Buitenland

Oekraine
Ekspert bespreekt de achtergronden van de recente onderhandelingen over gasleveranties tussen de Russische Federatie en Rusland. Het eerste deel van het verhaal komt overeen met de berichtgeving van Kommersant van twee weken terug.

Timosjenko beloofde tijdens de verkiezingscampagne de ‘corrupte’ tussenpersonen RosOekrEnergo en OekrGazEnergo af te schaffen. Nadat zij premier werd bevroor Timosjenko de betalingen van Naftogaz aan RosOekrEnergo. Ekspert suggereert dat zij dit geld gebruikte om een andere ‘populistische’ verkiezingsbelofte uit te voeren; een morele vergoeding voor de financiële verliezen geleden bij de devaluatie van spaarcenten tijdens de val van de Sovjet-Unie. Vervolgens annuleerde haar regering op 6 februari de oprichtingsdocumenten van OekrGazEnergo. Eerder verschenen er in de media berichten dat een van de aandeelhouders van RosOekrEnergo, de ondernemer Firtasj, een zakenrelatie heeft met de crimineel Mogilevitsj. Deze Mogiletvistj werd recent in Moskou gearresteerd. Het was nu wel duidelijk dat zowel Moskou als Kiev op een nieuw schema voor de gasleveranties afkoersten.

Timosjenko stuurde op 8 februari Igor Didenko van Naftogaz voor onderhandelingen naar Moskou. Op 11 februari probeerde zijn collega Oleg Doebin het nogmaals. Moskou zei echter officieel alleen te willen onderhandelen op presidentieel niveau, met Joestsjenko dus. Deze kwam op 12 februari en er werd snel een akkoord bereikt dat in de letter niet veel verschilde van de voorstellen van Didenko en Doebin. Er komen twee nieuwe tussenpersonen, dit maal zonder deelname van private ondernemers.

Voor Moskou en Joetsjenko is het echter belangrijk om Timosjenko zo min mogelijk ruimte te geven om dit als een persoonlijke overwinning te verkopen aan de burgers van de Oekraïne. Het manoeuvreren voor de volgende presidentiële verkiezingen in de Oekraïne is inmiddels al begonnen. Moskou lijkt volgens Ekspert de voorkeur te verplaatsen van Janoekovistj naar Joestsjenko. Er wordt getwijfeld aan de kans dat de eerstgenoemde nogmaals een comeback kan maken. Joestsjenko wordt nu door gezien als een kandidaat, die ook het Russischtalige deel van de bevolking zou kunnen aanspreken. Daarmee is hij veel aantrekkelijker dan Timosjenko, die vooral op anti-Russische stemmingen in de westerse delen van het land leunt. De geldschieter van Janoekovitsj , de oligarch uit Donetsk Rinat Achmetov, zou zich inmiddels ook op Joestsjenko richten.

Joestjenko, wiens ratings momenteel erg laag liggen, kan de steun van Moskou goed gebruiken. In Moskou toonde hij zich plots een zeer voorzichtig voorstander van het NATO lidmaatschap. Mogelijk zou hij een wettelijk verbod willen invoeren op de plaatsing van een NATO basis op Oekraïns grondgebied, om de Russische zorgen over een mogelijk lidmaatschap van Oekraïne bij de alliantie te verlichten. Ook zegt hij eerst een referendum over toetreding te willen houden. Volgens Ekspert wijzen onderzoeken ‘keer op keer’ uit dat de meerderheid van de bevolking tegen toetreding is.

Een andere ‘overwinning’ voor Rusland is dat Gazprom, nu het samen met het Oekraïense Naftogaz en zonder extra kapitaal van private ondernemers twee nieuwe tussenpersonen gaat vormen en zo een relatief grotere invloed op de Oekraïnse afzetmarkt krijgt.

De zorg blijft bestaan dat ook dit schema met opnieuw twee tussenpersonen geen lang leven beschoren is. Blijkbaar waarderen beide partijen deze ‘vrijheid’. Ook heb ik me wel eens laten uitleggen dat er minstens één tussenpersoon nodig is zolang de Oekraïne af en toe op de pof wil kopen. Volgens de Russische wet moeten gasleveranties van te voren betaald worden. De tussenpersoon zorgt er voor dat de betalingen als dusdanig in de boeken staan.

GOS
Kommersant bericht over een informele top van GOS landen in Poetin’s residentie nabij Novo-Ogarevo, waarbij Medvedev voorgesteld werd aan de presidenten van de GOS landen. Poetin verzekerde de buurlanden dat het buitenlands beleid onder opvolger Medvedev niet zal veranderen. Het feit dat alle elf presidenten bereid waren te komen is een teken van het belang dat er aan de machtsoverdracht gehecht wordt.
Het vraagstuk Kosovo kan de landen niet verdelen. Naast de Russische Federatie hebben Wit-Rusland, Azerbeidjaan, Kirgizië, Tadzjikistan en Kazachstan al verklaard Kosovo niet te zullen erkennen. Georgië en Moldavië, twee landen die zelf te maken hebben met separatistische stemmingen laten volgens Kommersant een sterker tegengeluid horen. Oekraïne, Turkmenistan en Oezbekistan zeggen hun positie nog niet bepaald te hebben.

Moldavië
Moskou en Chisinau (Moldavië) werken volgens Kommersant actief aan een oplossing voor het conflict rond Transdnestrië met als basis de territoriale eenheid van Moldavië. Bronnen in de Moldavische delegatie zouden de krant verteld hebben dat “het vraagstuk van de hereniging van de republiek binnen korte tijd afgesloten kan worden.”

Georgië
De relatie met Georgië lijkt minder positief, maar beter dan voor Saakasjvili’s herverkiezing. Moskou gaf recent de leiders van Abchazië en Zuid-Ossetië een platform in Moskou om de wens te uiten zich af te scheiden van Georgië. Kommersant schrijft dat dit de Georgische overheid serieus moet hebben bevreesd dat Rusland over zou gaan tot steun voor een onafhankelijkheidsverklaring.

Georgië is vooral geïnteresseerd in een hervatting van het personen- en vrachtverkeer met Rusland en een beëindiging van het importverbod op Georgische wijnen. Rusland wil dat Georgië stopt met het blokkeren van het WTO lidmaatschap voor Rusland. RIA Novosti bericht dat er maandagmiddag een voorlopig akkoord bereikt zou zijn over het gezamenlijk reguleren van de handel tussen de Russische Federatie en de Georgische deelrepublieken Abchazië en Zuid-Ossetië. In ruil daarvoor zou Georgië akkoord gaan met het WTO lidmaatschap voor Rusland.

Amerikaans raketschild in Polen en Tsjechië
Zaterdag melde Kommersant dat de onderhandelingen tussen Polen en de VS over de plaatsing van een Amerikaans raketschild in Polen gepland voor 22 februari uitgesteld zijn. Polen zou ontevreden zijn over het aanbod van de Amerikanen. De Polen eisen militaire hulp ter waarde van 20 miljard dollar. Washington heeft voor het plaatsen van de raketafweer echter maar 3,5 miljard dollar ingepland. Kommersant vermeldt dat volgens onderzoek 52% van de Poolse bevolking tegen plaatsing is en slechts 32% voor.

De Tsjechische premier Topolanek verklaarde deze week nog naar Washington af te reizen om een akkoord te sluiten.