Rechtvaardig Rusland positioneert zich op linkerflank

02/03/2007
http://www.kommersant.ru/doc.html?docId=745676
http://www.expert.ru/articles/2007/02/27/srpiter/
http://www.novopol.ru/material16507.html
http://www.novopol.ru/material16469.html

De politieke verrassing van vorig jaar is de actieve poging tot het scheppen van een tweede grote partij die moet gaan concurreren met Verenigd Rusland (voorts VR). Het is gemakkelijk om deze partij af te doen als de zoveelste kunstmatige Kremlin creatie.

Maar gedachtig het spreekwoord dat het beter is twee vogels in de hand te hebben dan tien in de lucht, kunnen we best een gezonde interesse ontwikkelen in het politieke programma van deze sociaal-democratisch georiënteerde partij. De wijze waarop een partij tot stand komt is voor de ontwikkeling van de democratie op de lange termijn wellicht minder belangrijk dan het ontstaan van een levendige competitie tussen politieke partijen met duidelijke programma's. Het voorlopig erkennen van Poetin als een boven de partijen staande beschermheer van Rusland betekent immers niet dat er niet op vele beleidsterreinen flink gevochten kan worden.

Zondag de 25ste februari hield de partij haar eerste echte congres in Sint Petersburg. Een eerdere bijenkomst, eind vorig jaar, werd gehouden in het teken van de vereniging van drie kleinere linkse partijen onder het patronage van Sergei Mironov, de eerste spreker van de senaat, en vertrouweling van Poetin.

Kommersant en Ekspert doen verslag. Ook gebruik ik als bronnen twee artikelen van webportaal Novaja Politika, de officieuze denktank van Rechtvaardig Rusland. (voorts RR)

Groeiproces
Volgens Novaja Politika groeit het ledenaantal van RR per maand met 40.000 aanmeldingen. Het aandeel leden jonger dan 30 jaar bedraagt 29%. Ekspert bericht dat het verenigingsproces van de drie partijen in de regio's bijna gecompleteerd is. Problemen zijn er in vijf van de 80+ regio's. Mironov: 'Ja, er waren conflicten en behoorlijke scherpe wel te verstaan. Maar er was geen onverschilligheid of een tekort aan gezonde ambitie. Wij zijn een jonge partij en als de partij geen interesse zou wekken in de samenleving, wanneer we ons tussen de outsiders zouden bevinden, wie zou het dan in zijn hoofd halen om de strijd aan te gaan voor het leiderschap van onze regionale afdelingen?' De partij wil om te beginnen in de aankomende regionale verkiezingen van maart in alle 14 regio's de kiesdrempel van 7% halen en 'in de meeste van hen op ruime wijze', aldus de partijleider.

Sociaal verkiezingsprogramma
De prioriteiten van de partij omschrijft Mironov als de verhoging van inkomens en een waardige sociale zekerheid voor pensioengerechtigden, een versteviging van de rechtspositie van de oppositie en de strijd tegen de expansie van de NATO. Dit alles kan betaald worden door een progressieve belastingschaal die hogere inkomens zwaarder belast, een extra heffing op luxeartikelen en sterke drank en een extra belasting op het delven van grondstoffen, volgens Mironov de rechtmatige eigendommen van de burger.

RR richt pijlen ook op communisten
Ekspert citeert uit Mironov's rede: 'De markteconomie en het kapitalisme hebben in Rusland praktisch geen perspectief meer. Alleen een nieuw socialisme, het socialisme van de 21ste eeuw kan het land redden'. Het Sovjetsocialisme stierf volgens Mironov niet vanwege de levensloosheid van de ideeën maar de bureaucratie en het monopolisme van de Communistische Partij. Hij belooft een einde te maken aan de monopolie op de macht, de bureaucratie, corruptie en ordeloosheid. 'We bouwen een nieuwe wereld die zijn weerga niet kent.'

Volgens Kommersant 'waren gelijke woorden van loyaliteit aan het Sovjet verleden tot nu toe slechts te horen op de partijcongressen van de Communistische Partij.' Deze retoriek is volgens de krant 'een duidelijke poging om de grond onder de communisten weg te slaan.' Mironov wordt nogmaals geciteerd: 'Wij bevechten niet alleen het monopolisme op de macht van Verenigd Rusland maar ook de monopolie van de Communistische Partij op het vertegenwoordigen van de belangen van de arbeiders.'

Het socialisme van de 21ste eeuw
Een andere overeenkomst met het Sovjet verleden herkennen de kranten in de aanwezigheid en zelfs spreektijd voor buitenlandse gasten uit China, Cuba en kleinere socialistische partijen uit Europa. 'Op een gegeven moment ging ik denken dat Hugo Chavez elk moment op het podium kon verschijnen. Hij was volkomen in zijn element geweest', commentarieert de verslaggever van Kommersant.

Volwassen oppositie
Een artikel op de website van Novaja Politika wijst op bestaande verschillen tussen de huidige Communistische partij en Rechtvaardig Rusland aan de hand van hun wetsvoorstellen voor een wet die de rechten en verplichtingen van de oppositie reguleert. Dit is mijns inziens interessant omdat het goed weergeeft wat de voordelen zijn van een oppositiepartij die zich constructief opstelt ten opzichte van de zittende macht en hoe door een dergelijke houding een beter functionerende partijpolitiek en parlement kan ontstaan. Ter verdediging van de communisten wil ik erop wijzen dat hun wetsvoorstel al tien jaar oud is.

De schrijfster wijst erop dat oppositiegroeperingen op dit moment geen extra rechten hebben dan die de wet voor alle partijen en maatschappelijke organisaties garandeert. De gevraagde extra garanties voor oppositiepartijen in beide wetsvoorstellen gaat met name om toegang tot media, dwz het verplicht stellen aan de media om 20% van de zendtijd te besteden aan de oppositie, en een proportionele verdeling van belangrijke functies in het parlement en haar commissies alsmede de mogelijkheid om parlementaire onderzoeken te leiden.

De verschillen tussen beide partijen zitten hem ten eerste in de definiëring van het begrip oppositie. RR verwoordt oppositie als: 'gerichte constructieve politieke handelingen van politieke partijen en groepen van kamerleden in het nationale parlement, die tegenovergesteld zijn aan de handelingen van de regering van de RF, andere federale organen van de uitvoerende macht en ook groepen van kamerleden die geen oppositie zijn alsmede hun politiek programma's, voorstellen, methodes en uitvoering van politieke beslissingen.'

In het voorstel van de communisten is de definitie, volgens de auteur, minder helder en enigszins vaag omschreven: 'sociaal belanghebbende en legitieme handelingen van burgers, die zich verenigen voor de verspreiding van visies en meningen die niet overeenkomen met de posities en beslissingen van de organen van de uitvoerende macht.

De schrijfster merkt als tweede op dat, terwijl het voorstel van RR omschrijft hoe een partij zich tot oppositiepartij kan uitroepen en op een gekozen moment ook kan kiezen die status te beëindigen en steun te geven aan de regering, de communisten niet eens rekening houden met die laatste mogelijkheid. 'Zij bestempelen oppositionele activiteit als een eeuwigdurende confrontatie'.

Het voorstel van RR beschrijft als derde verplichte periodieke ontmoetingen met vertegenwoordigers van de regering met de leiders van oppositiefracties. Dit verschilt volgens de auteur van het artikel kardinaal van het beeld dat de communisten voor ogen hebben. Terwijl de laatste partij oproept tot afstand nemen op barricades, stelt de RR voor om meningsverschillen op te lossen via een vreedzame weg en met constructieve onderhandelingen met de macht.