Hoofdredacteur Ekspert over machtsoverdracht

http://www.expert.ru/printissues/expert/2008/02/politika_tekuschego_momenta/

Valerii Fadejev, hoofdredacteur van Ekspert zoekt de rode draad in de politieke gebeurtenissen van de afgelopen maanden. Fadejev ziet zichzelf als de stem van de middenklasse en is dat deels ook. Hij waardeert de politieke stabiliteit en toont weinig vertrouwen in politici buiten het system, buiten de partijen met potentie. Tegelijk hoopt hij wel op het ontstaan van politiek debat en competitie binnen een 'pro-Kremlin'consensus.

"Voor een effectieve overdracht van de macht moet Poetin twee taken tot een goed einde brengen. Dit betekent in de eerste plaats het behouden van de macht voor de eigen groep, het behouden van een politieke stabiliteit en het beperken van de de nvloed van 'egoïstische groepen'. In de tweede plaats moet hij partijinstituten van een democratisch karakter ontwikkelen, hen in de politieke praktijk gebruiken en een deel van het bureaucratische apparaat bij het publieke politieke leven betrekken."

"De noviteiten van de recente parlementaire verkiezingen, de kieslijsten volledig gebaseerd op partijlijsten en de tot 7% verhoogde kiesdrempel, werden binnen Rusland zelf en vooral ook in het buitenland bekritiseerd als ondemocratisch. Dit ondanks dat het doel van de hervormingen, de versterking van het partijbestel, officieel was benoemd. De door de Russische Constitutie omschreven democratische wijze van bestuur vereist een sterk parlement en een sterk parlement is onmogelijk zonder sterke politieke partijen."

"Heldhaftige eenlingen verloren de mogelijkheid om een plaats in het parlement te verkrijgen. Dit was voor de auteurs van de hervormingen een bekend gegeven. Hun keuze was misschien een vergissing, maar zeker ook een principiële keuze. Iedereen die politiek wil bedrijven wordt gedwongen lid te zijn van een partij. Aan de ene kant worden individuen in een keurslijf gedwongen, aan de andere kant worden de partijen aangevuld met de energie van deze individuen."

"In grote lijnen wordt de versterking van het partijbestel gerealiseerd. Het aantal partijen neemt af. Outsiders stranden en de financiële middelen concentreren zich rondom enkele partijen."

"De overmacht van Verenigd Rusland komt het Kremlin op veel kritiek te staan. Het zou natuurlijk beter zijn wanneer er twee sterke partijen politiek zouden bedrijven, maar de voorbeelden van de SPS aan de rechterkant en Rechtvaardig Rusland aan de linkerkant laten zien dat hun voorlopig falen niet zozeer de schuld is van het Kremlin als wel verkeerde keuzes binnen de eigen partijleiding."

"De opkomst van Rechtvaardig Rusland toonde duidelijk de risico's aan van een schisma in het staatsapparaat en de gevolgen voor de kwaliteit van het bestuur. Stavropol heeft op dit moment geen burgemeester. De leider van de plaatselijke Rechtvaardigrussen is op de vlucht, er is geen operationele gemeenteraad en de bevreesde gouverneur durft geen enkele beslissing te nemen."

"De sceptische houding binnen intellectuele kringen tegenover Verenigd Rusland is onverantwoordelijk en kortzichtig. Wanneer de partij de verkiezingen immers ad verloren en met verlies wordt een resultaat lager dan 50% bedoeld, dan zou een politieke crisis onvermijdelijk zijn geweest."

"Het Kremlin hoopte in het begin van het jaar op een tweede partij die de huidige koers zou onderschrijven. Twee partijen zouden samen een parlementaire meerderheid vormen en de stabiliteit waarborgen. Tegelijk zou daarmee een praktijk van coalities, politieke handel en compromissen ontstaan van waaruit het politieke systeem zich verder zou kunnen ontwikkelen. Dat dit niet gebeurd is ligt in de eerste plaats aan de politici, de politieke klasse zelf, en niet het Kremlin."

"Na de regionale verkiezingen in de herfst van 2006 lag de rating van Verenig Rusland volgens gegevens van het FOM rond de 30 tot 32%. Poetin bemoeide zich vervolgens met de zaak en de focus in de campagne werd verplaatst van de partij naar Poetin: "Steun je Poetin, stem dan op VR". Tactisch gezien verhoogde Poetin het aantal stemmen voor Verenigd Rusland met zo'n 6 tot 8 procent. Vanuit een strategisch oogpunt liet hij zien dat de partij een serieus politiek instrument is. Hij stimuleerde zo de versteviging van het partijbestel. Tegelijk uitte hij publiekelijk harde kritiek op de partij. Deze ommekeer in de campagne opende ook mogelijkheden voor een scenario waarbij Poetin zijn politieke leiderschap behoudt na het aftreden als president."

"De volgende stap was de kandidatuur van Medvedev. Zijn kandidaatstelling door Verenigd Rusland verbindt de parlementaire verkiezingen – en de overwinning van de partij VR - met de geleidelijke overdracht van de macht."

"Dat Poetin niet voor een derde termijn gaat is een historische beslissing. In de 500 en een beetje jarig bestaan van de huidige Russische staat is het nog nooit gebeurd dat een heerser in de kracht van zijn leven, die de steun geniet van de absolute meerderheid van het volk, afstand doet van de macht, alleen omdat dat ergens in een wet beschreven staat, een wet, die tot blijdschap van de meerderheid veranderd zou kunnen worden."

"De reden voor Poetin's getreuzel met het de bekendmaken van zijn favoriet voor de opvolging is overduidelijk: Zelf heeft hij rechtstreeks op televisie gezegd dat hij een gevecht wil voorkomen tussen veeltallige groepen, wiens doelen absoluut niet de ontwikkeling van het land en het welvaren van de bevolking zijn. Het was niet nodig om zijn kandidaat te vroeg aan aanvallen bloot te stellen."

"In dit licht is de overtuigende overwinning van VR tijdens de parlementaire verkiezingen essentieel. Het parlement is een democratisch instituut geworden, dat een legitieme overdracht van de macht kan faciliteren, door hen, die bang zijn te veel te verliezen, te vrijwaren van ondoordachte acties." (Medvedev is niet naar voren geschoven door een belangengroep binnen het Kremlin, maar de partij van de parlementaire meerderheid, de overgrote meerderheid van gouverneurs etc. JM)

"Men zegt dat Medvedev een slappe politicus en dat dit voordelig is voor Poetin, die aan het stuur wil blijven. Dit is in de eerste plaats het oude liedje over de derde termijn. Ten tweede is Medvedev geen slappe politicus. Hij werd in het diepste bassin gegooid; de sociale problemen. Het kan niet gezegd worden dat hij significante successen geboekt heeft, maar de zaak is niet ingestort. Er zijn resultaten."

"Hoe verlaat Poetin het politieke toneel? Wanneer Zoebkov zijn opvolger zou zijn geworden, dan was het duidelijk dat Poetin de politieke leider blijft, al is het niet in de functie van president. Maar Medvedev lijkt een persoon, die mogelijk waarachtig het land effectief kan besturen. Wanneer dat zo is, dan heeft hij geen baas nodig. De actuele variant is dat Poetin premier wordt, een ordelijke aftocht van Poetin uit de eerste positie. Terwijl hij de nieuwe president binnen een afzienbare tijd de kneepjes van het vak leert, draagt hij hem niet alleen de officiële maar ook de 'schaduw' machtsmiddelen over."

"Verenigd Rusland moet van een 'partij van de macht', een partij, die over het algemeen de ideeën van anderen uitvoert, veranderen in een bestuurspartij, die politiek initiatief durft te nemen. Er moet meer discussie binnen de partij gevoerd worden en de partij moet bestuurders in de uitvoerende macht gaan leveren."

"Wanneer dat niet gebeurd wordt de partij een blok aan het been van de nieuwe president en levert dat bij de volgende parlementaire verkiezingen politieke problemen op. Dan zet het partijbestel weer een stap achteruit en wordt de democratische ontwikkeling afgeremd. De zwakheid van de politieke instituten blijft het grootste probleem."