Douanedienst voor keuze tussen monopolisering of liberalisering

07/05/2007
http://www.kommersant.ru

De Russische overheid ergert zich steeds vaker aan het gebrek aan controle over de import van goederen. Recentelijk sprak vicepremier Ivanov dreigende taal in de richting van de commerciele
tussenpersonen. Kommersant bespreekt verschillende varianten van actie

Volgens de Internationale Associatie voor Vrachtwagentransport (ASMAP) omvat de markt voor douane gerelateerde diensten in Rusland zo een 3 tot 4 miljard dollar. In Rusland werken 1500 commerciële bedrijven die helpen met invullen van de benodigde papieren en het transporteren en opslaan van goederen tijdens de douane controle.

Deze markt kent in vergelijking tot ontwikkelde markten een zeer korte geschiedenis. De tussenpersonen verschenen in 1989. Het waren aanvankelijk de opvolgers van de desbetreffende Sovjet overheidsorganen. Tussen 1989 en 1991 werden er 62 vergunningen verleend. Tussen 1992 en 1994 groeide het aantal officiële bedrijfjes al tot 384. Sindsdien worden er elk kwartaal 100 nieuwe tussenpersonen geregistreerd.

Sinds de Douane codex uit 2004 zijn de taken van de betrokken bedrijven duidelijk verdeeld. Douanebrokers vullen formulieren in en betalen heffingen, de vervoerders transporteren goederen en eigenaren van loodsen stellen hun ruimte beschikbaar voor tijdelijke opslag tijdens de controles.

Op dit moment staan er 404 douanebrokers geregistreerd bij de Federale Douane Dienst (FTS) Om te mogen werken moeten zij ook een garantie (in geld of waren) kunnen overleggen. Grotere structuren zoals de OOO Tamozhnaja Karta, de Nationale Associatie voor Douane Brokers (NATB) en het Fonds voor Sociale Steun aan Medewerkers en Veteranen van de Douanedienst (SVTS) staan voor een relatief lage rente garant voor individuele bedrijven.

Kommersant noemt cijfers waaruit blijkt dat de helft van de importeurs/exporteurs gebruikt maakt van douanebrokers. De andere helft heeft zelf gekwalificeerd personeel in dienst. Van deze 50 procent die gebruik maakt van tussenpersonen gaat 30% van de goederen via officiële, witte brokers geregistreerd bij de FTS. De andere 20% gaat via grijze en zwarte tussenpersonen .

De opdrachtgever is in de regel de verantwoordelijke partij. De tussenpersoon staat niet op de documenten genoemd. Bedrijven die willen bezuinigen op exportheffingen en belastingen spenderen jaarlijks één miljard dollar aan grijze en zwarte tussenpersonen. Als voorbeeld van grijs verkeer noemt het artikel een lading omschreven als stofzuigers terwijl het in feite veel duurdere laptops zijn.

Het probleem van de overheid ligt dieper dan alleen bij de controle over het grijze en zwarte verkeer. De wet staat formeel niet toe dat douaneobjecten (opslagruimte, kantoor) het eigendom zijn van commerciële structuren. Volgens de gegevens van het Ministerie van Economische Ontwikkeling is echter één derde van de douaneposten eigendom van commerciële structuren binnen de Nationale Spoorwegen en het Ministerie van Transport. Dertien posten zijn zelfs geheel in private handen.

De keuze voor het herstellen van het overheidsmonopolie op douanegerelateerde diensten of het uitbesteden van dit monopolie aan een door de overheid gecontroleerd orgaan op basis van de bestaande structuren van de Nationale Spoorwegen en het Ministerie van Transport lijkt te kostbaar. Eén douanepost zal de overheid al snel 50 tot 70 miljoen dollar zal kosten.

De Federale Douane Dienst (FTS) lobbiet sinds februari over een verhoging van de garanties die de tussenpersonen moeten overleggen. Het argument vóór is het elimineren van niet zuiver op de graad opererende eenmansbedrijfjes. Experts zeggen echter dat een dergelijke verhoging het slechts moeilijker maakt voor de witte tussenpersonen. Tussenpersonen zullen het zwarte circuit worden ingejaagd.

Een derde variant hangt samen met de invoering van GLONASS, de Russische GPS. Douaneposten zouden overbodig worden omdat vrachtwagens gevolgd zouden kunnen worden tot aan opslagruimtes binnen de grenzen alwaar controle zou kunnen plaatsvinden. Het duurt echter minstens tot 2009 voordat dit systeem operationeel wordt.

Het meest realistische plan, aldus Kommersant, is het invoeren van een groene doorgang voor al bekende importeurs. Zij worden dan slechts incidenteel gecontroleerd. Onbekende importeurs worden volledig gecontroleerd. Met de vermindering van de controle aan de douaneposten zelf wil de FTS veel meer binnen de landsgrenzen gaan controleren. Winkels en magazijnen moeten op straffe van inbeslagname de juiste papieren en serienummers van hun producten kunnen overleggen.

Kommersant concludeert dat er geen eenvoudige oplossingen zijn voor de verstrengeling van commerciële activiteiten en douane controle. De krant laat echter duidelijk blijken dat de overheid er beter niet voor kan kiezen om de tussenpersonen uit te willen bannen en een staatsmonopolie in te stellen. De staat moet niet het wiel opnieuw willen uitvinden. In de USA en Europa functioneren douanebrokers al meer dan 100 jaar en het is toch gelukt om hun activiteiten redelijk onder controle te krijgen.