Benoeming Zoebkov

http://www.rg.ru/2007/09/13/zubkov.html
http://www.rg.ru/2007/09/13/zubkov-podrobnosti.html
http://www.expert.ru/articles/2007/09/13/zhertva/
http://www.expert.ru/articles/2007/09/12/oppa/
http://www.expert.ru/articles/2007/09/12/fradkov/
http://www.rg.ru/2007/09/14/gontmaher-pravitelstvo.html
http://www.rg.ru/2007/09/15/putin.html
http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=804767
http://www.rg.ru/2007/09/13/pravitelstvo-uhod.html


Premier Fradkov diende woensdag 12 september het ontslag van zijn regering in. Dezelfde dag benoemde President Poetin Viktor Zoebkov als opvolger van Fradkov. Vrijdag volgde de goedkeuring van het parlement. De persoon Zoebkov is voor iedereen een verassing. Gelijk wij in Nederland zeggen dat Poetin een konijn uit de hoge hoed tovert, zo spreekt Rossiiskaja Gazeta over Zoebkov als een konijn dat uit een cilinder getrokken wordt.

De krant schrijft dat de verwarring onder de politicologen volledig te begrijpen is. 99% van de commentatoren verwachtte hetzelfde scenario waarmee ook Poetin naar het hoogste ambt geloodst werd: de nieuwe premier zou presidentskandidaat nummer 1 zijn.

De meeste Russische commentatoren zijn het inmiddels wel eens: Zoebkov is niet de nieuwe president. Zijn opdracht is het vormen van de regering die het beleid van Poetin onder leiding van de toekomstige president moet waarborgen. In Nederland is deze functie in de regel voor de formateur. Gontmacher: ‘De opgave van Zoebkov is ervoor te zorgen dat de nieuwe president geen dure maanden verspilt aan de formatie van nieuwe overheidsstructuren en de selectie van zijn persoonlijke staf. Vanaf zijn eerste werk dag kan hij rekenen op een team dat geformeerd is voor het doel van het voorzetten van het beleid dat door Vladimir Poetin is vormgegeven.

Zoebkov zou overigens dit team ook zelf kunnen aanvoeren, als premier onder de volgende president. Tegen die tijd zijn er echter twee nieuwe machtsbronnen die Poetin’s voorkeur kunnen beïnvloeden. Ten eerste de partij ‘Verenigd Rusland’, dat mogelijk een klinkende overwinning behaald in de aankomende parlementsverkiezingen en ten tweede de straks door het volk gekozen nieuwe president.

Het vooruit formeren van de nieuwe regering geeft Poetin de relatieve zekerheid van een stabiele overgangsperiode, dwz geen gemorrel aan economisch beleid en het budget 2008-2010. Met deze extra zekerheid durft hij het risico aan om een presidentsverkiezing te organiseren met verschillende (aan zijn beleid loyale) kandidaten. Dit heeft hij al herhaaldelijk aan het volk beloofd en de benoeming van Zoebkov en niet één van de presidentskandidaten geeft aan dat dit scenario nog steeds zijn voorkeur heeft. Erg interessant voor de verdere uitwerking van dit scenario is de samenstelling van de nieuwe regering. Zou het zo zijn dat de echte presidentskandidaten niet op hun posities terugkeren, juist om op gelijke voet en zonder hulp van bestuurlijke middelen campagne te voeren?

Zoebkov heeft nog een zeer relevante kwaliteit die hem juist voor de komende periode geschikt maakt. Hij weet als voormalig toezichthouder financiële markten ook donders goed welke financiële belangen er spelen en wie proberen een slaatje uit de huidige verwarring te slaan. Of in de woorden van de journalist van Ekspert: ‘als gevolg van zijn vroegere werk heeft hij een koffer vol met compromitterend materiaal over alle belangrijke personen in de wereld.’Politicoloog Dmitrii Orlov ziet daarom in Zoebkov meer een toezichthouder dan een bestuurder.

Wie is Zoebkov
RG beschrijft hoe Zoebkov de Russische ‘autoriteit financiële markten’ vanaf de grond heeft opgebouwd. In het afgelopen jaar heeft Rosfinmonitoring de gegevens van meer dan 120.000 twijfelachtige transacties overgedragen aan de politie. (totale som ongeveer 25 miljard dollar). Op basis van deze gegevens zijn 502 wittebroodcriminelen berecht.

Twee jaar na de oprichting van Rosfinmonitoring in 2001 werd Rusland van de zwarte lijst van de FATF (Financial Action Task Force) gehaald, wat vervolgens leidde tot een stijging van Rusland in verschillende internationale ratings op het gebied van financiën en investeringen. Rusland is inmiddels ook lid van de FATF wat betekent dat experts uit 32 andere landen jaarlijks meer dan 100 Russische staats en private bedrijven controleren. Ook betrok Zoebkov Rusland bij internationale verdragen over de strijdt tegen corruptie en geldstromen voor terrorisme. Zoebkov, zo impliceert de krant, heeft Rusland een waardige plaats in de internationale financiële wereld bezorgd.

RG interviewde Zoebkov al herhaaldelijk en had zo al snel enkele kenmerkende uitspraken klaar: Zoebkov verwacht dat het nog een ruime tijd zal duren voordat inkomsten in Rusland transparant worden via een kredietgeschiedenis of betrouwbare belastinggegevens. Over de conventie van de Raad van Europa inzake het witwassen, de opsporing, de inbeslagneming en de confiscatie van opbrengsten van misdrijven en terrorismefinanciering, zegt hij dat dit verdrag Rusland de mogelijkheid geeft om serieuze aanpassingen te maken in de huidige wetgeving. Op de vraag hoe Rusland er uit zou zien wanneer men al 15 jaar geleden een toezichthouder op de financiële markt zou hebben aangesteld, antwoord hij dat er veel minder oligarchen zouden zijn. Nu is het van belang een normaal zakelijk klimaat te scheppen zonder schade toe te brengen aan de zakenwereld door te veel regulering.

Poetin verwijst in zijn uitlatingen over Zoebkov naar een verder verleden (een verleden verder dan hun periode van samenwerking in St. Petersburg): ‘Toentertijd stuurden ze hem naar de meest slechte sovchoz, een het sterven nabije sovchoz, maar hij transformeerde het bedrijf in de beste sovchoz van de Sovjet Unie. Het is een bescheiden vent, zegt de president. Hij zal er niets over zeggen.

Nieuwe regering
De belangrijkste taak van Zoebkov is het formeren van een nieuwe regering. Wanneer de formatie succesvol is, dwz wanneer er een effectief team gesmeed kan worden en Poetin tevreden is kan deze nieuwe regering nog wel even voort en vormt naast het al aangenomen budget voor 2008-2010 nog een buffer die de stabiliteit tijdens de overgang naar een nieuwe president moet waarborgen. De samenstelling van de nieuwe regering moet echter wel gericht zijn op de aanpak van de huidige problemen en ook de veranderende politieke voorkeuren onder de bevolking.

De stem van de bevolking wordt verwoord door de politieke partijen in het huidige parlement. Zoebkov bezocht hun vertegenwoordigers op donderdag. Met name de KPRF uitte ook via de pers hun voorkeuren voor de samenstelling van de nieuwe regering. De ministers Zoerabov (gezondheidszorg, sociale zaken) Gref (economische ontwikkeling en handel), Koedrin (financiën) en Foersenko (onderwijs) zouden hun bureaus mogen leegruimen. De positie van Zoebarov (gewraakte hervormingen van uitkeringsstelsel en falen van gratis medicijnverstrekking voor minima) lijkt een uitgemaakte zaak. Met de parlementaire verkiezingen op komst durft zelfs Verenigd Rusland hem niet langer te verdedigen. Naast Zoebarov ziet Verenigd Rusland geen toekomst in de minister van regionale ontwikkeling Jakovlev en de minister van cultuur en media Sokolov.

De formatie gaat niet alleen over de poppetjes maar ook over een herverdeling van ministeries. Jevgenii Gontmacher denkt dat het ministerie van economische ontwikkeling bevrijdt wordt van de vele extra taken zoals de regulering van in- en export om zich zo volledig op de ontwikkelingen van interne economie te richten. Voorts verwacht hij een vicepremier die het werk van dit ministerie alsmede de diensten die zich bezig houden met innovatie, concrete industriële sectoren en de bouw van infrastructuur gaat coördineren.

Het ministerie van zorg en sociaal beleid zal mogelijk opgesplitst worden in een ministerie van zorg, een ministerie van arbeid en een federale dienst voor gezinsvragen en sociale uitkeringen. Ook dit conglomeraat met toevoeging van sport en cultuur zal door een vicepremier gecoördineerd moeten worden.

Als gevolg van het politiek vermogen dat nu in de nieuwe regering gestopt wordt voorspelt Gontmacher in de eerste periode na de presidentsverkiezingen een machtsverschuiving van het Kremlin (presidentiële administratie) naar het Witte Huis (regering.

Poetin
Poetin had deze dagen ook een afspraak met de Valdai groep, een selecte groep internationale journalisten met wie de president al enkele malen in relatief ontspannen sfeer sprak.

Het belangrijkste resultaat van de ontmoeting was dat de internationale pers Poetin’s uitspraak nu niet te weten of hij zich ooit (2012) weer als president beschikbaar stelt interpreteert als ‘de intentie om dat wel te doen’. Zijn veelzeggende toevoeging haalde de internationale pers niet. ‘Ik hoop voor 2012 een interessanter iemand voor de baan te kunnen vinden.’

Over het aanstelen van een marionet zegt hij: ’Ik heb niet zo veel jaar geploeterd om Rusland aan een slappe president te geven. In Rusland overwint niet hij de sterk is, maar hij die het recht aan zijn zijde heeft’. (mogelijk citaat uit film brat2) Nog een uitspraak van mythische porporties: ’Ik ben geen politicus. Een politicus is iemand die politieke carrière heeft gemaakt. Dat heb ik niet gedaan. Ik ben een Russische burger die president werd.’