8/10/08

Conflict rondom Zuid-Ossetie II

De berichten uit de stad Tschinvali zijn verschrikkelijk. De mensen
verschuilen zich in kelders zonder water, elektriciteit en volgens de
laatste berichten ook voedsel. De lichamen liggen in de huizen en op
straat. De straten worden echter nog steeds onder vuur genomen door
Georgische scherpschutters, die de hoogtes rondom de stad bezetten. Er
zijn berichten over wreedheden, die ik u wil besparen. Het is oorlog.

In de avond van zaterdag hebben Georgische tanks een tweede poging
ondernomen de stad te bezetten. Rond middernacht werd het iets
rustiger. De Russische vredesmissie meldt 12 uitgebrande tanks. In de
nachtelijke uren werd er gevochten om de hoogtes rond de stad. Ik
breng in herinnering dat het conflict ontstond doordat vanaf deze
heuvels aan Georgische kant de stad onder vuur werd genomen. Het
wegnemen van mogelijkheid tot verdere beschietingen op de stad houdt
in dat Ossetische strijders en Russische vredestroepen zich enkele
kilometers buiten de 'zone van verantwoordelijkheid' zullen begeven.
Ik vermoed dat deze kilometers ook straks tijdens de diplomatieke
regulering van het conflict een belangrijke rol zullen spelen.

Zondagochtend kwam het bericht over een terugtrekking van Georgische
troepen. Later bleek het om een hergroepering te gaan. Een groep
journalisten, die nog in de stad aanwezig was, richtte zich met een
oproep aan Georgische, Russische en Amerikaanse presidenten om een
corridor open te stellen voor evacuatie. Dit leek even te gaan
gebeuren. De journalisten vertellen na aankomst in Vladikavkaz dat ze
tijdens hun aftocht nog zijn beschoten. Enkele journalisten zouden
schotwonden hebben opgelopen. Volgens de berichten is er nog een
journalist actief in Tschinvali, een rus van de zender NTV.

Parallel aan de gebeurtenissen rondom Tschinvali verscherpt de
situatie rondom de andere deelrepubliek Abchazië. Ook hier vreest men
een aanval vanuit Georgië. Georgisch troepen bevinden zich al enkele
jaren in de gedemilitariseerde zone in de Kodor Vallei. Russische
bommenwerpers hebben in de late avond en nacht twee aanvallen
uitgevoerd op dorpen in dit gebied. Abchazische strijdkrachten zeggen
de gedemilitariseerde zone in te nemen en op te trekken tot aan wat
zij als de grens met Georgië beschouwen. Ze kunnen zich gesteund
voelen door delen van de Russische Zwarte Zee vloot die posities heeft
ingenomen langs de kust. Officieel zullen de schepen indien nodig hulp
bieden aan vluchtelingen. Inofficieel wordt er gesproken over een
blokkade, die moet voorkomen dat Georgië zich kan bevoorraden met
militair materieel. Een onbevestigd bericht rond middernacht spreekt
over kleine gevechten op zee. Deze ochtend wordt er bericht over
bombardementen op een dorp in Georgisch Mingrelie, vlak aan de grens
met Abchazië. Hier zouden zich Georgische speciale eenheden bevinden.
De stad Zigdoedi wordt geëvacueerd.

Het is de vraag in hoeverre de militaire acties van de Abchazische
strijdkrachten en de Russische steun proportioneel zijn met de
dreiging die ontstaan is na de Georgische aanval op Tschinvali.
Terwijl de situatie rondom Zuid-Ossetië enigszins lijkt de bekoeling
verplaatst het gevaar voor escalatie zich naar Abchazië.

Saakasjvili maakt herhaaldelijk oproepen tot wapenstilstand voor de
internationale camera's. De Russen ontkennen vervolgens dat er direct
contact is opgenomen. In Tbilisi organiseert men een
vredesdemonstratie met een groot vuur dat vanuit de lucht 'Stop
Russia' leest. Saakasjvili blijft hopen dat zijn westerse vrienden
hem komen redden. De cynicus in mij, die eerlijk gezegd de overhand
heeft in dagen als deze, zegt dat dit zijn meesterplan is. De
Washington Post citeerde echter al een hoge Amerikaanse
regeringsfunctionaris, die zei dat de VS behalve diplomatieke steun
niets te bieden heeft aan Georgië. Mijn Amerikaanse kennissen noemen
de Amerikaanse berichtgeving over de oorlog verrassend gebalanceerd.
Saakasjvili lijkt zijn hand overspeeld te hebben. De VS zal hem echter
ook niet laten vallen.

Vanuit Rusland komt de humanitaire hulp op gang, een mobiele
hospitaal, medicijnen, voedsel en dekens. Deze hulp betreft in de
eerste plaats de vluchtelingen, die Noord-Ossetië hebben weten te
bereiken. Gisteren schreef ik 30.000. Het aantal ligt waarschijnlijk
iets lager, nu rond de 25.000 vluchtelingen. Poetin stelt ongeveer 300
miljoen euro beschikbaar voor de wederopbouw van Tschinvali. Enkele
uren later belooft hij met meer geld te komen. Zoals ik gisteren al
schreef zal na het eind van dit conflict zal de band tussen Rusland en
de Georgische deelrepublieken alleen maar groter zijn geworden.

In de vroege ochtend kwam het bericht dat de luchthaven van Tbilisi
door Russische bommenwerpers bestookt zou zijn. Later bevestigden
Georgische bronnen dat het ging om een fabriek waar straaljagers
werden gebouwd.

Naast het bloederige strijdtoneel is er het diplomatieke. Rusland
heeft het eigen openbaar ministerie en de legereenheden opgedragen om
de gebeurtenissen in Tschinvali te documenteren. Ombudsman voor
mensenrechten Loekin stelt een internationaal tribunaal voor. Het zal
interessant worden te zien welke internationale organisatie de handen
wil branden aan een dergelijk onderzoek: Het internationaal
Gerechtshof, de OVSE? En durven de Russen het aan hun bewijsmateriaal
aan 'onafhankelijke' rechters te geven?

De Veiligheidsraad van de VN kwam zaterdagavond niet tot een
gezamenlijke oproep. De consensus in 'het westen' is dat zowel Georgië
als Rusland zich moet terugtrekken. De Russen zien zichzelf echter
niet als agressors. Zij beschermen vanuit hun door de OVSE verstrekte
mandaat de Zuid-Ossetische bevolking.

Vanuit mijn optiek ontkennen delen van de internationale gemeenschap
nog steeds het bestaan van de Zuid-Ossetische bevolking. Men heeft een
klinisch beeld van de territoriale eenheid van de staat Georgië, maar
vergeet zich in te leven in de inwoners van de deelrepublieken. De
redenatie lijkt te zijn dat "als de Russen er niet waren, het gewoon
Georgiërs zouden zijn." Deze gedachtegang is niet reëel, noch
humanitair. Rusland kan deze mensen nu niet aan hun lot overlaten en
zich terugtrekken achter de Kaukasus.

Is 'het westen' bereid een missie te sturen, die de inwoners van
Zuid-Ossetië hun veiligheid kan waarborgen? En wanneer zal die missie
dan zijn werk kunnen doen? Een terugtrekking van Rusland uit
Zuid-Ossetië is voorlopig ondenkbaar. Overigens ligt er al jaren een
plan voor een dubbele ring van vredestroepen. Westerse militairen
zouden zich tussen de Russische vredesmissie en de Georgiërs kunnen
opstellen, juist in de zone rondom de heuvels, vanwaar uit nu op de
stad wordt geschoten. We moeten dan wel nu onze verantwoordelijkheid
durven nemen.

No comments: