Radzichovskii over machtswissel

http://www.rg.ru/2007/12/18/radzichovsky.html

Politicoloog Radzichovskii verwoordt wat mijns inziens de essentie is van het politieke proces in het afgelopen en komende jaar: “Poetin draagt iets geheel nieuws voor Rusland aan; een traditie van een vreedzame en wettelijke wissel van het staatshoofd. In hoeverre er sprake zal zijn van een echte machtswissel, – vooral wanneer Poetin premier wordt - blijft de grote vraag. Maar op welke manier dan ook, een dergelijke traditie is van uitzonderlijk belang van het land. Daarbij moet aangetekend worden dat het voor Poetin veel moeilijker is om afstand te nemen van de macht dan dat voor de zieke Jeltsin met zijn rating van nul was. Jetsin werd door iedereen weggeduwd. Poetin wordt door iedereen vastgehouden.”

Over de keuze voor Medvedev zegt hij: “ De symbolische betekenis van Poetin’s beslissing is duidelijk. Het is een signaal aan stad en land dat onze politiek tenminste niet alleen antiliberale maar ook liberale retoriek kent en wellicht nog belangrijker, dat bij elke willekeurige verhitting van antiwesterse retoriek, Rusland strategisch gezien blijft geloven in de keus voor Europa. Ik hoop dat dit wederzijds is.”

Verhoudingen president en premier

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=835300
http://www.gazeta.ru/comments/2007/12/26_a_2475019.shtml
http://www.rg.ru/2007/12/12/politicogi-medv.html
http://www.rg.ru/2007/12/12/zorkin.html

Kommersant onderzoekt de verhoudingen tussen premier en president in Rusland’s recente geschiedenis. Het eerste premierschap van Poetin onder Jeltsin toont aan dat het mandaat van de premier groot kan zijn. Poetin’s prioriteiten waren toentertijd de militaire operaties in Tsjetsjenië en het aannemen van een nog door Primakov opgesteld budget. Gazeta.ru noemt Tsjernomyrdin, Primakov en deels Kasjanov als premiers die tijdens hun termijn(en) hun mandaat wisten te verbreden en er zich als het ware een tweede machtscentrum rondom de premier formeerde.

De laatste premiers, Fradkov en Zoebkov, hebben echter eerder een coördinerende dan een aansturende functie. Sinds Poetin’s tweede termijn bezoekt de premier wekelijks de residentie van de president voor rapportering en richtlijnen. De premier zit in de regel alle kabinetsvergaderingen voor, alsmede een reeks regeringscommissies. Het voorzitten van dergelijke vergaderingen kan overgedragen worden aan een van de vicepremiers, maar dit gaat dan wel ten koste van het belang dat er aan die vergadering gegeven wordt. In dit systeem geeft de premier door zijn aanwezigheid aan waar de prioriteiten liggen.

De premier moet ook zoveel mogelijk aanwezig zijn bij speciale bijeenkomsten georganiseerd vanuit de presidentiële administratie. Dit zijn er gemiddeld 10 tot 15 per maand. Weet hij immers niet wat zijn ministers met de president of zijn adviseurs bespreken, dan verliest de premier de macht over zijn ondergeschikten. Onder Poetin is het voor de premiers vooral lastig om controle te houden over de communicatie van de rechtshandhavende instanties en ‘veiligheidsinstituten’ met de president.

Naast de politieke noodzaak overal aanwezig te zijn is er de papierwinkel die voorkomt uit de belangrijkste regeringstaak; de uitwerking van het federale budget en de federale doelgerichte programma’s. Deze papierwinkel is, volgens Kommersant, significant groter dan de stapel die de president voor de kiezen krijgt.
Het artikel van Kommersant roept bewust de vraag op of Poetin wel zo’n premier wil zijn. Wordt Poetin premier dan zal er wat veranderen, is de conclusie. De verhoudingen tussen premier en president zijn echter al vaker aan verandering onderhevig geweest en de constitutie geeft veel ruimte voor flexibele interpretatie, zegt bijvoorbeeld gazeta.ru.

Zo noemt gazeta.ru bronnen die zeggen dat er voor een meer dualistische structuur met een sterkere premier geen constitutionele verandering nodig is. Zo’n verandering zou bijvoorbeeld inhouden dat de president voor het ontslaan van een ‘opstandige’ premier een ruime meerderheid van tweederde of zelfs viervijfde van het parlement nodig heeft.

Politicoloog Chleb Pavlovskii zegt in Rossiiskaja Gazeta: “De herverdeling van mandaten kan positief uitpakken. Zowel de macht van de president als die van de premier zal toenemen. Een premier, die volledig op het parlement kan leunen en tevens leider is van de grootste partij, zal een zeer sterk figuur zijn. Het mandaat van de president wordt hierdoor overigens niet aangetast. Er zal een stevigere band ontstaan tussen de wetgevende en uitvoerende machten, alsmede de presidentiële vertikaal. Het premierschap opent ook het logische perspectief voor Poetin om Rusland in de internationale arena te vertegenwoordigen."

Politicoloog Vjatsjeslav Nikonov: “Wanneer Poetin het voorstel van Medvedev accepteert dan zal ‘de configuratie van de macht’ merkbaar veranderen. Deze configuratie zal policentristischer worden en meer overeenkomen met het klassieke schema van ‘beheersing door tegengewichten’. Het is duidelijk dat de presidentspositie een sterk machtscentrum blijft en dat de regering dit zal worden. Elk orgaan, dat door Poetin geleid wordt, kan immers niet zwak blijven.” Ook Nikonov denkt dat er geen aanpassing van de constitutie nodig is om Poetin als premier meer bevoegdheden te geven: “ Wanneer je de constitutie aandachtig leest, zul je zien dat het mandaat van de premier breed omschreven is.”

De voorzitter van het Constitutionele Hof, Valerii Zorkin: “Ik was en blijf een voorstander van een sterke presidentiële republiek. Waarschuwend dat Rusland door zowel interne als externe factoren nog moeilijke tijden tegemoet gaat, zegt hij “ dat er in periodes van crisis een nog ruimer gebruik van het presidentiële mandaat nodig kan zijn.” Rommelen aan de constitutie is sowieso onwenselijk: “De versteviging van het principe van de superioriteit van het constitutionele recht en gezag zijn de belangrijkste opgaven van deze tijd. Wanneer de staat dat niet doet, dan zal het nooit afrekenen met de misdaad, de corruptie en andere vormen van rechtsovertredingen.”

Sociaalgeografische verschillen in verkiezingsuitslag

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=836421

Dmitri Kamyshev, sociaal geograaf bij het RAN, spreekt over een ‘zone van verhoogde electorale bestuurbaarheid’. Zijn onderzoek kijkt in welke 20 regio’s de uitslag voor de winnende partij het hoogst is en in welke 20 regio’s deze uitslag het laagst is. Het verschil is groot. In de groep regio’s waar Verenigd Rusland bij de parlementsverkiezingen van 2007 de meeste stemmen kreeg, verzamelde de partij 80,7% van de stemmen. In de groep van 20 regio’s waar VR het laagst scoorde, is dit gemiddeld 55,3%.

Tot de tweede groep behoren de grote steden en geürbaniseerde regio’s; ‘ontwikkeld Rusland’. Tot de eerste groep; de ‘nationale republieken’ en het platteland van de ‘Russische’ provincies.

Binnen de groep regio’s, waar de bestuurlijke invloed op de verkiezingsuitslag traditioneel groot is, lijkt de effectiviteit van de ‘administratieve druk’ toegenomen. Kamyshev noemt als voor beeld een kiesdistrict in Karatsjaevo-Tsjerkessie waar alle 17.779 inwoners op Verenigd Rusland hebben gestemd. De ‘zone’ lijkt zich ook uit te breiden. Ook kiesdistricten op het platteland van regio’s, die traditioneel niet tot de ‘zone van verhoogde electorale bestuurbaarheid’ behoren, zoals Tjoemen, Penza en Rostov, scoorden bij deze verkiezingen percentages van boven de 90%.

Chinees model voor democratisering

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=837275

Kommersant ziet een verband tussen de democratiseringsprocessen in China en Rusland. De aanleiding voor deze observatie is een artikel gepubliceerd op de website van de Chinese nieuwsservice Xinhua. Dit Chinese artikel stelt dat de Russische overheid eindelijk gebruik maakt van het progressieve model van het Chinese partijbestel.

Het Chinese model kent verschillende democratische partijen, die de lijn van Communistische Partij van China onderschrijven, legt de krant uit. De laatste tijd krijgen de bijeenkomsten van deze partijen meer publiciteit en worden ze bezocht door hoge functionarissen uit de CCP. De populariteit van deze partijen zou in de toekomst een rol kunnen spelen in de keuze voor het volgende staatshoofd. Verontrust door de gekleurde revoluties in de postsovjet ruimte en Kirgizië in het bijzonder, schrijft Kommersant, is Peking begonnen een systeem te ontwikkelen waarbij verschillende groepen binnen de bevolking hun belangen kunnen behartigen zonder dat de monopolie op de macht van de CCP wordt ondermijnd.

De parallellen met het Russische partijbestel, waarbij de kieswet en het politieke en mediaklimaat zo zijn aangepast dat formatie van enkele aan de huidige machtsorde loyale partijen wordt bevorderd, lijken mij niet geheel uit de lucht gegrepen. Het aandeel van de Chinezen in deze ontwikkelingen blijft natuurlijk twijfelachtig. Er hebben recent wel twee besloten bijeenkomsten plaatsgevonden tussen de Russische partij Verenigd Rusland en de CCP, voegt Kommersant toe.

Rechtvaardig Rusland

http://www.expert.ru/topics/130427/
http://www.rg.ru/2007/12/26/duma.html

Sinds het op de valreep een plaats in het parlement heeft veroverd, is de partij Rechtvaardig Rusland met een tweede leven begonnen. Partijleider Mironov zegt verregaande gesprekken te voeren met de Agrarische Partij. Deze partij haalde tijdens de verkiezingen iets minder dan 3% van de stemmen. Plotnikov, de leider van de agrariërs, zegt dat er van een verenigingsproces nog geen sprake. Hij wil eerst de verschillende mogelijkheden, inclusief samenwerking met VR, aan zijn achterban voorleggen.

Mironov, de partijleider van RR, wil uiteindelijk alle linkse partijen inclusief de KPRF verenigen. De KPRF wil bij monde van Zjoeganov wil daar niets van weten. Beide partijen vinden elkaar echter wel in wetsvoorstellen voor een progressieve belastingschaal (hoge inkomens betalen relatief meer belasting, JM) en een belasting op luxeartikelen.

Ook vanuit de hogere regionen van de macht lijkt het project voor een partijbestel met twee of drie grote partijen, waaronder een linkse/sociaal democratische partij, opnieuw opgepakt te worden. Nu de verkiezingen voorbij zijn en de voortgang van het beleid gewaarborgd lijkt, is blijkbaar zelfs Verenigd Rusland geneigd of geïnstrueerd om Rechtvaardig Rusland de ruimte te geven. Oleg Morozov, van VR vertelt Rossiiskaja Gazeta: “We mogen nu wat ontspannen en denken over een tweede grote invloedrijke partij. … Het is toch paradoxaal. Er is in Rusland nog steeds geen sociaal democratische partij geworteld om de eenvoudige reden dat er te veel personen zijn die dat willen. Bovendien vinden deze pogingen altijd plaats vanuit ‘een politiek project’ en niet vanuit daadwerkelijke partijvorming. We zullen zien of Rechtvaardig Rusland uitgroeit tot de Russische sociaal democratische partij. De voorwaarden zijn er.

Verdeling parlementsposten

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=837884
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=838266
http://www.rg.ru/2007/12/25/kobzon-govoruhin.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?docsid=839671

Het nieuwe parlement kent 32 comités. Elk van de drie ‘oppositiepartijen’ heeft het voorzitterschap van twee commissies toegewezen gekregen. In het vorige parlement leverde de fractie van Verenigd Rusland alle commissievoorzitters. Eerst zou het parlement pas in januari bijeenkomen. Poetin eist echter dat zijn beloftes voor een verhoging van de uitkeringen (14%) en de salarissen voor dienstplichtigen (18%) per 1 februari ingaan. De wetmakers moeten daarom voort maken. Kommersant gaat er ook vanuit dat het Poetin is geweest die VR verplicht heeft om de voorzitterschappen van de commissies te delen.

Er ontstond een relletje rondom de persoon van Jozef Kobzon, ten tijde van Brezjnev de ‘officiële stem van de Sovjet Unie’. In het vorige parlement was hij voorzitter van de commissie voor cultuur. De partijleiding van Verenigd Rusland koos dit keer echter voor de jurist met een ambtenaarsverleden, mijnheer Ivlijev. Wellicht in ruil voor eerder verleende diensten? Velen die de cultuur een goed hart toedragen spreken van schande. Een vrouwelijke parlementariër van de KPRF: “Kobzon is niet gewoon een parlementariër, hij is volksbezit.” Gryzlov hield zijn poot stijf, beargumenterend dat iemand met meer kennis van de wet dit keer de voorkeur krijgt en dat Ivlijev en Kobzon een goed tandem zullen vormen. Zjirinovskii benoemde de bluf van de muitende parlementariërs: “Wie het er niet mee eens is, kan zijn zetel inleveren. Er zijn anderen die uw plaats willen. Er staat een lange rij.”

Nobelprijswinnaar en communist Zhores Alferov kreeg als oudste parlementslid de eer om de eerste vergadering te openen. Het champagneglas heffend maakte hij duidelijk voor wie zijn partij opkomt: “De rand van dit glas, waarin we de champagne schenken, symboliseert het verschil in inkomsten tussen de rijkste en de armste 10% van de bevolking. Om het probleem op te lossen moeten we het glas breken.”

Buitenlands beleid

http://www.expert.ru/printissues/expert/2007/47/vneshnyaya_polikia_rossii/

Hieronder volgen enkele uitspraken van Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov uit een open brief gepubliceerd in Ekspert:

“We hebben in de laatste jaren een adequate theoretische basis gevormd voor een Russische diplomatie die verbonden is met onze tradities, met concrete nationale belangen en reële vormen van internationaal leven (waarschijnlijk bedoelt hij internationale organisaties, JM) Interessant is te lezen hoe hij de lessen van ‘het einde van de koude oorlog’ verbindt aan zijn visie voor de nieuwe Russische diplomatie. “Ik (Lavrov, JM) doel op een brede, open kijk, een vorm van intellectuele emancipatie, de afwijzing van taboes en sjablonen. De behoefte om de internationale realiteit aan het ene of het andere geïdeologiseerde schema aan te passen is een symptoom van intellectueel en psychologisch isolationisme.”

“Het westen moet inzien dat wij niet op confrontatie uit zijn, maar onze strategische belangen moeten beschermen.” … “Ook al gaat onze diplomatie uit van non-confrontatie, er bestaat voor Rusland een rode lijn, een punt waarbij er een reëel gevaar ontstaat voor onze nationale veiligheid of voor de bestaande internationale rechtsorde. Op dergelijke punten moeten wij reageren en tot het einde op de bres staan voor onze belangen.”

“Rusland handelt niet! Onze internationale partners moeten dit leren begrijpen. Elke vraag staat op zich. Deals op basis van het uitruilen van het ene belang voor de ander zijn uitgesloten.”

Over het Russische democratiseringsproces zegt Lavrov: “Niet voor het eerst in de geschiedenis, botst een samenleving, dat zich in een toestand van intellectuele gisting bevindt, met de verleidingen van het axioma dat ‘het licht uit het westen komt’, dat het aldaar verworvene het eindproduct is van de menselijke ontwikkeling; het einde der geschiedenis. Vaak raakt zo’n samenleving dan gedesoriënteerd en gedemobiliseerd. Het resultaat is een verlies voor de democratische ontwikkeling, een verlies voor het voornemen voor pluralisme en concurrentie.

Wit-Rusland

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=834857
http://www.rg.ru/2007/12/15/putin.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=838631
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=836507

Poetin bracht voor het eerst een officieel bezoek aan Minsk. Opvallend was dat Poetin na aankomst eerst een gesprek had met de Wit-Russische premier Sidorskii. Volgens het protocol verwachtte president Loekasjenko op dat moment Poetin voor het diner in zijn residentie.

Over de mogelijke Unie van Wit-Rusland en de Russische Federatie werd tijdens de persmomenten met geen woord gerept. Een concreet resultaat van het bezoek is de lening van 1,5 miljard dollar aan Wit-Rusland in ruil voor een verder akkoord over de geleidelijke verhoging van gasprijzen. Dit bedrag zal nog voor de jaarovergang overgemaakt worden en het tekort in het budget van Wit-Rusland over 2007 opvangen. Dit tekort bedraagt 1,2 miljard dollar.

Een week later stelde minister van financiën Koedrin Wit-Rusland nog eens een lening van 2 miljard dollar in het vooruitzicht. In ruil hiervoor zou Minsk staatsobligaties ter waarde van tenminste 10 miljard roebel (~277 miljoen dollar) moeten uitgeven op de Russische markt.

Experts denken dat de ruime kredietverstrekking aantoont dat de Russische Federatie niet langer geïnteresseerd is in een formele unie met Wit-Rusland, maar zich geleidelijk sterker in de economie van Wit-Rusland wil nestelen. Waarom zou ‘Kremlin inc.’ een politiek monster nastreven, wanneer het via de transnationale weg veel makkelijker haar economische invloed kan uitbreiden?