4/16/07

Verlichting NGO wet op zijn vroegst in augustus

12/04/2007
http://www.rg.ru/2007/04/12/pamfilova.html


Woensdag 11 april sprak Vladimir Poetin met Ella Pamfilova, de voorzitster van de presidentiële raad voor de ontwikkeling van instituties van de een burgermaatschappij en mensen rechten. Onderwerp van gesprek was de lobby voor afzwakking van de scherpe kanten van de NGO wet.

Pamfilova sprak onder andere over de vergaderingen over de uitwerking van de nieuwe NGO wet met deelname van vertegenwoordigers van de presidentiële administratie, het ministerie van economische ontwikkeling, leden van de Maatschappelijke raad, de geautoriseerde ombudsman voor mensenrechten en vertegenwoordigers van enkele NGO’s.

Volgens Pamfilova was het een interessant gesprek met geïnteresseerde mensen. ‘De algemene positie is dat op dit moment er nog niet voldoende materiaal is voor een objectieve waardering van het inwerking treden van de wet. Dit zal niet eerder zijn dan augustus van dit jaar en tot die tijd werken we aan een reeks voorstellen met een breed draagvlak.'

In Poetins woorden zijn er tot op dit moment geen serieuze problemen gevonden en is er tijd nodig om de verschillende voorstellen te verenigen.

Pamfilova benadrukte dat het monitoren van problemen in verband met het inwerking treden van de nieuwe wet voort duurt en dat er al een aantal algemene voorstellen zijn om enkele vereisten van de wet te vereenvoudigen. Het gaat dan met name om de procedures van de financiële audit.

Sterke groei westerse investeringen in logistiek rondom Moskou

10/04/2007
http://www.kommersant.ru/


De wekelijkse business guide van Kommersant schrijft over de groeiende buitenlandse investeringen in opslagruimte en magazijnen rondom Moskou. Het totaal aan investeringen in logistieke complexen groeide in het afgelopen jaar tweevoudig. Volgens marktprognoses zal de vraag voorlopig niet afnemen ondanks de bouw dit jaar van ongeveer 1.2 miljoen vierkante meter magazijnruimte van hoge kwaliteit.

Terwijl er in 2005 250 miljoen dollar geïnvesteerd werd in opslagruimte in de Moskou Oblast, groeide het totaal in 2006 tot 450 miljoen. De investeringsgroei komt met name uit fondsen met buitenlands kapitaal. Kommersant noemt onder andere investeringen AIG European Real Estate (60 miljoen dollar voor 70 duizend m2), Raven Russia Unlimited (110 miljoen dollar voor 115 duizend m2) en Fleming Family and Partners (40 duizend m2). FF&P Russia Real Estate Development gaat 260 duizend vierkante meter magazijn bouwen op een zojuist aangekocht kavel van 50 hectare.

De interesse van de westerse investeerders wordt in de eerste plaats gewekt door het vroege stadium van de ontwikkeling van de markt en de enorme onbevredigde vraag. De vraag naar consumptiegoederen in de regio stijgt. De overbevolking van Moskou en de bouw van vele nieuwe winkelcentra leiden tot een gebrek aan kwaliteitsmagazijnen. De totale vraag is hoger dan 1 miljoen vierkante meter en het tekort zal de komende twee jaar aanhouden.

Ondanks de voortdurende stijging van de bouwkosten ligt de winstmarge voor de projectontwikkelaar rond de 16-18%. Opkopers en investeerders hebben een winstmarge van 11-13%. Het is karakteristiek voor deze markt dat de ontwikkelaars hun projecten snel doorverkopen aan investeerders.

Veel Moskouse investeerders richten zich op expansie door middel van grote logistieke netwerken in de regio’s en andere GOS landen. Zo bouwt het bedrijf Evrazia op dit moment twee magazijnen rondom Jekaterinenburg. Eén van 240 duizend m2 en een ander van 200 duizend m2.

De concurrentie op de markt rondom Moskou neemt toe en binnenkort kan de huurder of koper kiezen uit verschillende opties. Ontwikkelaars richten zich daarom vooral op zeer grote projecten van 200 tot 600 vierkante meter die voldoen aan internationale eisen. Ook ontwikkelen ze netwerken van projecten met gestandaardiseerde diensten en uniforme tarieven.

De grote vraag leidt ertoe dat veel huurcontracten al worden gesloten voordat het project wordt opgeleverd . Als de bouw gereed is zijn de meeste magazijnen al bezet. In 2006 werden 62% van de huur- en koopcontracten al vier tot acht maanden voor de exploitatie van het gebouw getekend. Het aandeel vacante opslagruimtes is in de A klasse slechts 1% en in de B klasse 3%. Het ligt in de verwachting dat deze tendens in het komende jaar blijft bestaan, hoewel door de hoeveelheid nieuwbouw het aandeel projecten dat pas na oplevering verhuurd of verkocht wordt iets zal toenemen.

Een willekeurige zeer snel groeiende markt in Rusland wordt al snel gevaarlijk. De explosieve groei van huisprijzen leidde tot duizenden bedrogen co-investeerders, waarvan de meesten hun geld nooit meer terug zullen zien. Volgens een analyse van Blackwood is er in 2006 bij slechts 40% van de geplande magazijnen daadwerkelijk met de bouw begonnen. Potentiële kopers en huurders moeten daarom goed oppassen voordat ze in een onafgebouwd project investeren.

Tegelijkertijd groeien de pretenties van de eigenaren van de magazijnen. Zij zijn geneigd om hun ruimte door te verkopen aan strategische investeerders en stellen zich daarom zeer voorzichtig op jegens huurders. Het is karakteristiek dat eigenaren van kwaliteitsmagazijnen de laatste tijd geen kleinere oppervlaktes dan 2 duizend m2 willen verhuren. Aan de vraag naar dergelijke kleine oppervlaktes -3,6% van de totale vraag – kan niet worden voldaan. Een andere niet ontwikkelde niche zijn de gekoelde opslagruimtes.

De ontwikkeling van de markt richt zich vooral op de gebieden naast de nog te bouwen centrale ring rondom Moskou (TsjKAD) . Veel ontwikkelaars hebben daar al tientallen hectaren land opkocht. Op dit moment bevinden de meeste magazijnen zich nog rondom de bestaande Moskouse ring (MKAD). Volgens gegevens van het bedrijf Knight Frank staat 74% van de modernen opslagruimte 25 tot 45 kilometer buiten de MKAD.

De laatste tijd groeit ook de interesse van projectontwikkelaars in de bouw van industrieparken dat een complexe ontwikkeling van de omgeving inhoudt. Dit wordt gestimuleerd door een programma van de overheid van de Moskou Oblast voor de bouw van industriegebieden. De bouw van een eerste internationaal eco-industriepark is aangekondigd in het Klinskii Raion. Het plan omvat een logistiek complex maar ook gebouwen voor industrie, huisvesting en kantoren. Andere voorbeeld en van zulke projecten zijn het Alex Hartmann park rondom Lobnja en het multifunctionele park ‘Belyi Rast’ in de Dmitrovsk Raion.

Gedurende 2007 moet er volgens de plannen rond de 2 miljoen vierkante meter opslagruimte verrijzen. Volgens de schattingen van Blackwood zal slechts 700 duizend klaar zijn voor gebruik.

Weer een ronde losse flodders

14/04/2007
http://www.rg.ru/2007/04/14/ssha-depytati.html
http://www.rg.ru/2007/04/13/partii.html
http://www.rg.ru/2007/04/14/sovfed-gosdep.html
http://www.rg.ru/2007/04/14/berezovskij.html
http://www.rg.ru/2007/04/12/timoshenko.html


De herinneringen aan de koude oorlog blijven rondspoken. De doema en het congres reageren verontwaardigd over de open intenties van de Amerikaanse overheid om projecten te financieren die in het teken staan van de aankomende electorale campagnes voor het parlement en het presidentschap. Ook tycoon in ballingschap Berezovskii en de Oekraïense politica Julia Timosjenko deden deze week een duit in het zakje.

Het Russische parlement en het congres reageerden fel op een rapport van de Amerikaanse overheid waarin omschreven wordt hoeveel van het geld van de belastingbetaler wordt besteed aan democratiseringsprocessen in andere landen en waarom.

Het parlement kwam tot een gemeenschappelijke verklaring dat de plannen van de VS veroordeelt ‘niet alleen als een poging tot ruwe pressie op de Russische Federatie maar ook als het streven om onze soevereiniteit te schaden.’ De woordvoerder van de commissie voor internationale zaken, Kosatsjev, zegt dat de discussie over de voortgang van de Russische democratie volledig op zijn plaats is en best vaker mag gevoerd mag worden. ‘Ik ben er echter categorisch tegen dat deze discussie telkens gevoerd moet worden wanneer de administratie van de VS een rapport presenteert.’

Het congres wijst op de rol van de VS in de gekleurde revoluties van de laatste jaren. ‘De realisatie van dergelijke voornemens van de VS hebben in enkele onafhankelijke voormalige Sovjet staten geleid dat bedroevende resultaten.’ Enkele congresleden opperden om een fonds voor de bescherming van de Amerikaanse Democratie op te richten. Anderen vragen zich waarom Rusland De VS eigenlijk steunt door het stabiliteitsfonds in Amerikaanse staatsobligaties te beleggen.

De maatschappelijke commissie zegt nooit akkoord te gaan met twijfelachtige oordelen. ‘Wij kennen als geen ander onze eigen problemen en zijn zelf meer dan anderen geïnteresseerd in het ontwikkelen van volwassen instituties van een burgermaatschappij en een rechtstaat. De laatste tijd zijn er in Rusland veelzijdige rapporten geschreven over de problemen van de ontwikkeling van democratische instituten, maar de auteurs van de administratie van de VS hebben niet de minste interesse in hun inhoud getoond’.

De experts reageren gematigder. Nikonov: ‘ Dat buitenlandse fondsen trainingen verzorgen voor partijfunctionarissen en leiders van verschillende politieke krachten is niets nieuws onder de zon. Het is een volkomen realistisch scenario. Makarkin verklaart de felle reactie van de politici vanuit de zenuwachtige situatie rondom de aankomende verkiezingen. Chomjakov wijst op spanningen binnen de internationale NGO’s en hun Russische filialen en recipiënten ten gevolge van de recente verharding van de NGO wet .

In een deze week gepubliceerd artikel van de Guardian verklaart Berezovskii zijn kapitaal en ervaring in te zetten voor een gewelddadige machtswisseling. ‘het is onmogelijk het regime te veranderen met democratische middelen.’ Ik heb al contacten met personen in de kringen rondom Poetin, ‘dreigt hij. Rossiiskaja Gazeta belde de auteur van het artikel met de vraag waarom een gerespecteerde krant zich leent als tribune voor dergelijke uitspraken. Volgens Ian Cobain vond het interview al afgelopen november plaats en heeft de krant het recht om alle informatie die het krijgt met de samenleving te delen.

De pers woordvoerder van Poetin, Pleskov, is van mening dat een persoon die oproept tot geweld geen gebruik kan maken van zijn rechten onder de Europese conventie voor de bescherming van de rechten van de mens. De Russen vragen al langer om uitlevering van Berezovskii. Een Britse rechter besloot echter later deze week dat Berezovskii niet tot geweld heeft opgeroepen tegen Britse burgers en dat er daarom geen reden is tot het wegnemen van zijn rechten als politieke asielzoeker.

Ook lekte deze week de inhoud uit van een door Timosjenko geschreven artikel voor publicatie in het Amerikaanse Foreign Affairs. Volgens Rossiiskaja Gazeta roept een van de leiders van de oranje revolutie het westen op tot een hervatting van de koude oorlog met Rusland. ‘Het artikel concludeert dat om de macht van Kremlin in te perken en de Russische expansie tegen te gaan, Europa zich moet verenigen tegen haar gemeenschappelijke vijand Rusland. Timosjenko trekt een historische vergelijking met de afwachtende houding van de Europese naties ten tijde van de opkomst van Fascistisch Duitsland. Het artikel sluit, volgens de krant, af met een citaat van een van de vaders van de koude oorlog George Kennan.

Heineken democratiseert Rusland, maar of het bedrijf daar zelf zo blij mee is …

13/04/2007
http://www.expert.ru/articles/2007/04/13/Heineken/


Vandaag (13 april 2007) is de werknemersorganisatie van de Heineken fabriek in Sint Petersburg een Italiaanse staking begonnen. De werknemers eisen een hoger salaris, gevarengeld en een systeem met premies. De kans is groot dat de arbeiders iets zullen krijgen van wat ze willen. De biermarkt kent immers een sterke concurrentie om ‘een plaatsje in de zon’ en een staking zou slecht uitkomen voor de plannen van de managers van Heineken. Ondertussen wint de vakbondsbeweging in Rusland elk jaar aan kracht. En niet zonder hulp van hun westerse collega’s.

De arbeiders van de bierfabriek Heineken in Sint Petersburg begonnen vandaag een zogenaamde Italiaanse staking, d.w.z. precies volgens de schema’s wreken, met navolging van alle instructies en zonder overwerk. De staking is geen verrassing. Een week geleden stuurden de leiders van de vakbond een brief aan de generale directeur van de bierfabriek Heineken Oleg Bokov waarin een salarisverhoging van 30% geëist werd, alsmede een vorm van gevarengeld, premies en een dertiende maand.

Volgens de voornaamste werknemersorganisatie ‘Sotsprof’ werken er op dit moment rond de 450 arbeiders in de fabriek waarvan er ongeveer 400 lid zijn van de vakbond. Het gemiddelde salaris is 485 tot 515 euro. De mediawoordvoerster van Heineken Anna Meleshina spreekt echter van 248 vakbondsleden en een gemiddeld salaris van 905 euro. ( Wij brengen de lezer in herinnering dat het gemiddelde salaris in Peterburgse verwerkingsindustrie in 2006 uit 392 euro bestond.)

De gebeurtenissen zijn volgens Melshina een vorm van ‘onbegrijpelijke, incorrecte agressie ten gevolge van gemanipuleerde feiten en maatschappelijke opinie.’ ‘Het is niet logisch’, zegt de woordvoerster nadat zij er op wijst dat er vanuit de leiding van het bedrijf in mei een jaarlijkse evaluatie van functies en salarissen plaats vindt. ‘Heineken zet zijn strategie voort en houdt zich aan de wet’. ‘Van tijd tot tijd sturen de werknemers hun eisen aan de leiding. Dit is een normaal aspect van bedrijfsvoering. De leiding, op zijn beurt heeft volgens de wet een maand om te reageren’, zegt Malashina.

Ondertussen is Sokolov boos. ‘Dit zegt ons niets. Ze willen slechts de onderhandelingen vertragen. Waarom wachten? In het licht van de economische situatie is er geld. Wij beëindigen de actie slechts dan wanneer er serieuze onderhandelingen worden gevoerd met de vakbonden’, dreigt hij.

Heineken heeft echter gelijk wanneer het zegt dat er geen sprake is van een staking. De wet erkent een Italiaanse staking immers niet als staking. Juridisch gezien is er in de fabriek niemand aan het staken, verklaart ook de voorzitter van de Russische federatie van vakbonden Oleg Babitsj.

Een vergelijking met de bekende Ford arbeiders is op zijn plaats. Deze stakers hebben een rijk verleden van confrontaties met de leiding van hun fabriek. In het begin maakten de werknemers van Ford gebruik van de al genoemde Italiaanse variant, maar in dit jaar gingen ze over tot een volledige staking. Zo bereikten zij een collectief akkoord voor een jaar met een salarisverhoging van 14 tot 20%, een jaarlijkse vergoeding in geval arbeidsongeschiktheid ten gevolge van een ongeluk op het werk, een begrenzing van het aantal contracten op oproepbasis tot 6% onder normale en 20% onder bijzondere omstandigheden en het samenstellen van een werkgroep voor bestudering van arbeidsstandaarden zoals die ook in Duitsland bestaat.

Het valt op dat hoewel de arbeidsomstandigheden en de salarissen in Russische vestingen van westerse bedrijven beter zijn dan bij de eigen fabrieken , de werknemers van de Russische fabrieken niet staken en zich zelfs niet bijzonder druk maken. Waarom is dit zo? Volgens de theorie bevredigt een willekeurige salarisverhoging de werknemers slechts voor zes maanden. Daarna zijn de arbeiders van mening dat de werkgever nog iets moet geven. Ze komen opnieuw met hun eisen en beginnen vervolgens te staken.

Babitsj denkt dat leeftijd en psychologische factoren een rol spelen. In de nieuwe bedrijven werken mensen van een jonge en middelbare leeftijd, die onbevangen naar de toekomst kijken. Zij zijn ambitieuzer , mobieler en minder angstig om voor hun rechten op te komen. Een andere belangrijke factor is het voorbeeld van het westen. De filialen van grote globale ondernemingen betalen meer voor minder arbeid. Daarnaast richten steeds meer internationale vakbonden hun aandacht op de landen in Oost Europa en Rusland. Vakbondsverbanden binnen multinationals zoeken contact met plaatselijke werknemersorganisaties en leren hen hoe arbeiders effectiever voor hun belangen kunnen opkomen. Niet zelden sturen de werkgevers hun werknemers naar buitenlandse fabrieken en snijden zich zo zelf in de vingers. Thuisgekomen, verwachten de werknemers dezelfde voorwaarden voor zichzelf als waarmee zij over de grens kennis mee gemaakt hebben. Het argument dat zij het in vergelijking tot anderen in Rusland goed hebben gaat dan niet meer op.

De strijdt voor eigen rechten is een waardige zaak. Er is echter ook een ‘maar’. Wanneer de Russische arbeiders van westerse bedrijven naar Europese maatstaven betaald krijgen valt er een belangrijke reden weg waarom deze bedrijven hun productie naar ons land verplaatst hebben.

Het is zeker waar dat de werknemersorganisaties van internationale bedrijven ervaringen en kennis uitwisselen, bevestigt Koedrjashov. ‘De werknemers van Russische bedrijven oriënteren zich steeds meer op globale knowhow en proberen dit te gebruiken om druk uit te oefenen op hun werkgevers. Daarnaast speelt de succesvolle actie van de Ford-werknemers een rol. Daarbij komt nog dat de salarissen van de Russische arbeiders van Heineken lager ligt dan bij de meerderheid van de fabrieken in andere landen, legt de analyticus uit.

Koedrjashov denkt ook dat het fabriekspersoneel in een gewonnen positie staat omdat de concurrentie op de markt nu erg sterk is en Heineken het zich niet kan veroorloven om haar marktaandeel te verliezen vanwege een staking. ‘De werknemers zullen hun eisen zeker ingewilligd zien worden. Het bedrijf is ook niet geïnteresseerd in een staking die de aandacht van de wereldpers naar zich toetrekt.’

Volgens schattingen van een analyticus van het investeringsbedrijf Troika Dialog, Viktoria Grankina, heeft Heineken op dit moment een marktaandeel van 16%. ‘Hun aandeel is de laatste tijd gegroeid en ze bezetten nu de derde plaats. Daarnaast neemt de groei van biermarkt af. Terwijl de markt vorig jaar met 10% groeide, is de groei dit jaar ongeveer 5 tot 6%. De reden is de verzadigde markt’, legt de analyticus ons uit.

Deze staking heeft een voorbeeldfunctie voor andere bedrijven in de sector. ‘De staking zal andere bierproducenten, ook Russische bedrijven, verontrusten. Het voorbeeld van Ford werd gebruikt door de werknemers van ‘Aftoframos’ en het precedent van Heineken kan zijn invloed hebben op ‘Inbev’, oppert Koedrjashov. Evgenii Gavrilenkov, de belangrijkste econoom van Troika Dialog verwacht een salarisstijging van rond de 10%. In de nabije toekomst zal het aantal stakingen in ons land geleidelijk toenemen en de werknemers zullen hun eisen ingewilligd zien worden, voorspelt Gavrilenkov.

De reden van de stakingen is volgens de analyticus duidelijk. De welvaart van de bevolking groeit geleidelijk. ‘Er was een periode waarin de bevolking arm was en net rond kon komen. Nu de primaire behoeftes bevredigd kunnen worden groeien ook de verwachtingen ‘, verheldert Gavrilenkov. Volgens zijn prognoses zullen de vakbonden geleidelijk een significante plaats innemen in de dialoog tussen werknemers en werkgevers. ‘Dit is de volgende stap in de consolidatie van de maatschappij’.

Waar ligt de grens tussen demonstratie en provocatie?

16/04/2007
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=757313
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=758105
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=759103
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=759149
http://www.rg.ru/2007/04/16/miting.html


Het is niet eenvoudig om een genuanceerd beeld te vormen van de maatschappelijke en politieke achtergronden van de recente golf van protestmarsen. De roep om democratische rechten voor Russische burgers en het harde optreden van de mobiele eenheid wekt bewondering op voor de organisatoren en met name de in de internationale pers duidelijk aanwezige Kasparov. Het beeld vernauwt zich zo sterk rondom zijn persoon en de meest schandalige uitspattingen van de politie. Er is echter meer.

Rossiiskaja Gazeta bericht over zeven demonstraties in Moskou en één in Sint Petersburg. Als eerste noemt de krant de meest talrijke betoging in Moskou. Vijftienduizend jongeren van de jonge garde van de grootste partij Verenigd Rusland betoogden voor het huidige beleid met leuzen als ‘Rusland, democratie, soevereiniteit’. Dit is overigens niet de Nashi, de onzen, beweging, die zich wat makkelijker leent voor ridiculisering door de westerse media. De jonge garde is voor voortzetting van de huidige koers en tegen een revolutie - en geef ze eens ongelijk.

In de extreme hoek zit de DPNI, de beweging tegen illegale immigratie. Hun kamp is recentelijk versterkt met Dmitri Rogozin, de politicus van de voormalige partij Moederland, die zijn kansen op politiek succes zag keren na een openlijk racistische campagnespot op tv. Hij wil een nieuwe partij met de naam machtig Rusland oprichten. Ik geef hem weinig kans.

Enigszins afzijdig staat ook de Communistische partij. Zij protesteerden voor behoud van het mausoleum. Enkele weken terug organiseerden zij overigens een grotere mars met een in mijn ogen wat actuele thema’s: kloof tussen arm en rijk, de medicijntekorten voor gepensioneerden etc. Dat de KPRF nog lang niet weg is bewijst opnieuw hun tweede plaats van dit weekend tijdens in de regionale verkiezingen in Krasnojarsk Krai.

Interessanter zijn echter de protestacties vanuit de liberale hoek. Ook binnen deze groep kan er een onderscheid aangebracht worden. De SPS verzamelde 500 mensen op het Slavjanskaja plein. Volgens de politieke leider Nikita Belykh hadden dit er meer moeten zijn omdat 15 autobussen aangehouden zijn voordat zij de stad konden bereiken: ‘Ik denk niet dat deze actie speciaal op ons gericht is. De autoriteiten maken een grote fout wanneer het zich bemoeit met geciviliseerde vormen van protest.’ Belykh vertelt ook dat hij ook de demonstratie van de mars der ontevredenen op het Poesjkin plein heeft bezocht, niet als leider van een partij maar als mens. ‘Als leider van SPS kan ik de positie van mensen zoals Limonov en Anpilov niet steunen. Wij zijn tegen nationaalsocialistische ideeën en tegen een boycot van de verkiezingen.’

Ook Jabloko staat binnen de Russische politieke realiteit voor een keuze tussen deelname aan verkiezingen, d.w.z. systematische oppositie, of deelname aan de radicale oppositie van de straat. De ernst van deze discussie werd benadrukt door een brief van de Peterburgse Prokoereur aan het adres van de lokale leider Maksim Reznik waarin er gedreigd wordt dat de lokale afdeling de status van politieke partij kan verliezen wanneer het samen optrekt met ‘een ander Rusland’ in demonstraties zoals de voorgaande in Sint Petersburg waarbij op provocatieve wijze van de toegestane route wordt afgeweken. Reznik zegt in een reactie dat hij eerst wel eens een beslissing van een rechter wil zien.

De federale leider Javlinskii riep zijn Peterburgse partijgenoten op om niet deel te nemen aan de betoging van afgelopen zondag in het Venetië van het noorden. De lokale partij liet zich echter provoceren door een huiszoeking in hun kantoor. Verontwaardigd besloten zij toch deel te nemen aan de protestactie. Binnen de lokale overheid zijn er duidelijk figuren die op zoek zijn naar een reden om de partij te verbieden. Jabloko en in het bijzonder de Peterburgse afdeling is minder praktisch georiënteerd dan SPS en denkt sterk vanuit een eigen rechtvaardigheidsgevoel,  zo kenmerkend voor de liberale intelligentsia. Of dit verstandig is voor de consolidatie van het liberaal erfgoed in een politieke partij die bij machte is om aan het politieke proces deel te nemen is voer voor een lange discussie.

Wat betreft de mars der ontevredenen in Moskou is er nogmaals sprake van verschillende posities. De eerste is de positie van Kasparov die zich niet conformeert aan de hem toegewezen locatie maar toch het Poesjkin plein opzocht. De schattingen over het aantal demonstranten dat hem vergezelde zijn onduidelijk. Zeker niet meer dan duizend en naar alle waarschijnlijk enkele honderden inclusief de journalisten. Hier werden de meeste arrestaties verricht en de beste plaatjes geschoten.

Na de arrestatie van Kasparov –twee journalisten van Kommersant konden helaas niet verstaan wat hij in het Engels vanuit het raam van het ME busje riep. Zij dachten de woorden ‘Kremlin’ en ‘hell’ te kunnen onderscheiden – bewogen de niet gearresteerden zich richting het plein van Toergenev waar de lokale overheid een bijeenkomst had toegestaan.

Onderweg groeide de groep. De iets minder dapperen (of zij die na de verwachte arrestatie van Kasparov de menigte zouden moeten leiden) sloten zich bij de mars aan. De ME wist hen echter ook weer enkele malen op te splitsen. Volgens de journalisten van Kommersant bestond de colonne maximaal uit 900 man. Uiteindelijk op het Toergenev plein aangekomen verzamelden zich daar 2500 mensen. Dit wijst erop dat een ruime helft van de ontevredenen tevreden is met een protestactie op de toegestane locatie maar er niet voor kiest om deel te nemen aan de provocatieve acties van Kasparov.

Na de bijeenkomst raakte de ME in paniek van de op gang gekomen stroom mensen. Bij een metrostation vielen rake klappen. Een kleine groep onder leiding van Marina Litvinovitsj, de voormalige campagneleidster van Irina Chakamada en nu rijzende ster in het Kasparov entourage wist het politiebureau te bereiken waar de gearresteerden vast zaten. Ook hier trad de ME buitensporig hard op.

De kernvraag van het debat spitst op de grens tussen provocatieve acties en het recht tot demonstreren. De lokale overheid, redenerend vanuit het grote aantal demonstraties in de stad en de economische noodzaak van open verkeersroutes, is van mening dat zij het recht hebben om zich verplaatsende marsen te verbieden en slechts stationaire bijeenkomsten toe staan. Een deel van de organisatoren en tevens de gematigde mensenrechtenorganisaties waaronder Loekin (geautoriseerde ombudsman voor mensenrechten en Pamfilova (voorzitster van presidentiële raad voor maatschappelijke organisaties) wijst erop dat volgens de constitutie de overheden niet het recht hebben om demonstraties te verbieden, noch toe te staan. Demonstreren is een recht van de burger.

In de week voorafgaande aan de protestacties hebben de twee laatstgenoemden gepoogd een compromis te bewerkstelligen tussen de organisatoren van ‘een ander Rusland’ en de Moskouse overheid. De lokale overheid wilde echter alleen met hen en niet met de organisatoren praten. Een gemiste kans. Aan de andere kant is het duidelijk dat Kasparov en zijn kornuiten continu de grenzen opzoeken en hen overschrijden. De strategie van de voormalig schaakkampioen is duidelijk. Door geweld van de overheid uit te lokken, bevestigd hij zijn gelijk. Of hij daarin representatief is voor alle demonstranten valt sterk te betwijfelen.

Uiteindelijk zal er een compromis gevonden moeten worden waarbinnen verschillende groepen hun mening kunnen verkondigen zonder dat de stad elk weekend overspoelt wordt door demonstraties. Zij die van hun vrije dag willen genieten of hard doorwerken hebben immers ook rechten. Mijns inziens frustreren zowel de onbuigzame houding van de lokale overheden en het harde optreden van de ME als de provocatieve acties van Kasparov en kornuiten dit proces.

De demonstratie van afgelopen zondag in Sint Petersburg begon vanuit dit oogpunt goed. De organisatoren beperkten zich tot een twee uur durende bijeenkomst op het plein van de pioniers. Bij het uiteengaan van de massa begon de ME die de bijeenkomst in ruime getale omsingeld had echter leden van de Nationale Bolsjewieken te arresteren. In de resulterende paniek begonnen de agenten ook de andere demonstranten te slaan waaronder vrouwen en jongeren. Het lontje van de agenten was hier duidelijk te kort. Deze agenten komen vaak van duizenden kilometers ver wegen zijn niet goed opgeleid voor het vreedzaam bedwingen van grote mensenmenigtes. Dit is natuurlijk geen excuus maar geeft wel aan dat er sprake is van een leerproces.

Ondertussen worden de demonstraties in Rusland beter bezocht dan in jaren. Het harde optreden van de overheid lijkt eerder een aanzuigende werking te hebben dan dat het mensen afschrikt. Kasparov is een effectieve strateeg en een goede activist. Dit laatste wil overigens nog niet zeggen dat hij een goede oppositieleider is. Relatief gezien zijn de enkele duizenden betogers slechts op beperkte wijze representatief voor heel Rusland en mag de vraag gesteld worden waarom de protestacties zo veel aandacht krijgen in de internationale media. In Ankara gingen dit weekend honderdduizenden mensen de straat op.