4/22/08

President or Putin?

Thomas Graham stelde de afgelopen week de hamvraag: ‘Are the Russian elites loyal to Putin because he is president, or because he is Putin?’

In december verwachte 16% van de respondenten van Levada dat Medvedev als president de touwtjes in handen neemt. Inmiddels is dat percentage 22%. De verwachting van een ‘tandem’ is gedaald van 39% tot 36%. De verwachting dat Poetin als premier de macht behoudt is gedaald van 29% tot 27%. Vlak voor Poetin’s voorzitterschap van Verenigd Rusland was dit 21%. Politicoloog Rjabov merkt op dat Medvedev nog geen opvallende stappen genomen heeft om de aandacht van de maatschappij op zich te vestigen.

Horizontale macht

Op de foto’s van de partijbijeenkomst van Verenigd Rusland is een verandering van symboliek te zien. Het sprekersgedeelte bevond zich midden tussen de mensen en in het decor was er veel aandacht voor horizontale lijnen. Het motto ‘samen overwinnen we’ was zo langgerekt dat het leek alsof het alle aanwezigen moest omvatten.

Overigens vielen de horizontale lijnen me pas op nadat ik de titel van het bericht van Ekspert; ‘horizontale macht’ gelezen had. Ekspert sprak Jevgenii Fedorov, voorzitter van parlementaire commissie voor het economisch beleid. Fedorov ziet “het begin van de opbouw van een ‘horizontale macht’. Horizontale structuren zijn stabieler. Eigenlijk is dat echt democratisch. Tot nu hebben we voornamelijk de vertikaal gebouwd. Dat is niet verwonderlijk. Het was nodig om het land te versterken en een sterke partij te vormen. Nu kunnen we ons ook de democratie herinneren.”

Uiteraard spreken we hier over beeldtaal, over staatsymboliek. Het lijkt me dat de bestuurlijke elite tot het inzicht is gekomen dat het beeld van de machtsverticaal uitgeput raakt. Voor de ontwikkeling van een zelfregulerende maatschappij en een innovatieve economie is er een ander beeld van het staatsbestel nodig, minder hiërarchisch en met meer horizontale verbanden. Ik ben erg benieuwd hoe het er op 9 mei uitziet als de nieuwe president en de nieuwe premier op het Rode Plein de militaire parade afnemen.

Partijvoorzitter

Volgens het nieuwe statuut van VR wordt de partijvoorzitter elke vier jaar gekozen. Er is minimaal een tweederde meerderheid vereist. Dit maal leverde dat geen probleem op. Alle 573 aanwezigen stemden voor de kandidatuur van Poetin. Boris Gryzlov blijft ‘hoofd van de hoogste raad’. Hij zal zich bezig blijven houden met het dagelijks bestuur. Voorzitter Poetin belegt de partijbijeenkomsten en heeft het recht om wetsvoorstellen in te dienen bij de parlementaire meerderheid, aldus Ekspert.

Poetin zei nogmaals dat de partij zich moet vernieuwen, dat het zich moet ontdoen van gelukszoekers en zich meer open moet stellen voor discussie en de mening van de kiezer.

Partij-regering

Zowel Verenigd Rusland leden als vertegenwoordigers van de oppositiepartijen spreken nu Poetin straks zowel premier als voorzitter van VR wordt over het perspectief van een partij-regering. De discussie over een partij-regering (partij is betrokken bij kabinetsformatie en mede verantwoordelijk voor regeringsbeleid, JM) bloeide op na de parlementsverkiezingen van 2004, schrijft Kommersant. In 2005 kregen partijen wanneer zij regionale verkiezingen winnen het recht om een kandidaat-gouverneur aan te dragen. Gryzlov sprak toen over de eerste stap richting een partij-regering. Poetin noemde het idee toen nog prematuur omdat er volgens hem geen stabiele federale partijen waren.

Vjatstjeslav Volodin, secretaris van de Algemene Raad van VR, vertelt Rossiiskaja Gazeta: “Het politieke systeem is na deze beslissing opener en democratischer geworden. Er bestaat in de wereld zo’n begrip als een ‘bestuurspartij’, wanneer een winnende partij zijn leider afvaardigt als leider van de regering. Nu bestaat deze praktijk ook in Rusland.”

Oleg Morozov, eerste vicespreker in het parlement zegt nu tegen Ekspert: “De politieke constructie van het land heeft een nieuwe en volkomen complete en logische vorm gekregen, die voor iedereen begrijpelijk is. Er is een sterke partij met een meerderheid in het parlement. Er zijn de gouverneurs, die lid zijn van de partij. Dat zijn er meer dan 70. En er is de toekomstige premier, het hoofd van het kabinet. We hebben lang over een partij-regering gepraat. Nu is het werkelijkheid geworden. Het is niet belangrijk hoeveel ministers er straks lid zijn van de partij. De regering zal een partij-regering zijn, omdat de premier de partij leidt.”

Communist Melnikov zei tegen Kommersant: “Het is juist dat de partij in de meerderheid de regering vormt en zo volledige verantwoordelijkheid draagt voor het regeringsbeleid. Een fractielid van de LDPR zegt dat “de partij-oppositie in de vorm van de LDPR en de KPRF eindelijk de mogelijkheid krijgt om officieel de VerenigdRussen ter verantwoording te roepen voor door het kabinet van ministers gemaakte beslissingen.”

De meeste experts moeten nog overtuigd worden. Zo zegt bijvoorbeeld Belkovskii; “In het huidige politiek systeem kan er slechts een presidents-regering zijn. Verenigd Rusland is een pool van zakenmensen en bureaucraten, die op zoek zijn naar een gemakkelijke toegang tot de administratieve middelen van het landsbestuur. De regering zal daarom, net zoals het was, het werktuig van het Kremlin blijven.”

Moskou en St. Peterburg

De gouverneurs van St. Petersburg en Moskou hebben zich voorstanders verklaard van een vereniging van hun regio met de omliggende regio’s, respectievelijk de Leningrad Oblast en de Moskovsky Oblast. Matvijenko deed dit voor het eerst in juli 2007. Volgens haar zal een vereniging het economische potentieel en de aantrekkelijkheid van de regio voor investeerders verhogen. Loezjkov toonde zich nog niet eerder voorstander van een vereniging van Moskou-stad met de omliggende oblast. In een open brief aan Izvestiya schrijft hij dat een vereniging de levenskwaliteit zal verhogen. Er zijn nu te veel kunstmatige grenzen die het vrije verkeer hinderen.

Kommersant geeft St. Petersburg meer kans dan Moskou. Een verenigd Moskou zou 14% van de Russische bevolking herbergen, 33% van het economisch potentieel, en 40% van de investeringen. De gouverneur van zo’n superregio zou een te grote invloed krijgen.
Overigens moeten beide regionale parlementen samen een verzoek voor vereniging indienen. De politici in de periferieën van beide steden zijn stukken minder enthousiast. Kommersant noemt een klein onderzoek waaruit zou blijken dat 60% van de stadsbewoners en 70% van de oblastbewoners overtuigd is dat de verenging op de lange termijn onvermijdelijk is.

Tsjetsjenië

Het rommelt in Tsjetsjenië. Kadyrov probeert weer eens een van zijn potentiële rivalen uit te schalen. Zowel Kadyrov als de gebroeders Jamadajev vochten in de eerste Tsjetsjeense oorlog tegen het federale leger. Toen het bleek dat hun strijdmakers een streng Islamitische staat willen oprichten, liepen ze over naar de Russische kant. Kadyrov werd president. Soelim Jamadajev, held van de Russische Federatie, is nu aanvoerder van een 1000 koppige federale veiligheidsbrigade, Vostok genaamd. Kommersant beschrijft het haantjesgedrag van beide heren, dat uitliep op een omsingeling van de basis van de Jamadajevtsy in Goedermes. Het ligt niet in de verwachting dat Moskou Jamadajev lang zal blijven steunen. Eerder ontdeed Kadyrov zich op soortgelijke wijze van het bataljon Zapad. Moskou wordt langzamerhand steeds afhankelijker van de jonge Kadyrov.

Ekspert schrijft hoe Kadyrov gelijktijdig meer geld aan Moskou vraagt om de werkeloosheid te bestrijden. De republiek krijgt al een veelvoud van de donaties aan andere regio’s. Ekspert suggereert dat Kadyrov verwacht meer geld te kunnen losweken bij Poetin, destijds opperbevelhebber gedurende de tweede Tsjetsjeense oorlog, dan bij zijn opvolger Medvedev.

Overigens zijn staatsinvesteringen geen panacee. Het overgrote deel van de werkende Tsjetsjenen krijgt zijn of haar salaris al van de overheid en investeringen in de infrastructuur leveren geen duurzame werkgelegenheid op. Belangrijker is de terugkeer van de industrie. Voor de oorlog verwerkte Tsjetsjenië de olie uit de buurrepublieken. Nu bouwt Rosneft een nieuwe grote verwerkingsfabriek in het naburige Kabardino-Balkarie.

Regionale belastinginkomsten

Dmitri Kozak en zijn ministerie van regionale ontwikkeling komen met eigen plannen voor belastinghervormingen, schrijft Kommersant.

1/ Het federale centrum mag volgens Kozak niet langer subsidies verstrekken op belastingheffingen waarvan de opbrengst aan de regionale zelfbesturen toekomt. Dit is bijvoorbeeld de onroerende zaak belasting. Dit geldt ook voor de gebouwen van de federale overheid zelf. Hebben de ministeries en agentschappen onnodig allerlei vastgoed in bezit, dan moeten ze dat maar verkopen, aldus Kozak.

2/ Ook wil hij een snelle invoering van onroerend goed belasting voor particulieren. Niemand is er tegen, maar de afwezigheid van een goed kadaster houdt de ontwikkeling tegen. Kozak denkt in 2011 zo ver kunnen zijn.

3/De inkomstenbelasting moet in de woonplaats betaald worden en niet op de plaats van het werk. Moskou en St. Petersburg vangen nu veel geld van mensen die in de omliggende regio’s wonen en leven.

‘Oververhitting’ economie

Rossiiskaja Gazeta publiceert een open brief van Jevgenii Jasin, voormalig minister van economie onder Jeltsin, waarin de econoom spreekt over een oververhitting van de Russische economie. Hieronder volgen kort enkele punten uit de brief:

Het teken van oververhitting is de inflatie, die acht jaar daalde, maar het afgelopen jaar plots met drie punten steeg. ‘Dit betekent dat we de financiële stromen van onze inkomsten niet de baas zijn en dat we niet in staat zijn om het bedrijfsleven volledig te activeren. Er wordt veel gesproken over het verstrekken van kredieten aan het bedrijfsleven, maar we vergeten daarbij dat het de markt is die de rentevoet op deze kredieten bepaalt. Bovendien maakt goedkoop krediet de ondernemer niet efficiënter. Wanneer het bedrijfsleven niet efficiënter wordt, zal de overheid alleen maar geld in de economie en de sociale sector blijven pompen. De oververhitting nadert dan het kookpunt. Alleen concurrentie, waarover veel gesproken wordt, maar waar weinig aan wordt gedaan, is een echte stimulans voor efficiëntie en innovatie. Hoe die concurrentie te bespoedigen, schrijft Jasin helaas niet.

Het bedrijfsleven heeft langlopend krediet nodig. De budgetgelden, die nu via de banken uitgeleend worden, zijn echter kortlopend, merkt Jasin op. Ook in andere krantenberichten lees ik dat dit systeem niet goed functioneert. Voorstanders zeggen echter dat het geen stimuleringsmiddel is maar een veiligheidsmechanisme tijdens economische tegenspoed. De rentevoet is zo bepaald dat dergelijke kredieten pas interessant worden wanneer de kredietmarkt noemenswaardig vernauwt.

Ondanks dat de tijd van belastingterreur voorbij lijkt, blijft de verhouding tussen overheid en bedrijfsleven moeilijk. Het bedrijfsleven ziet de grens niet tussen dat wat de belastingdienst doet ter verbetering van het belastingstelsel en wat de ambtenaren doen om zich te verrijken. Als compensatie voor deze onduidelijkheid, eist het bedrijfsleven belastingverlagingen zoals een BTW verlaging.

Domodedovo

Er is al enige weken onduidelijkheid rond de toekomst van het Moskouse vliegveld Domodedovo. De overheid zou een aantal gebouwen op het terrein zelf in gebruik willen nemen. Deze gebouwen zijn echter 10 jaar geleden al afgebroken en op hun plaats heeft de private onderneming East Line voor 30 miljard roebel een nieuwe luchthaven gebouwd. De oude gebouwen zijn echter niet van het onroerend goed register gehaald en de ambtenaren van Rosimoesjestvo willen ze nu zelf te willen gaan exploiteren.

Volgens Ekspert is een nationalisering van het vliegveld niet mogelijk. Ten eerste zou de overheid East Line dan moeten compenseren voor de gemaakte investeringen, iets waar het budget niet op is berekend. Ten tweede heeft de gekozen president Medvedev inmiddels gezegd dat ook al is er sprake geweest van enkele foutjes in de privatisering van het vliegveld, er op die basis alleen geen sprake kan zijn van een nationalisering. Weer een onnodige storm in een glas water, dus, met dank aan de overijverige ambtenaar.

Pensioenstelsel

Het parlement heeft op 18 april het wetsvoorstel ter stimulering van vrijwillige pensioenopbouw gecorrigeerd en goedgekeurd. Volgens het huidige voorstel gaat de overheid de vrijwillige inleg van een burger met een maximum van 12.000 roebel (322 euro) per jaar verdubbelen. Voor werknemers die na hun pensioen doorwerken zal de overheid 4000 roebel bijleggen voor elke 1000 roebel eigen inleg tot een maximum van 48.000 roebel per jaar. Extra bijdragen van de werkgever tot 12.000 roebel zullen niet langer worden belast. Het programma zal vijftien jaar lopen. Kommersant en Kommersant)

Wanneer ook de Senaat en de president het wetsvoorstel tekenen komt er een eind aan de langlopende discussie rond het pensioenstelsel. Deze discussie ging - in vereenvoudigde bewoordingen - tussen voorstanders van een stelsel waarbij de burger leert eigen verantwoordelijkheid te nemen en zelf een pensioen op te bouwen (dit uiteraard deels middels werkgevers en werknemersorganisaties) en voorstanders van een stelsel waarbij de staat de grootste verantwoordelijkheid draagt. Met de oplossing van cofinanciering blijft de eerstgenoemde koers gewaarborgd en is er ook ruimte gevonden voor een bijdrage vanuit de overheid.

Wonen op de datsja

Het Constitutionele Hof heeft voor de tweede keer in korte tijd een principiële uitspraak gedaan inzake het grondrecht van vrije woonplaatskeuze. De wet die het registeren van een datsja (officieel vaak een volkstuinvereniging) als permanent woonadres verbiedt is in strijd met de Constitutie. De zaak was aangespannen door twee gezinnen uit Krasnodar. Woonadresregistratie is handig voor onder andere de gezondheidsverzekering, de registratie van auto’s, het aanvragen van een uitreispaspoort, inschrijving op wachtlijsten voor peuterspeelzalen en scholen.

Met deze principiële uitspraak bezorgt het Hof de bureaucratie een aantal flinke kopzorgen. Er zijn in Rusland op dit moment zo’n 20 miljoen datsjacomplexen, schrijft Rossiiskaja Gazeta. Elke jaar komen daar tienduizenden bij. Wanneer er in de datsja’s officieel gewoond kan worden zullen er ziekenhuizen, scholen, postkantoren gebouwd moeten worden en communicatienetwerken aangelegd moeten worden. Volgens de krant zullen er plots hele nieuwe dorpen ontstaan en zullen in veel gevallen de gemeentegrenzen opnieuw bepaald moeten worden.

Ekspert denkt dat het lastig wordt om juridisch te bepalen wat precies een woonhuis is. Stelt de overheid dat een standaard woonhuis beschikt over bijvoorbeeld warm water en een centrale verwarming, dan moet diezelfde overheid erkennen dat de helft van het land onder de maat leeft. Ook voorspelt de journalist dat, wanneer ambtenaren verklaringen moeten gaan uitgeven dat een datsja bewoonbaar is, er weer een nieuwe voedingsbodem voor corruptie ontstaat.

Staking ‘Roodkapje’

Tien dagen na de beëindiging van de staking in mijnschacht ‘Roodkapje’ gaan meer dan 60 actievoerders in hongerstaking, schrijft Kommersant. De stakende mijnwerkers eisen dat het management het toelaat om een algemene vergadering voor alle 4000 mijnwerkers te organiseren. De schachten liggen soms wel 20 kilometer uit elkaar en het management zou transport moeten organiseren.

Het management van Roesal zegt dat wanneer de salarissen verhoogd worden, de mijnen binnen enkele jaren niet langer rendabel zijn. Er moet geïnvesteerd worden in efficiëntere productie. Dan zou er een middenklasse van gekwalificeerde mijnwerkers kunnen ontstaan. Poetin zou trots op ze zijn op dit economisch inzicht. Sommige mijnwerkers hebben er echter geen boodschap aan.

Ondertussen worden er krantjes verspreid waarin staat dat de onafhankelijke vakbond de gewone arbeider misbruikt. Dankzij de stakers zouden een aantal schachten zijn nog steeds gesloten zijn en zouden dus ook loyale mijnwerkers zonder werk en inkomen zitten. Er zou al tussen arbeiders zijn gevochten.

Kort nieuws maatschappelijk

Kommersant, Gazeta.ru, RIA Novosti, Interfaks en Sports.ru gaan gezamenlijk richtlijnen ontwikkelen ter bescherming van de auteursrechten op hun teksten en foto’s op het internet, schrijft Kommersant.

Drie jongens die werden beschuldigd van het voorbereiden van een aanslag op gouverneur Matvijenko zijn vrijgesproken. Kommersant schrijft dat de jongens, allen uit islamitische families, gepakt werden toen zij handgranaten probeerden te kopen. De verkopers wisten wonderwel te ontsnappen. Ook het lidmaatschap van een religieuze organisatie kon niet worden bewezen.

In Dagestan hebben de acteurs een toneelvoorstelling over de gijzeling in het Nord-Ost theater afgeblazen. Na de première kwam er veel kritiek en mogelijk ook bedreigingen. Het toneelstuk probeert, in mijn woorden; in te gaan op de menselijke kanten van zowel de gijzelnemers als de gijzelaars. Voor veel van de toeschouwers en met name de naar de première gekomen president werden de ‘terroristen tot helden verheven’. De dramaturg is een Britse van Russische afkomst, iets wat ook niet echt helpt. De regisseur: “Dit is kritiek naar de beste sovjettraditie. Het is onbegrijpelijk dat een voorstelling die bedoeld is mensen bij elkaar te brengen zo’n reactie oproept. Blijkbaar kunnen onze mensen zich alleen verenigen wanneer zij een oordeel vellen of iets verbieden.” (Kommersant)

Georgië

Poetin heeft de regering de opdracht gegeven om de contacten met Abchazië en Zuid-Ossetië te formaliseren. Dit betekent bijvoorbeeld dat bestuurders van de deelrepublieken straks als juridische rechtspersonen worden gezien. Ook roept hij Russische regio’s op om samenwerkingsverbanden met de Georgische deelrepublieken aan te gaan. Aan de ene kant is dit goed voor de sociaaleconomische ontwikkeling van het gebied. Aan de andere kant zien de leiders van Abchazië en Zuid-Ossetië dit gebaar als een gedeeltelijke erkenning van hun onafhankelijkheid. Ook Georgië ziet het zo. Daar spreekt men van ‘legitimatie van het separatisme’, ‘annexatie’ en de ‘fascistische staat Rusland.’(Kommersant)

Tegelijk wil Rusland de maatschappelijke en economische contacten met (de rest van) Georgië aanhalen. Recent werd het vliegverkeer hervat. Inmiddels wordt ook de post weer bezorgd. Daarnaast heeft Poetin de regering de opdracht gegeven te kijken of de importverboden op bijvoorbeeld Georgische wijnen en Borjomi water opgeheven kunnen worden, om de renovatie aan de sinds juli 2006 gesloten grensovergang Verchny Lars te bespoedigen zodat het grensverkeer snel hervat kan worden en om de visumbeperkingen voor Georgische burgers op het heffen.

Poetin: “We zetten de lijn voort die gericht is op het wegnemen van alle beperkingen voor de sociaal economische ontwikkeling van de regio, het vrije verkeer van mensen en de samenwerking tussen volkeren.

Parlementsvoorzitter Boerdzjanadze: “Wie betrekkingen wil aangaan met Georgië, doet dat met heel Georgië, inclusief Abchazië en Zuid-Ossetië. Georgië wil de relatie met Rusland verbeteren, maar niet ten koste van de eigen nationale belangen.” De Georgische minister van buitenlandse zaken David Bakradze zegt dat Rusland probeert een illusie van goede wil te scheppen. Deze pogingen van de Russen zullen onze Amerikaanse en Europese vrienden niet misleiden. (Kommersant)

Rossiiskaja Gazeta: “Het is overduidelijk dat de Georgische overheid het probleem van Abchazië en Zuid-Ossetië ‘met vreemde handen’ wil oplossen. En door bij de alliantie toe te treden betrekt het de NAVO in een conflict met Rusland. Een andere vraag is of de NAVO deze kopzorgen wel kan gebruiken.” US Secretary of State Sean MacCormack heeft Rusland opgeroepen de beslissing van Poetin te annuleren, schrijft Kommersant

Poetin over Oekraïne

De afgelopen weken was er ophef over een uitspraak van Poetin tijdens een gesprek met George Bush in Boekarest. Poetin zou onder andere gezegd hebben dat de Oekraïne ‘niet eens een staat is’. Het lek was een Amerikaanse diplomaat. Kommersant publiceerde deze versie van het verhaal. Vervolgens zei Lavrov op Echo Moskvy dat deze interpretatie van Poetin’s woorden ‘gebrekkig’ was. De Russische president had niets gezegd dat inbreuk maakt op de soevereiniteit van Oekraïne. Een Oekraïense krant publiceerde het – naar eigen zeggen - volledige stenogram van de bijeenkomt. Hieronder de bewuste passage:

Poetin: “In Oekraïne is een derde van de bevolking überhaupt etnische Rus (volgens officiële cijfers 17,3%, JM) Van de 45 miljoen mensen zijn volgens de officiële tellingen 17 miljoen Russen. Er zijn regio’s, waar in ieder opzicht alleen (etnisch) Russische bevolking woont. In de Krim is bijvoorbeeld 90% (etnische) Rus.”(volgens Oekraïense census: 58.32%,JM).

“Oekraïne is in het algemeen een zeer complexe staat. Oekraïne in de vorm waarin het nu bestaat is nog in de Sovjettijd geschapen. Na WOII kreeg Oekraïne gebied van Polen, van Tsjecho-Slowakije en Roemenie. Tot op de dag van vandaag zijn de grensproblemen aan de Zwarte Zee met Roemenie niet opgelost. In het oosten en zuiden kreeg Oekraïne enorme gebieden van Rusland. Dit is een complexe staatsformatie. En als we daar de NAVO problematiek aan toevoegen en andere problemen, dan kan dat echt het bestaan van de staat zelf in gevaar brengen. Er zijn daar complexe interne politieke problemen gaande. Er moet erg accuraat gehandeld worden.”

“Wij hebben geen enkele veto, dat kan niet zo zijn, en we pretenderen het ook niet te hebben, maar ik wil dat jullie allen, wanneer we over vraagstukken van een dergelijke maat besluiten, begrijpen dat ook wij belangen hebben. Er wonen 17 miljoen Russen in Oekraïne. Wie kan ons vertellen dat wij geen belangen hebben. Het zuiden, het zuiden van de Oekraïne, daar zijn slechts Russen.”

Kort internationaal nieuws

Poetin bezocht Berlusconi. “Deze afspraak met Silvio heb ik niet eens voor de uitslag van de Italiaanse verkiezingen gemaakt, maar zelfs voor het begin van de stemming.” Poetin had al eerder een uitnodiging van ‘zijn vriend gekregen’. ‘Hij had hem al lang niet gezien en miste hem gewoonweg.’

De betrekkingen tussen beide landen lijken de laatste jaren op ‘een platgewalst karrenspoor’, aldus Rossiiskaja Gazeta. Als reden hiervoor worden de samenwerking in de energiesector en de wederzijdse investeringen genoemd. Dit ‘karrenspoor’ is dus positief bedoeld. Berlusconi beloofde zich overigens hard te maken voor het wegnemen van visumbeperkingen tussen de Russische Federatie en de EU.

Kommersant bericht dat Gazprom met de premier van Slovenië praat over mogelijke deelname van dat land aan de Southstream. Het Sloveense grondgebied geldt als mogelijk alternatief voor Oostenrijk. Een groot deel van het gas moet uiteindelijk naar Italië. De Oostenrijkers waren al akkoord met Gazprom, maar besloten (althans zo zien de Russen het, JM) plots in zee te gaan met gasleveranciers. Gazprom stoort zich aan de Europese filosofie van een scheiding van netwerkbeheer en leveranciers. Het wil graag de hele keten tot aan de eindgebruiker in handen hebben.

Premier Zoebkov heeft een bijzondere interesse in de bosbouw. Maakte hij zich al eerder druk om de concurrentiepositie ten opzichte Finland, nu richt hij zijn blik op de zuidgrenzen. Terwijl de totale export van onverwerkt hout het afgelopen jaar afnam, nam de export naar China met 20% toe. De Chinezen hebben aan de grens met Rusland wel 18 houtverwerkingsfabrieken gebouwd, schrijft Rossiiskaja Gazeta.