1020 jaar Russische en/of Oekraïense Orthodoxie

De viering van 1020ste herdenking van de kerstening van ‘Roes’, de Russisch Orthodoxe wereld, bracht zoals wel vaker in al die eeuwen zowel saamhorigheid als tweespalt.

De tweespalt ligt in de verhoudingen tussen de Oekraïne, de organisator van het evenement, en de Russische Orthodoxe Kerk, voor de Oekraïense organisatoren en met name president Joestsjenko een onwelkome herinnering aan periodes van ondergeschiktheid aan de staat Rusland.

Joestsjenko is pleitbezorger van de wens van een deel van orthodoxe gelovigen in Oekraïne om zich af te scheiden van het patriarchaat van Moskou en heel ‘ Roes’ en zich aan te sluiten bij het patriarchaat van Constantinopel.

Joestsjenkjo nodigde wel patriarch Bartholomeus I van Constantinopel uit, maar verzond geen uitnodiging aan patriarch Aleksei II van Moskou en heel ‘Roes’. Het was Bartholomeus die er op stond dat ook Aleksei aanwezig zou zijn bij de viering in Kiev. Beide patriarchen leiden samen de dienst. Op het Russische nieuws zag ik hoe Joestsjenko Bartholomeus begroette met drie warme kussen. Aleksei kwam er bekaaid af met een afstandelijk handje.

Het stadbestuur zou posters met daarop Aleksei II en de tekst de ‘Oekraïne verwelkomt haar patriarch’ verboden hebben. Drukkers van de posters zouden bedreigd zijn met het verlies van hun licenties, claimt een bron van Kommersant. De straten hingen daarentegen vol met enorme posters van Joestsjenko en patriarch Bartholomeus van Constantinopel. Nog meer dan dat er posters van Brezjnev hingen voorafgaand aan een partijcongres, grapt Rossiiskaja Gazeta.

De saamhorigheid was te vinden bij het rockconcert van de Russische groep DDT en de Oekraïense bands ‘de gebroeders Karamazov’ en 'S.K.Y.P.E’. Het concert moest op het laatste moment nog verplaatst worden omdat het geluid van de muziek en de menigte de gasten van een banket met Joesjtsjenko zou verstoren. Op de alternatieve locatie voelden meer dan 100.000 orthodoxe gelovigen uit Oekraïne en Wit-Rusland en Rusland zich weer even een.

Joestsjenko heeft het niet gemakkelijk. Zijn voormalige strijdkameraad David Zvanija blijft volhouden dat de president aan de vooravond van de oranje revolutie helemaal niet vergiftigd was met dioxine, maar dat er sprake was van een gewone voedsel- of alcoholvergiftiging. Joestsjenko impliceerde tijdens een rechtszitting inzake de vergiftiging, die nog steeds bloedeloos voortloopt, dat Zvanija betrokken zou zijn geweest bij de vergiftiging. Ook wordt Zvanija’s staatsburgerschap van de Oekraïne betwist. De voormalig minister en nu parlementariër komt oorspronkelijk uit Georgië. Onderzoekscijfers claimen dat nog slechts 36% van Oekraïense bevolking de versie van Joestsjenko gelooft.