Burgerinitiatief 'voor Poetin'

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=823582
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=823555
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=823238
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=822852
http://www.rg.ru/2007/11/10/obschestvo.html

Enkele weken terug bedacht ik me dat het voorlopig weinig nut heeft te speculeren over de precieze functie die Poetin na zijn presidentschap gaat bekleden. Ik stelde voor om de situatie met een meer symbolische filter te bekijken. Poetin als 'spiritueel leider', een figuratieve starets op een eiland of in de bossen, wiens raad onontbeerlijk is wanneer er belangrijke morele, lees politieke en maatschappelijke beslissingen, gemaakt moeten worden door de 'seculiere' leiding van het land. Dit lijkt me de kern van het deze week in de kranten breed besproken burgerinitiatief 'voor Poetin', dat verschilt van de derde termijn lobby omdat het niet zoekt naar een verlenging van Poetin's presidentschap.

Twee verhaallijnen lopen parallel. Als eerste is er de berichtgeving over lokale initiatieven. Zo schrijft Kommersant over woordvoerders van Moskouse maatschappelijke organisaties die Poetin hebben gevraagd om ook na het aflopen van zijn presidentiële volmacht het land te blijven besturen. Rossiiskaja Gazeta spreekt over analoge bijeenkomsten die in het hele land plaatsvinden en bezocht worden door tienduizenden mensen.

Kommersant interviewt de advocaat Pavel Astakhov. Hij vertelt dat ergens halverwege september een open brief binnenkwam waarbij een (nog) anonieme burger voorstelde om een manier te vinden waarbij zonder de constitutie te veranderen er een nieuwe machtsconfiguratie gevonden zou kunnen worden waarbij Poetin het hoofd van het land blijft. Astakhov: "Mensen maken zich zorgen dat Poetin weggaat. Ze willen samenkomen. Op elke bijeenkomst zijn er sprekers: dokters, pedagogen, sporters, veteranen, vertegenwoordigers van midden en klein bedrijf en jongeren. We steunen Poetin als leider van de natie. Het is niet belangrijk of hij eerste spreker van het parlement wordt, premier of iets anders. Ik ben tegen de bureaucratisering van het proces. Maar waneer de mensen een beweging willen, dan maken we een beweging."

Deze maatschappelijke beweging zal meer vorm krijgen tijdens een bijeenkomst in Tver op 15 november, waar vertegenwoordigers uit verschillende regio's samenkomen. Er zal dan uit naam van het volk een voorstel gemaakt worden voor een nieuwe machtsconfiguratie onder leiding van de nationale leider Vladimir Poetin. Vervolgens wordt er een grotere bijeenkomst voorbereid in Moskou op 21 of 22 november, zegt Artoer Saveljov, een initiatiefnemer uit Moskou.'

Kommersant merkt op dat (1) de partij Verenigd Rusland deels betrokken is bij de organisatie van beide bijeenkomsten en (2) dat de bijeenkomst vlak voor de parlementaire verkiezingen plaatsvindt. Kommersant ziet de bijeenkomst in Moskou daarom als "een centrale gebeurtenis in de verkiezingscampagne van Verenigd Rusland."

De tweede verhaallijn is een open brief van VR lid Soeltygov. Kommersant schrijft: "De sleutelclausule van het pact van burgerlijke eenheid is het oprichten van het instituut van de nationale leider als het basiselement voor een nieuwe machtsconfiguratie en de fundamentele voorwaarde voor de realisatie van het plan van Poetin." Dit document zou na de parlements- en presidentverkiezingen moeten worden aangenomen op een 'Ruslandbreed' maatschappelijk politiek forum, volgens Kommersant, in essentie de eerste volksconcilie (narodnyi sobor) van de Russische Federatie. De referenties aan de volkse Orthodoxie zijn overduidelijk. Ten tijde van de 16de en 17de werden belangrijke politieke beslissingen genomen tijdens zemskie sobory waarbij de adel, de kerk en vertegenwoordigers van koopmannen en stadsbestuurders samenkwamen. Deze symboliek sluit nauw aan op de het historische thema van de tijd van troebelen (1598-1613), dat in de afgelopen jaren actief gebruikt wordt als parallel met de recente jaren '90.

De open brief van Soeltygov stond even op de voorpagina van de officiële VR website maar werd al snel verwijderd. Tegelijk nam de partijleiding afstand van het voorstel. De reactie van insider-politicoloog Gleb Pavlovskii is veelzeggend: "het instituut 'nationale leider' werd zelfs in de meeste totalitaire regimes niet gebruikt en bestond slechts in Fascistisch Duitsland."

Soeltygov gebruikte naar alle waarschijnlijkheid de verkeerde bewoordingen voor een voorstel dat wel degelijk de steun van de partij geniet. Als is het maar omdat alle steun voor Poetin voorafgaand aan de aankomende parlementsverkiezingen meer zetels in het parlement oplevert.

Kommersant suggereert overigens dat VR niet de volledige controle over dit burgerinitiatief kan behouden. "Het is een niet aan een partij gelieerd netwerk dat heel snel de benodigde handtekeningen kan verzamelen voor een door Poetin aangewezen presidentskandidaat." Zullen de presidentsverkiezingen dan gaan tussen een op deze wijze door Poetin naar voren geschoven kandidaat en een tweede in samenspraak met VR door Poetin gekozen VR partijkandidaat?