Ideologie drijft kapitalistische ondernemer

07/05/2007
http://www.expert.ru/printissues/expert/2007/17/interview_rogachev/

Ekspert interviewt ondernemersgoeroe Andrei Rogatsjev, initiator en mede-eigenaar van de succesvolle supermarktketens Pjaterotsjka (omzet van 1,9 miljard dollar) en Karoesel (360 miljoen). Het gesprek, hieronder kort samengevat, gaat met name over de rol van een bedrijfsideologie.

In navolging van zijn westerse voorbeelden IKEA en Wal-Mart legt Rogatsjev nadruk op het belang van een goede bedrijfscultuur. Als preekt hij als voormalig pionier liever over een bedrijfsideologie. Op de vrije markt is alles te koop. Daarom is het enigste wat onderscheid maakt een ideologie, een systeem van normen en principes van gedrag.

‘Ervaring leert dat een ingewikkelde ideologie niet werkt’ Hij verhaalt hoe hij als kind in de zandbak leerde dat andere kinderen alleen reageren op een simpel uitgelegd spel. In het paspoort dat alle medewerkers van Pjaterotsjka krijgen staat: ‘Vereenvoudig, denk en vereenvoudig’. Effectiviteit door vereenvoudiging is volgens hem het geheim van het succes van zijn supermarktketen. ‘De beste ideologie werkt via een persoonlijk voorbeeld, via persoonlijke gesprekken. Zo zit een mens in mekaar.’

‘Wanneer een startende ondernemer geen bedrijfsideologie heeft en deze overdraagt aan zijn werknemers dan groeit de ideologie als vanzelf en kunnen er ongewenste processen optreden. Meteen komt de herinnering aan de tijd van het socialisme naar boven. Weet je nog hoe iedereen opschepte: Ik heb een baan op een kantoor, doe de hele dag niets en krijg 200 roebel. Toen hadden we werkelijk respect voor iemand die een baan had gevonden waarbij hij of zij niet hoefde te werken. Dit was immers deel van de informele ideologie van de samenleving, een protestideologie.’

‘Ik ben er van overtuigd dat Rusland een bijzonder land is waar immateriële motivatie belangrijker is dan materiële. Zo onderscheiden we ons van andere landen. En immateriële motivatie is afhankelijk van een goed opgebouwde ideologie.’

‘Ik was zelf deelnemer aan zo een proces in de Sovjet tijd, toen een enorme natie of beter gezegd één gemeenschap van het Sovjet volk ondanks etnische- en taalverschillen op één wijze geïdeologiseerd waren en de meerderheid van de mensen die ideologie of delen ervan deelden. De methodologische basis van de machine werkte zeer goed.’

‘Het woord manipulatie draagt altijd een negatief karakter. Het maakt mensen bang. Ons bedrijf is ervan beschuldigt mensen in zombies te veranderen. Ik herinner me een verhaal van een ontslagen werknemer die bij zijn nieuwe baas nog steeds ons bedrijfslied neuriede. Hij werkte al ergens anders, maar onze ideologie hielp hem nog steeds in zijn leven. Ideologie is een deel van de essentie van ons leven, een fundamentele kwaliteit van het menselijke organisme als sociale entiteit. Het bedrijf is een deel van het sociale leven en dat betekend dat een innerlijke vereiste van de mens vereist dat er een ideologie is.’

‘Russen zijn emotioneler dan andere nationaliteiten. Daarom hebben ze behoefte aan een emotioneel management. Ideologie is geconcentreerde emotie van mensen.’

‘In de nieuwe tijd wordt Rusland een zeer sterke concurrerende mogendheid omdat de Russische mens de ideale combinatie heeft van ontvankelijkheid voor ideologie en de mogelijkheid tot creatief denken . Dit is ons voordeel in de komende vijftig jaar.’