industrie ontstaat er dan een derde (overheid) opdrachtgever in de defensie industrie. De beide ministeries betwijfelen of dat het doel van optimalisatie dient.

Experts zeggen dat geen oligarch ooit een dergelijk ‘sprookjesachtig’ mandaat heeft gekregen. ‘Er ontstaat een machtsmonopolie in de defensiesector met minimale mogelijkheden voor controle van de kant van de overheid. Voorstanders van het plan gaan ervan uit dat een staatsbedrijf een effectievere opdrachtgever zal zijn dan de ministeries. (Kommersant)

Onderzoekscommissie

Dmitrii Dovgii is uiteindelijk toch ontslagen. Hij zou zijn boekje te buiten zijn gegaan in de zaak Koljada (Trast, Tomskneft, Joekos) (Kommersant)

De geruchtmakende zaak Storsjak (voormalig onderminister van financiën) krijgt een nieuwe hoofdrechercheur. De verdediging zegt dat Khomitsky, die tot nu toe leiding gaf aan het onderzoek, alle wetten overtreed. Zijn bazen zeggen dat hij het te druk heeft met andere zaken. Khomitsky doet bijvoorbeeld ook die andere geruchtmakende zaak tegen Frenkel, de verdachte in de moord op plaatsvervangend directeur van de centrale bank Kozlov. (Kommersant)

Ik ben het spoor inmiddels kwijt. Is dit alles deel van een machtstrijd tussen verschillende veiligheidsorganen of lopen de genoemde rechtszaken werkelijk spaak? Alle twee kan natuurlijk ook.

Financieel systeem

Ekspert heeft samen met de Associatie van Russische Banken onderzoek gedaan naar het financiële systeem in Rusland. De bevindingen zijn inmiddels gepresenteerd aan de Maatschappelijke Raad. Na een analyse van de obstakels en mogelijkheden, wordt er geconcludeerd dat de economie zich slechts verder kan ontwikkelen met een verdere sociaal verantwoordelijke privatisering of kapitalisatie van tot nu toe ongewaardeerde activa.

Er wordt geconstateerd dat de doelstellingen voor de ontwikkeling van de banksector voor de periode 2004-2008 zijn gehaald. Deze doelstellingen betreffen met name een groei van de activa van financiële instellingen ten opzichte van het BBP. Dit is volgens de onderzoekers echter nog onvoldoende. Het probleem is tweevoudig:

1/ Het financiële systeem in Rusland is nog steeds zeer zwak. Er is groei, maar deze groei moet de komende jaren in veelvoud worden doorgezet.

2/De huidige groei gaat gepaard met twee processen: (a) de verstatelijking van het financiële systeem middels overheidsbanken zoals Sberbank, VTB, de Ontwikkelingsbank, de Russische Landbouwbank etc. En (b) de instroom van buitenlands kapitaal. Terwijl (a) een beleidskeuze is die teruggedraaid kan worden, is (b) praktisch onomkeerbaar. In 2007 groeide het aandeel van niet-residenten in het financiële systeem van 15.9% tot 25,1%.

Rusland heeft een grote bron van (eigen) langlopende en goedkope investeringen nodig, omdat:

1/ De slijtage (depreciation) van activa is enorm. Er wordt een percentage van 45-46% genoemd. Om met import te kunnen concurreren mag dit volgens de onderzoekers maximaal 25-30% zijn. Er wordt voorgerekend dat dit jaarlijks 30 tot 50 triljoen roebel aan investeringen in basiskapitaal vereist, een verdrievoudiging ten opzichte van nu.

2/In ontwikkelde landen zijn de cumulatieve activa van financiële instellingen vier tot zes maal zo hoog als het BBP. De helft van deze activa zijn ondergebracht in langlopende investeringsfondsen zoals pensioen- en verzekeringsfondsen. In Rusland bedragen de cumulatieve activa van financiële instellingen nog maar 65% van het BBP. Slechts 2,1% van het BBP is ondergebracht in pensioen- en verzekeringsfondsen. Om op het niveau van ‘ontwikkelde landen’ te geraken is er 70 tot 200 triljoen roebel nodig.

3/De huidige praktijk van financiële outsourcing leidt tot transactieverlies. De staat brengt haar spaarcenten onder op de buitenlandse markt voor een jaarlijkse rente van 3 tot 4%, terwijl Russische banken in het buitenland kortlopende kredieten gebruiken met een rentepercentage van 8 tot 11%. “Het verschil van 4 tot 6% wordt betaald aan buitenlandse financiële instellingen voor de spreiding van risico’s.”

Wat zijn de taken van het financiële systeem?

1/ Het financiële systeem moet de effectieve allocatie van middelen in de economie bespoedigen. Het gaat vooral om grootschalige infrastructurele projecten op basis van publiek private samenwerking.

2/Het financiële systeem moet de overheid bijstaan in de realisatie van sociale functies door de toegang tot financiële diensten zoals de eigen pensioenopbouw, verzekeringen en hypotheken te vereenvoudigen. Ook Rusland wacht een vergrijzing. Met een groei van het aantal gepensioneerden van 33% en een gemiddeld pensioen van 20.000 roebel is er in 2020 1,5 triljoen roebel per maand nodig. Op dit moment hebben private pensioenfondsen en levensverzekeringen in totaal slechts 480 miljard roebel in kas, ongeveer 2% van het BBP. Dit zou vele tientallen malen hoger moeten liggen.

3/ Op dit moment zijn alleen de overheidsbanken gericht op de versteviging van de Russische financiële soevereiniteit, oftewel onafhankelijkheid van externe crisis en een eigen invloedrijk besluitvormingscentrum gericht op de belangen van Russische investeerders op de interne en externe markten. Transnationale banken dienen volgens de onderzoekers niet de belangen van Rusland. Zij richten zich in de regel op het stimuleren van de consumptie en minder op investeringen. Dit leidt tot een groei van de import en beperkt de groeimogelijkheden van de reële sector van de eigen economie.

Waar valt er geld te halen?

1/ Gezinsspaarrekeningen vormen in Rusland slechts een beperkte bron van langlopende middelen. Door het hoge inflatie en het lage vertrouwen in financiële instituten wordt er minder gespaard dan een jaar terug. 8,9% van inkomsten in 2007 en 10,3% van inkomsten in 2006. Zonder de tegoeden van Russen in het buitenland mee te rekenen is het potentieel van spaartegoeden zo’n 3 tot 5 triljoen roebel.

2/De overheidsfondsen, bedoelt als sterilisatiemiddel en appeltje voor de dorst, omvatten nu ongeveer 3,8 triljoen roebel. In de komende jaren kan dit totaal groeien tot 8 tot 9 triljoen roebel. “Niemand zegt dat we geen ‘airbag’ nodig hebben. De mate waarin we geld opzij zetten moet echter wel verstandig zijn. De risico’s moeten opnieuw gewaardeerd worden.” De aantrekkelijkheid van bijvoorbeeld US staatsobligaties neemt af en het is duidelijk dat de huidige inflatie voornamelijk veroorzaakt wordt door niet-monetaire factoren. De onderzoekers zien de mogelijkheid om de helft of twee derde van de spaarcenten in het eigen financiële systeem pompen.
Het is duidelijk dat deze twee bronnen (plus 2,8 triljoen buitenlandse investeringen in 2007, JM) onvoldoende zijn. Daarom kijken de onderzoekers naar andere mogelijkheden.

3/ De onderzoekers hebben berekend dat anno 2008 minder dan 7% van de nationale rijkdommen gekapitaliseerd is. Het gaat bijvoorbeeld om grond, grondstoffen, onroerend goed, patenten en auteursrechten. Krijgen deze activa een duidelijke marktwaarde dan kunnen ze gebruikt worden als onderpand voor krediet en opgenomen worden als activa in het financiële systeem. De onderzoekers hebben berekend dat het kapitaliseren van 10 tot 15% van deze potentiële activa het financiële systeem een injectie kan geven van 70 tot 120 triljoen roebel. De belangrijkste conclusie van het rapport is dan ook dat hier het verschil te maken is.
Wat moet er gebeuren?

Het obstakel is de onderontwikkelde juridisch basis van het private eigendom. Ekspert trekt een parallel met de ideeën van Hernando de Soto in Zuid-Amerika. Privaat eigendomsrecht is onvoldoende juridisch geformuleerd en kan daarom niet dienen als onderpand voor leningen en als basis voor ontwikkeling van klein onderschap. Het advies is dus om enerzijds haast te maken met het verbeteren van de wetgeving voor de bescherming van privaat eigendom, met het kadaster, de onroerend goedbelasting etc. Anderzijds kan er gekeken worden naar het privatiseren van grondstofvoorraden. Nu wordt er gewerkt met licenties, waarbij slechts een deel van de rechten overgedragen worden en op de balansen van bijvoorbeeld Gazprom terecht komen. Meer eigendomsrechten voor Gazprom betekent een hogere marktwaarde voor het bedrijf en zo meer liquide middelen. De voorwaarde is dat dergelijke activa niet in handen mogen komen van buitenlandse eigenaren.

Herfinanciering banken

De Associatie van Russische Banken heeft een klacht ingediend over de veilingen waarop banken kunnen meedingen naar kredieten verstrekt door het Ministerie van Financiën. De rentevoet ligt te hoog (7,25%), de termijnen te kort (slechts 4 weken) en de procedures te ondoorzichtig. Zo worden er geen gegevens verstrekt over de deelnemers en de geplaatste biedingen. Bekend is wel dat er op 18 april slechts 23,5 miljard van de geplande 300 miljard roebel krediet is verstrekt.

Kommersant citeert Podgoezov van Renaissance Capital: ‘Het ministerie en de Associatie van Banken hebben andere doelen. Het ministerie wil een liquiditeitscrisis voorkomen, de banken willen langlopende kredieten voor de ontwikkeling van het bedrijfsleven. Ik betwijfel of dat laatste wel een zaak van de overheid is.’

Prijzen basisproducten

De afspraak tussen producenten, supermarktketens en de overheid over het bevriezen van de prijzen van enkele basisproducten loopt af op 30 april. Minister van Landbouw Gordejev zegt dat de overeenkomst niet verlengd zal worden. De piek op de wereldmarkt is voorbij. De prijzen zullen licht blijven stijgen. De koopkracht van de bevolking neemt immers toe en de onkosten voor productie stijgen. De overheid kan de minima beter beschermen met bijvoorbeeld voedselbanken. (Rossiiskaja Gazeta) De Federale Antimonopolie Dienst heeft plannen voor het aanscherpen van de regels voor winkelketens en markten. (Rossiiskaja Gazeta)

Wonen op de datsja 2

Via Rossiiskaja Gazeta konden datsjabezitters stellen hun vragen stellen aan een juriste. Aanleiding is de beslissing van het Constitutionele Hof, dat de weg opent voor het legaal bewonen van buitenhuisjes.

Ik vat samen: Wie zich in zijn of haar datsja wil inschrijven moet eerst een uitspraak bemachtigen van de lokale rechtbank, waarin het huis voor langere tijd bewoonbaar wordt verklaard. De rechtbank zal een bouwkundige aanstellen om te bepalen of het huis technisch bewoonbaar is. Met deze uitspraak dient de eigenaar zich voor de eigenlijke registratie te wenden tot de lokale afdeling van de Federale Migratiedienst. De kans is aanwezig dat de Migratiedienst moeilijk blijft doen. In principe staat de dienst in zijn recht tot het parlement het besluit van het Hof in de wet heeft opgenomen. Dit mag maximaal 6 maanden duren. Voorlopig kan men juridisch moeilijkheden blijven verwachten.

Private bewakingsbedrijven

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken wil de wet voor private bewakingsbedrijven (TsOP) aanpassen. Er zijn in Rusland 27.000 bewakingsbedrijven actief met in totaal 800.000 medewerkers. De markt groeit jaarlijks met 15 tot 20%. In Moskou is nog slechts 30% van de bewakers werkzaam geweest in de rechtshandhaving of het leger. Veel hebben niet eens de dienstplicht doorlopen. Jaarlijks komen er 50.000 klachten binnen over bewakers. Private bewakingsbedrijven worden gebruikt voor gewelddadige overnames van bedrijven en agenten worden soms niet toegelaten op bedrijfsterreinen.

“Het moet verboden worden om privélegers op te bouwen.” Volgens het voorstel worden de wapens die bewakingbedrijven gebruiken eigendom van de politie en vervolgens (gratis) verhuurd aan de bewakers. Zo kunnen er beperkingen worden ingevoerd op het kaliber wapens. Ook mogen de bewakers zich niet langer in camouflagekleding kleden. Het verschil met militairen moet duidelijk zichtbaar zijn.

De individuele aansprakelijkheid van bewakers wordt duidelijker omschreven. Wie over de schreef gaat mag niet langer in de branche werken. Is er sprake van systematische overtredingen van de kant van de leiding, dan wordt ook het bedrijf bestraft.

Milieurating Russische regio’s

Milieuorganisatie ‘Groene patrouille’ heeft een online milieurating gelanceerd, vermeldt Kommersant. Elke regio wordt beoordeeld op de ecosfeer, de technosfeer (vervuiling industrie) en de sociale omgeving. De scores worden dagelijks bijgehouden op basis van officiële bronnen, media, milieuorganisaties en vrijwilligers. Momenteel is het goed toeven in de Belgorod Oblast. Inwoners van de Tsjeljabinsk Oblast mogen zich eens flink achter de oren krabben. Op zich niets nieuws. Naast een interactieve kaart heeft de site het laatste regionale milieunieuws: http://www.greenpatrol.ru

Maatschappelijke controle op gevangenissen

Vijf jaar lang heeft het wetsvoorstel ‘over maatschappelijke controle op de naleving van de mensenrechten in het gevangeniswezen’ op de plank gelegen. De tweede lezing is nu eindelijk door het parlement. Ondertussen is het document wel afgezwakt. De Maatschappelijke Raad krijgt weliswaar toegang tot gevangenissen, maar vergassingsbezoeken zijn in tegenstelling tot de eerste versie van het voorstel niet meer mogelijk. Ook is het in de nieuwe versie niet mogelijk om alleen met gevangenen te spreken. Er zal altijd bewaking aanwezig zijn.

Mensenrechtenactivist Lev Levinson vindt dat de maatschappij met zo’n wet niets opschiet. De opstellers denken dat het voorstel zo de meeste kans heeft om aangenomen te worden. De Maatschappelijke Raad is verdeeld. (Kommersant)

Positief effect verkeersregels

Volgens een onderzoek van het VTsIOM hebben de verscherpte verkeersregels effect. 42% van de automobilisten zegt minder vaak de verkeersregels te overtreden. 32% zegt dat hun gedrag is veranderd, maar niet veel. 26% ziet geen enkele verandering. Op mannen maken de hogere boetes meer indruk dan op vrouwen. Respectievelijk 45% en 38% heeft zijn of haar gedrag verbeterd. 53% van de ondervraagden is na de invoering van de hogere boetes de veiligheidriem gaan dragen. Voor automobilisten met een inkomen boven de 15.000 roebel is dit 58%, voor respondenten met een lager inkomen 46%. (Kommersant)

Georgië

Rossiiskaja Gazeta citeert Lavrov over situatie in Abchazië aan de vooravond van de vergadering van de Veiligheidsraad op 23 april: “Wij verwachten dat er tijdens deze bijeenkomst gekeken zal worden naar wat er concreet in dit gebied gebeurd. Waarom vliegen er niet voor het eerst onbemande vliegtuigjes, waar ze niet mogen vliegen, boven de zone die bepaald is bij de akkoorden van Moskou en erkend is door de Veiligheidsraad. Deze Veiligheidsraad heeft bovendien daags terug beide partijen opgeroepen deze akkoorden strikt na te leven.”

Kommersant bericht de volgende dag dat de Veiligheidraad geen resolutie heeft aangenomen over ‘de Georgische problematiek’. De Russische woordvoerder Tsjoerkin merkt op dat de video, waarop volgens Georgië te zien is hoe een Russische straaljager het ombemande vliegtuigje neerhaalt, niet in de Veiligheidsraad getoond is. Er werden slechts wat foto’s van veraf getoond. Slechts één lid van de Veiligheidsraad steunde de Georgische afvaardiging in hun berichtgeving over het neerhalen van het spionagevliegtuigje, aldus Tsjoerkin.

Bij het bekijken van de video werd ik erop gewezen dat het ombemande vliegtuigje op de beelden zich boven de zee bevond. De Abchaziërs toonden de brokstukken in een berglandschap. Russische militaire experts suggereren dat het beelden zijn uit een van de Balkan oorlogen.

NAVO woordvoerder Robert Simmons uitte op bezoek in Tbilisi publiekelijk zijn twijfels over de onpartijdigheid van Rusland. De NAVO erkent voor het eerst duidelijk dat de alliantie niet tevreden is met de huidige vorm van de vredesmissie in Abchazië en Zuid-Ossetië, concludeert Kommersant.

Saakasjvili deed er vervolgens een schepje boven op door te stellen dat Georgië de mogelijkheid onderzoekt om het mandaat van de Russische vredesmissie te beëindigen. Kommersant schrijft dat Georgië elk moment het recht heeft om zich uit de akkoorden terug te trekken. Georgië zal dit echter alleen doen wanneer er een alternatieve (NAVO) missie voorhanden is of wanneer het een open oorlog wil starten.

Ik lees zojuist dat een Georgische krant een NAVO woordvoerder zou hebben geciteerd die zijn steun uitsprak voor een NAVO missie in Abchazië. Dezelfde woordvoerder haastte zich vervolgens om deze uitspraak te ontkennen. Komende week waarschijnlijk meer.

De eerste spreker van het Georgische parlement Nino Boerdzjanadze heeft aangekondigd dat zij bij de komende verkiezingen niet de lijst van ‘Saakasjvili’s partij’ zal aanvoeren, meldt Kommersant. Boerdzjanadze was sinds 2001 eerste spreker van het parlement. Boerdzjanadze: “Hoewel Georgië zich in de juiste richting ontwikkeld, moeten er vanuit een tactisch oogpunt veel zaken veranderen en vereisen de politieke processen een correctie.” President Saakasjvili verliest zo ook zijn derde partner uit de rozen revolutie.

EU en mensenrechten

Kommersant bericht dat vertegenwoordigers van PACE voor het eerst gesproken hebben met de Parlementaire Raad. MR lid Sokolov: “De rapporteurs hebben, zo lijkt het, een behoorlijk vooringenomen houding ten opzichte van de Maatschappelijke Raad, gevormd uit de berichtgeving in de buitenlandse pers. De Europeanen betwijfelen of een organisatie, waarvan een derde van de leden benoemt wordt door de president wel democratisch is. Het was nodig hen onze procedures uit leggen en het lijkt me dat we hen hebben weten te overtuigen.

Poetin en Medvedev spraken met commissaris voor de mensenrechten Thomas Hammarberg. Volgens Pamfilova, die bij de gesprekken aanwezig was, wees de commissaris op burgerslachtoffers bij veiligheidsoperaties in de noordelijke Kaukasus. Poetin bevestigde dat hij zich daarvan bewust is, maar wees er ook op dat er in tegenstelling tot voorgaande bezoeken niet langer berichten zijn over martelingen in Tsjetsjenië. Er werd ook gesproken over de nog steeds niet geïdentificeerde slachtoffers van de eerste Tsjetsjeense oorlog. Poetin voerde aan dat dit niet alleen burgers, maar ook Russische soldaten betreft. Dit maakt de zaak voor Hammarberg niet anders. Het probleem moet worden opgelost. De commissaris adviseert om een positie in het leven te roepen die het mensenrechtenbeleid in zowel de uitvoerende als de wetgevende macht coördineert. Dit lijkt me een soort ministerspost. Ook moet de ombudsman voor mensenrechten meer mandaat krijgen.

Het gesprek ging verder over de ratificatie van protocol 14 voor de hervorming van het Europese Hof en een definitieve afschaffing van de doodstraf. Volgens Kommersant verwees Poetin Hammarberg naar Medvedev. Medvedev zou beide vragen hebben ontweken. Rossiiskaja Gazeta schrijft dat Poetin heeft gezegd dat Rusland over de afschaffing van de doodstraf blijft denken, maar dat dit niet tegen de wil van de bevolking in zal worden doorgedrukt. Ook protocol 14 blijft lastig. Het parlement wil het verdrag niet ratificeren. Hammarberg vraagt zich af hoe het kan dat dit het enigste verzoek is van president Poetin dat het parlement niet uitvoert. Er zijn er overigens wel meer van dat soort gevallen, bedenk ik me. Veel politieke wil voor het ratificeren van protocol 14 is er echter niet. Dat is wel duidelijk.