Poetin scoort in ‘new great game’

11/05/2007
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=764219
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=764556
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=764477
http://www.rg.ru/2007/05/11/putin.html

Een voorlopige overeenkomst tussen de presidenten van de Russische Federatie, Kazakstan, Turkmenistan en Oezbekistan verenigt de belangen van de olie en gas producerende landen en verkleint de kans dat consumerende landen Rusland en de centraal Aziatische republieken tegen elkaar uit kunnen spelen.

Polen, Oekraïne, Georgië en Azerbeidjaan poogden in het afgelopen jaar Kazakstan te betrekken bij een oliepijplijn Odessa-Gdansk. De EU beloofde Kiev het geld voor de bouw. De ‘anti-Russische’ energie top miste dit weekend zijn belangrijkste deelnemer president Nazarbaev van Kazakstan. Deze gaf voorkeur aan een topontmoeting met Poetin en later een drievoudig overleg met Poetin en de nieuwe president van Turkmenistan Berdimuhammedow.

Kazakstan wil de KTK oliepijplijn van het Tengiz veld naar de Russische havenstad Novorossiisk (Caspian Pipeline Consortium) samen met de Russen gaan uitbreiden. Nu gaat er 31 miljoen ton olie door de pijplijn. In 2012 kan dit ongeveer 67 miljoen ton worden. Dit is een geopolitieke winst voor Poetin. Voinstok, de baas van de olietransporteur Transneft heeft minder reden tot blijdschap. Een verbreding van de KTK pijplijn is vanuit zijn oogpunt een minder rendabele opties. De Atyrau-Samara pijplijn (ook door Rusland) kost hem bijvoorbeeld 70 dollar per ton minder aan transport kosten. Een ander deel van het plan is dat er 17 miljoen ton door de nog te bouwen Boergas Alexandroupolis pijplijn over Bulgarije en Griekenland vervoert zal worden. Russische bedrijven zijn voor 51% aandeelhouder in dit project.

Op dit moment produceert Kazakstan 68 miljoen ton olie waarvan er 57 miljoen ton naar en door Rusland geëxporteerd wordt. Kazakstan wil tegen 2015 120 tot 150 miljoen ton produceren. Dankzij de gemaakte afspraken kan Rusland haar grote aandeel in de export behouden.

Een vergelijkbare overwinning behaald Rusland met de keuze van Kazakstan en Turkmenistan voor de prikaspische gasleiding langs de Russische noordkust ten koste van de plannen voor een leiding over de bodem van de Kaspische zee en het grondgebied van Azerbeidjaan, Georgië en Turkije (transkaspische gasleiding) . Ook de Verenigde Staten lobbyde voor de laatstgenoemde variant. Zo houdt Rusland ook controle over de gasexport uit Centraal Azië richting Europa.

In ruil voor deze keuze wil Rusland haar gasverwerkingsfabriek in Orenburg beschikbaar stellen aan een op te richten Russisch-Turkmeens-Kazaks consortium ‘Kazrosgaz’ dat gas uit de republieken verrijkt en doorverkoopt aan Europese landen. Zo kunnen Kazakstan en Turkmenistan meer verdienen aan de export van hun eigen gas.

Ook spraken de presidenten van Rusland en Kazakstan over het delen van nucleaire kennis door middel van een internationaal centrum voor de verrijking van uranium. Armenië is ook geïnteresseerd. Voor Poetin is dit ‘de eerste stap in de realisatie van ons idee voor het scheppen van een infrastructuur voor globale nucleaire energie.’

Enigszins ironisch is het de Russische president, vaak beschuldigt van energie-blackmail, die een gecontroleerd systeem wil opzetten voor het assisteren van andere landen in het opzetten van een nucleaire infrastructuur. Westerse landen schermen hun kennis voorlopig af. Rusland, zekerder van haar energie veiligheid, is bereid te ‘delen’. Het is nog te vroeg om te concluderen dat deze politiek meer internationale samenwerking zal opleveren. Mijns inziens toch niet een detail om te missen.