1/5/08

Verhoudingen president en premier

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=835300
http://www.gazeta.ru/comments/2007/12/26_a_2475019.shtml
http://www.rg.ru/2007/12/12/politicogi-medv.html
http://www.rg.ru/2007/12/12/zorkin.html

Kommersant onderzoekt de verhoudingen tussen premier en president in Rusland’s recente geschiedenis. Het eerste premierschap van Poetin onder Jeltsin toont aan dat het mandaat van de premier groot kan zijn. Poetin’s prioriteiten waren toentertijd de militaire operaties in Tsjetsjenië en het aannemen van een nog door Primakov opgesteld budget. Gazeta.ru noemt Tsjernomyrdin, Primakov en deels Kasjanov als premiers die tijdens hun termijn(en) hun mandaat wisten te verbreden en er zich als het ware een tweede machtscentrum rondom de premier formeerde.

De laatste premiers, Fradkov en Zoebkov, hebben echter eerder een coördinerende dan een aansturende functie. Sinds Poetin’s tweede termijn bezoekt de premier wekelijks de residentie van de president voor rapportering en richtlijnen. De premier zit in de regel alle kabinetsvergaderingen voor, alsmede een reeks regeringscommissies. Het voorzitten van dergelijke vergaderingen kan overgedragen worden aan een van de vicepremiers, maar dit gaat dan wel ten koste van het belang dat er aan die vergadering gegeven wordt. In dit systeem geeft de premier door zijn aanwezigheid aan waar de prioriteiten liggen.

De premier moet ook zoveel mogelijk aanwezig zijn bij speciale bijeenkomsten georganiseerd vanuit de presidentiële administratie. Dit zijn er gemiddeld 10 tot 15 per maand. Weet hij immers niet wat zijn ministers met de president of zijn adviseurs bespreken, dan verliest de premier de macht over zijn ondergeschikten. Onder Poetin is het voor de premiers vooral lastig om controle te houden over de communicatie van de rechtshandhavende instanties en ‘veiligheidsinstituten’ met de president.

Naast de politieke noodzaak overal aanwezig te zijn is er de papierwinkel die voorkomt uit de belangrijkste regeringstaak; de uitwerking van het federale budget en de federale doelgerichte programma’s. Deze papierwinkel is, volgens Kommersant, significant groter dan de stapel die de president voor de kiezen krijgt.
Het artikel van Kommersant roept bewust de vraag op of Poetin wel zo’n premier wil zijn. Wordt Poetin premier dan zal er wat veranderen, is de conclusie. De verhoudingen tussen premier en president zijn echter al vaker aan verandering onderhevig geweest en de constitutie geeft veel ruimte voor flexibele interpretatie, zegt bijvoorbeeld gazeta.ru.

Zo noemt gazeta.ru bronnen die zeggen dat er voor een meer dualistische structuur met een sterkere premier geen constitutionele verandering nodig is. Zo’n verandering zou bijvoorbeeld inhouden dat de president voor het ontslaan van een ‘opstandige’ premier een ruime meerderheid van tweederde of zelfs viervijfde van het parlement nodig heeft.

Politicoloog Chleb Pavlovskii zegt in Rossiiskaja Gazeta: “De herverdeling van mandaten kan positief uitpakken. Zowel de macht van de president als die van de premier zal toenemen. Een premier, die volledig op het parlement kan leunen en tevens leider is van de grootste partij, zal een zeer sterk figuur zijn. Het mandaat van de president wordt hierdoor overigens niet aangetast. Er zal een stevigere band ontstaan tussen de wetgevende en uitvoerende machten, alsmede de presidentiële vertikaal. Het premierschap opent ook het logische perspectief voor Poetin om Rusland in de internationale arena te vertegenwoordigen."

Politicoloog Vjatsjeslav Nikonov: “Wanneer Poetin het voorstel van Medvedev accepteert dan zal ‘de configuratie van de macht’ merkbaar veranderen. Deze configuratie zal policentristischer worden en meer overeenkomen met het klassieke schema van ‘beheersing door tegengewichten’. Het is duidelijk dat de presidentspositie een sterk machtscentrum blijft en dat de regering dit zal worden. Elk orgaan, dat door Poetin geleid wordt, kan immers niet zwak blijven.” Ook Nikonov denkt dat er geen aanpassing van de constitutie nodig is om Poetin als premier meer bevoegdheden te geven: “ Wanneer je de constitutie aandachtig leest, zul je zien dat het mandaat van de premier breed omschreven is.”

De voorzitter van het Constitutionele Hof, Valerii Zorkin: “Ik was en blijf een voorstander van een sterke presidentiële republiek. Waarschuwend dat Rusland door zowel interne als externe factoren nog moeilijke tijden tegemoet gaat, zegt hij “ dat er in periodes van crisis een nog ruimer gebruik van het presidentiële mandaat nodig kan zijn.” Rommelen aan de constitutie is sowieso onwenselijk: “De versteviging van het principe van de superioriteit van het constitutionele recht en gezag zijn de belangrijkste opgaven van deze tijd. Wanneer de staat dat niet doet, dan zal het nooit afrekenen met de misdaad, de corruptie en andere vormen van rechtsovertredingen.”

No comments: