Europees Hof
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=780943
De voorzitter van het Constitutionele Hof, Valerii Zorkin, presenteerde een plan ter vermindering van het aantal klachten dat Russische staatsburgers bij het Europese Hof indienen.
Ter herinnering: Het Europese Hof bezwijkt onder haar werkdruk. Er moeten nog ongeveer 92.000 zaken behandelt worden. 22% daarvan komt uit Rusland. Ter vereenvoudiging van de procedures heeft het hof protocol 14 opgesteld. Het Russische parlement weigert echter als enigste dit document te ratificeren. Het argument is dat vereenvoudiging van procedure niet tot betere rechtspraak zou leiden.
Naast dit praktische argument spelen er ook veel onderhuidse spanningen. Rusland betwijfelt de objectiviteit van het Hof in de selectieprocedures voor de te behandelen zaken. Zo lopen er op dit moment klachtprocedures van Chodorkovskii, familieleden van de slachtoffers van het Beslan-tragedie, een Russisch-Tsjetjeens vriendschapsverband en de ‘self-proclaimed oppositie’ parlementariër Vladimir Ryzjkov. Op welke gronden worden juist deze zaken in behandeling genomen, vragen Russische critici zich af.
Het plan van Zorkin betreft dan ook niet maatregelen ter versnelling van de procedure maar ter vermindering van de instroom van het aantal zaken. De in de Russische wet opgenomen clausule over de jurisdictie van het Europees Hof zou moeten worden aangepast. Alleen zaken die het gehele Russische systeem van rechtspraak hebben doorlopen zouden zich tot de ‘laatste instantie‘ het Europese Hof kunnen wenden.
Zorkin baseert zijn voorstel op het reglement van het Hof waarin staat dat de aanklager moet kunnen aantonen dat vooraleerst alle middelen van nationale rechtsbescherming beproeft zijn. Volgens een door Kommersant geïnterviewde advocaat voldoet in de regel het argument dat de Russische hogere instanties te lang naar zaken zouden kijken.
‘De enorme stroom van klachten ontstaat omdat velen zich direct na cassatie tot het Europese Hof wenden en zo voorbijgaan aan het Hoogste Hof (VS) en het Hoogste Arbitrage Hof (VAS). Zo wordt de piramide van onze nationale rechtspraak onthoofd. Wanneer het Europese Hof de VS en VAS vervangt, functioneert het als ware als een nationaal orgaan. Dit is tegengesteld aan de eigen principes. Het Europese Hof moet erkennen dat het niet die taken vervult die het zichzelf heeft gesteld.’
Parlementariër Vladimir Ryzjkov, zelf indiener van een klacht, vindt dat Zorkin niet de symptomen moet bestrijden maar de ziekte zelf, de zwakte van het eigen rechtssysteem. Ook de eerder genoemde advocaat vreest voor negatieve gevolgen. Hij verdedigt de belangen van twee nationaal bolsjewieken die al een jaar in de isolatiecel zitten. ‘Als we het hele Russische rechtssysteem moeten doorlopen dan komen ze pas vrij wanneer ze weelderige baarden dragen.’
Persoonlijk vind ik hun argumenten niet al te sterk. Hoe kan je immers het eigen systeem verbeteren als je de mogelijkheid tot zelfcorrectie uitsluit? Het is weer een van de bekende tegenstrijdigheden: De ‘liberalen’ hebben geen vertrouwen in het leerproces van de eigen samenleving vragen om een externe ‘politieagent’.
Wanneer het Europees Hof niet naar het Russische voorstel wil luisteren voorzie ik een probleem. De Russen zullen waarschijnlijk zelf hun wet aanpassen en wanneer het Europees Hof dan zaken van Russische burgers aanneemt, die niet het hele Russische systeem hebben doorlopen, heeft de Russische overheid weinig tot geen reden om het vonnis over te nemen. Dergelijke vonnissen van het Europees Hof zijn dan werkelijk niets meer dan een politiek/maatschappelijke pressiemiddel. Een situatie die tot niets dan wederzijdse ergernis zal leiden. Zo ver hoeft het natuurlijk niet te komen. Het onbegrip inzake het verdrag voor conventionele strijdkrachten in Europa belooft echter weinig goeds.