Armoede

Sociologen van de Russische Academie voor Wetenschappen hebben een volgens Rossiiskaja Gazeta uniek breed onderzoek gedaan naar ‘de nieuwe Russische armen’.
Volgens het onderzoek leeft 16% van de Russische bevolking op of onder de armoedegrens. Zij hebben een gemiddeld inkomen van 5338 roebel per maand. Samen met de minima (een gemiddeld inkomen van 7624 roebel vormen zij de onderklasse van 43% van de bevolking.

45% van de armen (het is mij onduidelijk of hiermee beide groepen bedoeld worden, JRM) heeft geen beschikking tot een andere vorm van onroerend goed, zoals een datsja, een garage of een moestuin, dan het huis waarin ze wonen. Dat dit aantal in 2003 nog 21% pas toont aan dat de armen langzaam hun bezittingen opeten. Een kwart van de armen is geen eigenaar van een eigen huis. Voor de minima is dit 15%.

Het meest gekochte ‘dure’ gebruiksvoorwerp is de mobiele telefoon. In 2003 bezat 4% van de minima een mobieltje. Nu is dat meer dan 60%. Anno 2008 hebben arme gezinnen vier keer zo vaak een computer en drie keer zo vaak een diepvries. 25% van de armen voelt zich ongemakkelijk in de kleding die ze zich kunnen veroorloven tegenover 36% in 2003. Voor de minima is dit respectievelijk 12 en 23%. Gevoelsmatig is men ook beter gaan eten. Voor het eerst zegt meer dan de helft van de ondervraagden (weer onduidelijk welke groep) goed te eten.

63% van de onderklasse doet ongekwalificeerd werk, vooral handel en reparaties. Er is veel vrees voor het verlies van het werk. Voor 40% van de respondenten is een vaste baan het teken van een welvarend leven.

Slechts 20% van de gepensioneerden behoort tot de welvarende klasse, 50% tot een minima. 30% leeft op of onder de armoedegrens. Het zijn vooral de hoge kosten voor medische zorg en medicijnen, die flink zijn toegenomen sinds de ‘monetisatie’ van uitkeringen in nature in 2005.

Mensen die vanaf het platteland naar de steden trekken, krijgen het daar meestal moeilijk. Andersom is het voor mensen uit de grote stad gemakkelijker zich op het platteland te vestigen: “De hoofdsteden waar ‘tranen niet geloofd worden’ maken hun inwoners sterker en leren hen de onbetaalbare kunst van het overleven,”
73% van alle Russische gezinnen helpt en ontvangt hulp van anderen; bij het omspitten van de moestuin, een financiële lening, zorg voor ouderen en zieken, hulp bij een verbouwing of een goed woordje (letterlijk: ‘protectie’) bij het vinden van werk.

Voor net meer dan een derde van de Russen is vrije tijd een praktisch onhaalbaar fenomeen. Dat ook (of zelfs juist) onder minima en armen klassieke literatuur, muziek en theater populair zijn als vrijetijdsbesteding, toont de verarming van de Sovjet intelligentsia aan. Overigens neemt dit percentage de laatste jaren wel af. Liefde voor Sovjetfilms en amusement wordt door rijk en arm gedeeld: “De armen kijken ook, de rijken huilen ook”.

In het rijtje van belangrijke menselijke eigenschappen staat bij de armen ‘eerlijkheid’ op de eerste plaats. Voor de rijken is ‘werklust’ het belangrijkst. Wanneer het gaat om de directe verdediging van het eigen recht dan is de onderklasse het meest passief. 54% van de jonge armen en 43% van de oudere armen vindt een dergelijke inspanning nodeloos. Onder de welvarende burgers is dit 25%.